Η διαδικασία αναθεώρησης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ αναμένεται να ξεκινήσει στις 23 Ιανουαρίου και θα διαρκέσει έως το τέλος του έτους. Για την ΕΚΤ φαίνεται πως αποτελεί μια ευκαιρία για να έρθει σε επαφή με τους καθημερινούς ανθρώπους. Κάτι τέτοιο, όμως, προϋποθέτει πως τα στελέχη της πρέπει να δεχθούν κάποιες αλήθειες. Στο επίκεντρο της αναθεώρησης βρίσκεται το πώς θα ορίζεται εφεξής η σταθερότητα των τιμών. Αν, όμως, ρωτήσει κανείς τους πολίτες τι σκέπτονται για τον πληθωρισμό, θα πάρει πολλές και διάφορες απαντήσεις. Οταν, για παράδειγμα, η Federal Reserve διεξήγε αντίστοιχες διαβουλεύσεις προέκυψε ότι πολλοί άνθρωποι δεν συμμερίζονταν την άποψη των στελεχών της πως ο πληθωρισμός ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Η Κριστίν Λαγκάρντ δηλώνει πως θέλει να ακούσει διαφορετικές απόψεις. Είναι, ωστόσο, αμφίβολο κατά πόσον ανάμεσα στις απόψεις αυτές θα συγκαταλέγεται και η γνώμη ανθρώπων εκτός των στενών τραπεζικών και οικονομικών κύκλων, ούτε πόσο σοβαρά θα πάρουν τελικά τα στελέχη της τράπεζας τις απόψεις που θα τους παρουσιαστούν.
Αν θέλουν πραγματικά να επηρεάσουν την αναθεώρηση της νομισματικής πολιτικής οι απόψεις των καταναλωτών, αυτό μπορεί να οδηγήσει την τράπεζα σε έναν δρόμο διαφορετικό από εκείνον της άκρως αναπτυξιακής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζει εδώ και χρόνια. Οπως σχολίασε ο Φλόριαν Χένσε, οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Berenberg, η διαδικασία «σίγουρα θα εμπλουτίσει τη γνώση της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό και τον τρόπο που αυτός επηρεάζει διάφορες κοινωνικές ομάδες, αλλά είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε αν θα επηρεάσει το αποτέλεσμα της αναθεώρησης». Η Λαγκάρντ επιμένει πως θα εξετάσει τις απόψεις πολύ περισσότερων και όχι μόνον «τους συνήθεις υπόπτους».
Εχει δηλώσει ότι θα συμπεριλάβει στη διαβούλευση μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ θα φτάσει μέχρι και την ακαδημαϊκή κοινότητα. Εχει δηλώσει επίσης ότι θα φτάσει σε εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και θα τους ακούσει πραγματικά. Ενδέχεται να ακολουθήσει το παράδειγμα της Fed που πέρυσι διοργάνωσε «συνεδρίες ακρόασης της κοινότητας» σε περιοχές όπως το Σαν Φρανσίσκο και η Ατλάντα. Διαπίστωσε, έτσι, πως η επιθυμία των στελεχών να δουν τις τιμές να αυξάνονται δεν έβρισκε σύμφωνους τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους που αγωνιούν για το κόστος της ζωής. Αυτό πρέπει να ενδιαφέρει ιδιαιτέρως τον διοικητή της Τράπεζας της Γαλλίας, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, που προ ημερών υπογράμμισε ότι είναι κρίσιμης σημασίας το τι σκέπτονται καταναλωτές και επιχειρηματίες για τον πληθωρισμό εφόσον «αυτοί είναι που τελικά καθορίζουν τις τιμές και τους μισθούς».
Σχετική μελέτη της Bundes-bank που δημοσιοποιήθηκε τον Δεκέμβριο, εντόπισε «μεγάλες διαφορές» ανάμεσα στις απόψεις που εξέφρασαν τα γερμανικά νοικοκυριά ανάλογα με το ύψος των εισοδημάτων τους, το μορφωτικό τους επίπεδο, το είδος της εργασίας τους, το κατά πόσον έχουν δικό τους σπίτι και την εμπειρία τους από τις διάφορες διακυμάνσεις στις τιμές. Το ποιος έχει δικό του σπίτι και ποιος όχι, είναι καθοριστικός παράγοντας και σίγουρα δεν τον λαμβάνει επαρκώς υπ’ όψιν η Ε.Ε. στις μετρήσεις του πληθωρισμού, καθώς η στέγη αντιπροσωπεύει σημαντική δαπάνη για πολλούς ανθρώπους. Οι αξίες των ακινήτων και το ύψος των ενοικίων έχουν υπερβεί σαφώς τον πληθωρισμό τα τελευταία χρόνια. Τα στοιχεία φέρουν τις τιμές των ακινήτων στην Ευρωζώνη να έχουν αυξηθεί κατά 4,1% το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους, δηλαδή σε ποσοστό σχεδόν τετραπλάσιο του πληθωρισμού.
Σε αντίθεση με τους επενδυτές, τα νοικοκυριά έχουν την τάση να προβλέπουν μεγαλύτερο πληθωρισμό και να τον υπερεκτιμούν. Τον Ιούλιο ο Μπενουά Κερέ, πρώην στέλεχος της ΕΚΤ, επικαλέστηκε δημοσκόπηση μεταξύ πολιτών που θεωρούσαν ότι οι αυξήσεις των τιμών πλησίαζαν το 9% σε ετήσια βάση τα τελευταία 14 χρόνια μέχρι το 2018. Τότε ο πραγματικός πληθωρισμός δεν υπερέβαινε το 1,6%. Ο Κερέ υπογράμμισε, πάντως, πως οι καταναλωτές υπολογίζουν εύστοχα τα επίπεδα του πληθωρισμού και ότι οι εκτιμήσεις τους για το πώς θα διαμορφωθεί στο μέλλον αποτελούν πιο αξιόπιστη ένδειξη από τις εκτιμήσεις των χρηματαγορών. Υπό τον προηγούμενο πρόεδρο, Μάριο Ντράγκι, τα στελέχη της τράπεζας έτειναν να βασίζουν τις εκτιμήσεις τους για τον πληθωρισμό στα στοιχήματα των επενδυτών.
Είναι δύσκολο να διαμορφώσει κανείς μια συνεκτική άποψη από πολλές γνώμες καθημερινών ανθρώπων και νοικοκυριών, αλλά ίσως αξίζει τον κόπο να προσπαθήσει. Οταν πολλοί στις πλούσιες χώρες είναι εξοργισμένοι με τα αρνητικά επιτόκια και την ποσοτική χαλάρωση, αν η ΕΚΤ δώσει προσοχή στις απόψεις τους θα πρέπει να βρει καλύτερους τρόπους να τονώσει την οικονομία.