Υστερα από αρκετούς δισταγμούς, λόγω της βαρύτητας της έκφρασης, παραδέχονται πλέον όλοι οι παρατηρητές της διεθνούς οικονομίας ότι βρισκόμαστε σε μια συγχρονισμένη επιβράδυνση. Οταν ο κορυφαίος αναλυτής της MorgaStanley Στέφεν Ρόουτς μίλησε πριν από αρκετό καιρό για τον κίνδυνο να βρεθούμε σε μια κατάσταση, όπου οι ΗΠΑ, η Ζώνη Ευρώ, η Βρετανία και η Ιαπωνία θα συγχρονιστούν στην αρνητική φάση του οικονομικού κύκλου, αρκετοί τον χαρακτήρισαν ως υπερβολικά απαισιόδοξο. Τουλάχιστον η Ευρώπη φαινόταν ότι θα μείνει εν πολλοίς αλώβητη, ενώ για την Ιαπωνία η κατάσταση δεν έμοιαζε βεβαίως καλή αλλά δεν ήταν και τόσο άσχημη όσο δείχνει τώρα. H εκτίμηση του κ. Ρόουτς αποτελεί πλέον κοινό τόπο. Για «συγχρονισμένη καθοδική φάση» σχεδόν σε όλες 30 τις χώρες-μέλη του μίλησε αυτήν την εβδομάδα ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρθηκε σε μια «σπάνια συγχρονισμένη επιβράδυνση».
Πράγματι οι τρεις μεγάλες περιοχές αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα ασθενικούς ή υφεσιακούς ρυθμούς, για πρώτη φορά την τελευταία εικοσαετία, και οι προβλέψεις ισχυρίζονται ότι αυτό θα συνεχισθεί τουλάχιστον μέχρι το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.
Χέρι χέρι
Μήπως αυτή η δυσάρεστη κατάσταση να κρύβει κάτι θετικό; Ναι, τη συγχρονισμένη ανάκαμψη, την πρώτη της τελευταίας εικοσαετίας, αν πιστέψουμε μια έκθεση των αναλυτών της UBS Warburg Εντουαρντ Κέρσνερ και Αντονι Μπρέναν, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες και έγινε αμέσως ιδιαίτερα δημοφιλής. Ισως γιατί μια ένεση αισιοδοξίας είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη σε αυτές τις ημέρες αβεβαιότητας.
Η έκθεση έχει τον χαρακτηριστικά συνθηματολογικό τίτλο «ISync» (Σε συγχρονισμό).
Οι αναλυτές της UBS Warburg προβλέπουν παγκόσμια ανάπτυξη της τάξης του 3,75% για το 2003 από 1,75% για το 2002. Ενώ η μέση ανάπτυξη για το 2002 είναι χαμηλή, η ανάκαμψη αναμένεται ότι θα αρχίσει στο δεύτερο εξάμηνο, που θα είναι πολύ ισχυρότερο από το πρώτο. «Αυτή θα είναι η πρώτη παγκόσμια συγχρονισμένη ανάκαμψη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980», σημειώνουν οι κ. Κέρσνερ και Μπρέναν. «Εξαιτίας των προηγούμενων υπερβολών (π.χ. υπερεπένδυση σε κεφαλαιουχικά αγαθά), η ανάκαμψη στις μεγάλες οικονομίες δεν θα είναι ιδιαίτερα ισχυρή. Ωστόσο, καθώς θα παρουσιαστεί ταυτόχρονα σε όλη την υδρόγειο θα προκαλέσει μια εντυπωσιακή ανάκαμψη της παγκόσμιας ανάπτυξης» συμπληρώνουν οι ίδιοι αναλυτές.
Οι αναλυτές της UBS Warburg επικαλούνται για την αισιοδοξία τους την έντονη ανάληψη δράσης από τις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες για τη διάσωση της παγκόσμιας οικονομίας, που ήταν αντίδραση στο τρομοκρατικό χτύπημα κατά των ΗΠΑ. Οι κεντρικές τράπεζες σε όλον τον κόσμο μείωσαν τα επιτόκιά τους ενώ η αμερικανική κυβέρνηση προχώρησε σε σημαντική χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής. H πίεση για δημοσιονομική χαλάρωση, όπως γράφουν οι δύο αναλυτές, μεταδίδεται τώρα και στην Ευρώπη.
