Επιμένοντας στην πολιτική τόνωσης της ανάπτυξης μέσω του δανεισμού, η Τράπεζα της Τουρκίας μειώνει δραματικά και σε ορισμένες περιπτώσεις καταργεί εντελώς προμήθειες που μπορούν να επιβάλουν οι τουρκικές τράπεζες στις συναλλαγές τους. Με απόφαση της κεντρικής τράπεζας που δημοσιεύθηκε χθες στην επίσημη εφημερίδα του τουρκικού κράτους, περιορίζεται αφενός ο αριθμός και αφετέρου τα είδη των προμηθειών που μπορούν να επιβάλουν οι τράπεζες. Στη σχετική ανακοίνωση τονίζεται, μάλιστα, πως οι νέες ρυθμίσεις ανταποκρίνονται σε διαμαρτυρίες Τούρκων πολιτών τόσο για το ύψος των προμηθειών όσο και για την έλλειψη διαφάνειας που χαρακτηρίζει τις συναλλαγές των τραπεζών.
Ο αριθμός των προμηθειών που μπορούν να επιβάλουν οι τράπεζες στις συναλλαγές τους με επιχειρήσεις περιορίζεται έτσι στις 51 από 2.400 που ήταν έως τώρα, ενώ σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές με τους αποταμιευτές μειώνεται ο αριθμός των προμηθειών στις 16 από 20 που ήταν έως τώρα. Οπως ανέφεραν αναλυτές του τραπεζικού κλάδου μιλώντας στο Bloomberg, με την τελευταία αυτή απόφαση της κεντρικής τράπεζας περιορίζονται σημαντικά οι πηγές εσόδων των τουρκικών τραπεζών, καθώς οι προμήθειες στις συναλλαγές αντιπροσωπεύουν περίπου το 12% των εσόδων τους.
Στη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών μέχρι και τον Δεκέμβριο τα έσοδα των τραπεζών από προμήθειες κάθε είδους σημείωσαν αύξηση 33%.
Η είδηση οδήγησε, άλλωστε, σε υποχώρηση 3,4% τον δείκτη που ακολουθεί τις μετοχές των τραπεζών στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης. Ο αντίκτυπος στα οικονομικά των τραπεζών ενδέχεται να είναι σημαντικός. Σύμφωνα με τον Σαντρετίν Μπαγκτσί, αναλυτή της Deniz Invest, είναι πολύ δύσκολο να εκτιμήσει κανείς σε αυτή τη φάση πόσο θα πληγούν τα έσοδα του τραπεζικού τομέα.
Προσθέτει, ωστόσο, ότι «όλες οι τράπεζες προβλέπουν τώρα πως η αύξηση των προμηθειών τους θα είναι πολύ μικρότερη στη διάρκεια του 2020 και κυρίως ότι θα είναι μονοψήφια».
Ο ίδιος εκτιμά πως το πλήγμα θα είναι ισχυρότερο για τις κρατικές τράπεζες. Οπως, άλλωστε, εκτιμά ο Καγκντάς Ντογκάν, αναλυτής τραπεζικών θεμάτων στην εταιρεία BGC Partners της Κωνσταντινούπολης, «αυτοί οι νέοι κανόνες θα επηρεάσουν σε διαφορετικό βαθμό το 25% του συνόλου των προμηθειών που εισπράττουν οι τράπεζες».
Εχει προηγηθεί η κριτική που άσκησε δημοσίως στις ιδιωτικές τράπεζες ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ, πως επιδιώκουν να αντλούν κέρδη και δεν ενδιαφέρονται να στηρίξουν την οικονομία της χώρας όπως κάνουν οι κρατικές τράπεζες, δηλαδή αυξάνοντας τον δανεισμό.
Εξάλλου, οι αρχές ανταγωνισμού της γειτονικής χώρας εγκαινίασαν προσφάτως προκαταρκτικές έρευνες σε 20 τουρκικές τράπεζες, διερευνώντας κατά πόσον έχουν παραβιάσει τον θεμιτό ανταγωνισμό σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών από τις καταθέσεις, τις πιστώσεις, την αγορά συναλλάγματος αλλά και τις χρηματιστηριακές υπηρεσίες.
Εχει, άλλωστε, προηγηθεί σειρά μέτρων με στόχο την πιστωτική επέκταση τόσο στα νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις της Τουρκίας.
Μέχρι στιγμής έχουν αποφέρει καρπούς μόνον σε ό,τι αφορά τις πιστώσεις προς τα τουρκικά νοικοκυριά που έχουν σημειώσει αύξηση 50% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις της χώρας, αντιθέτως, παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. Εχουν σημειώσει αύξηση 20% φέτος σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους αλλά στη διάρκεια του 2019 είχαν μειωθεί κατά 15%.
Νέα στήριξη της λίρας
Η Τράπεζα της Τουρκίας έλαβε χθες περαιτέρω μέτρα για να στηρίξει την τουρκική λίρα, που υποχώρησε την Παρασκευή κάτω από το ψυχολογικό όριο των έξι τουρκικών λιρών έναντι ενός δολαρίου. Μείωσε το επιτρεπόμενο ύψος των swap συναλλάγματος και άλλων αντίστοιχων συναλλαγών ανάμεσα στις τουρκικές και τις ξένες τράπεζες. Συγκεκριμένα, το μείωσε από το 25% των βασικών κεφαλαίων της εκάστοτε τράπεζας στο 10%. Συνεχίζει έτσι την τακτική των συστηματικών παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος, τις οποίες εγκαινίασε το 2018 όταν ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέλαβε προσωπικά τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής, όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά. Προκειμένου, άλλωστε, να στηρίξουν το νόμισμα της Τουρκίας, στη διάρκεια του περασμένου έτους οι κρατικές τράπεζες επανειλημμένως διοχέτευαν στην αγορά δολάρια και αγόραζαν τουρκικές λίρες.
Η τακτική αυτή εξώθησε προσφάτως τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard and Poor’s να χαρακτηρίσει το καθεστώς διαχείρισης του τουρκικού νομίσματος «διακύμανση υπό έλεγχο». Εξάλλου οι παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας και των κρατικών τραπεζών εμπόδισαν τα hedge funds να στοιχηματίζουν κατά της τουρκικής λίρας, παράλληλα όμως αποθάρρυναν τους επενδυτές, που εγκατέλειψαν την τουρκική λίρα και γενικότερα τους τουρκικούς τίτλους. Τα τελευταία στοιχεία καταδεικνύουν πως στη διάρκεια του περασμένου έτους οι ξένοι επενδυτές πούλησαν ομόλογα του τουρκικού δημοσίου αξίας άνω των 3,3 δισ. δολαρίων. Οπως επισημαίνει το Bloomberg, έχουν περιορίσει έτσι το μερίδιό τους στην αγορά τουρκικού χρέους στο ιστορικό χαμηλό του 11%.