Ανάσχεση πιστώσεων;
Βεβαίως μπορούν να υπάρξουν σημαντικές αμφιβολίες για το κατά πόσο θα έχουν αυτήν την εξέλιξη τα πράγματα. Ενα ερώτημα που εγείρεται είναι αν πράγματι περνούν στην οικονομία οι μειώσεις των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών. Σε μια δύσκολη οικονομική περίοδο παρουσιάζεται το φαινόμενο της ανάσχεσης των πιστώσεων (credit crunch), που σημαίνει ότι ενώ τα επιτόκια είναι χαμηλότερα χάρη στην κεντρική τράπεζα, οι εμπορικές τράπεζες διστάζουν να χορηγήσουν δάνεια,ανησυχώντας για το κατά πόσο θα εξυπηρετηθούν και ενδεχόμενες επισφάλειες.
Ο αναλυτής της MorgaStanley Ρίτσαρντ Μπέρνερ, που παρακολουθεί την αμερικανική οικονομία, επισημαίνει ότι οι χρηματοοικονομικές συνθήκες δεν είναι «ούριες».
Γι’ αυτό τον λόγο η διεθνής επενδυτική τράπεζα είναι πιο επιφυλακτική στις προβλέψεις της για τους επόμενους μήνες σε σχέση με τους άλλους αναλυτές, ενώ θεωρεί πιθανές και νέες μειώσεις των επιτοκίων από την αμερικανική Federal Reserve. Οι περισσότεροι άλλοι αναλυτές εκτιμούν ότι δεν υπάρχει χώρος να κινηθεί καθώς τα έχει ήδη φέρει στο 2%, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων σαράντα ετών.
Οι χρηματοοικονομικές συνθήκες, εξηγεί ο κ. Μπέρνερ, καθορίζονται από το επίπεδο των επιτοκίων, την αξία του δολαρίου στις αγορές συναλλάγματος, τις τιμές των αξιών και τη διαθεσιμότητα των πιστώσεων.
Τα επιτόκια κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν ανακάμψει σε έναν βαθμό, αλλά η ισχύς του δολαρίου συνεχίζει να προκαλεί προβλήματα.
Η διαθεσιμότητα των πιστώσεων είχε θετική πορεία πριν από την 11η Σεπτεμβρίου, που όμως αντιστράφηκε στη συνέχεια.
Πάντως, ο κ. Μπέρνερ τονίζει ότι δεν ανησυχεί για την εμφάνιση μιας φάσης έντονης ανάσχεσης των πιστώσεων. Απλώς θα προκληθεί μια καθυστέρηση στην ανάκαμψη, καθώς, σύμφωνα με τις εμπειρικές μελέτες, χρειάζονται τουλάχιστον τρεις μήνες από τη στιγμή που θα μεταβληθεί θετικά η διαθεσιμότητα των πιστώσεων μέχρι να αλλάξει η οικονομική δραστηριότητα. «Αν και έχει στηθεί το σκηνικό της ανάκαμψης, επισημαίνουμε ότι οι άμεσες προοπτικές παραμένουν προς την οικονομική αδυναμία», καταλήγει ο αναλυτής της MorgaStanley.
UBS Warburg: ποιοι τίτλοι θα ευνοηθούν
Η έκθεση της UBS Warburg προχωρεί και στις συνέπειες που θα έχει η ταυτόχρονη ανάκαμψη για τους χρηματιστηριακούς κλάδους αλλά και στις συγκεκριμένες μετοχές. «Στις ισχυρές συγχρονισμένες ανακάμψεις, οι οικονομικά ευαίσθητοι κλάδοι τείνουν να έχουν επιδόσεις καλύτερες από το σύνολο της αγοράς», γράφουν οι δύο αναλυτές τονίζοντας ότι «αυτή η φάση αρχίζει συνήθως τρεις με έξι μήνες πριν από τη στροφή της οικονομίας με το σχεδόν το ήμισυ των καλύτερων επιδόσεων να παρουσιάζεται αυτούς τους μήνες πριν από την ανάκαμψη». Δεν συνέβη το ίδιο στις φάσεις που η ανάκαμψη δεν ήταν συγχρονισμένη. Τότε, όπως στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι κυκλικοί κλάδοι δεν ξεπέρασαν τις επιδόσεις της αγοράς πριν περάσουν 18 μήνες από την αρχή της ανάκαμψης. Οι συγκεκριμένες μετοχές, που οι αναλυτές της UBS Warburg περιμένουν ότι θα επωφεληθούν περισσότερο από την ανάκαμψη του 2002-03, είναι η Accor, Alcoa, AMR Corp. AOL Time Warner, Applied Materials, Bowater, Citigroupo, Dow Chemical, Lafarge, Marsh and McLennan, MorgaStanley DeaWitter, Nationwide Financial, NissaMotor, SAP, Viacom, Vodafone, Wal-Mart και WPP.