Η ιστορική μη εισηγμένη τράπεζα Μ.Μ. Warburg στο Αμβούργο, που μοιάζει με απόρθητο φρούριο, κατόρθωσε να επιβιώσει καταστροφών, πολέμων και διώξεων στα 200 χρόνια της ύπαρξής της, αλλά σήμερα κινδυνεύει από ένα σοβαρότατο σκάνδαλο. Το σκάνδαλο απομάκρυνε τον επί χρόνια πρόεδρό της Κρίστιαν Ολέριους από το πηδάλιο του διοικητικού συμβουλίου, καθώς και τον συνιδιοκτήτη της Μαξ Βάρμπουργκ, απόγονο της ιδρυτικής οικογένειας των Γερμανοεβραίων Βάρμπουργκ. Στη διάρκεια του πολέμου εξορίστηκαν από τους ναζί, αλλά επανήλθαν μετά το τέλος του. Ξαναέστησαν την τράπεζα στα πόδια της και την έκαναν ακόμα μεγαλύτερη, καθιστώντας τη μία από τα σοβαρότερα και πιο έγκριτα μη εισηγμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οι αρμόδιες αρχές έκαναν τρεις φορές έφοδο στην τράπεζα και στις ιδιωτικές κατοικίες του Ολέριους και κατάσχεσαν ντοκουμέντα και έγγραφα. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκονται και τα προσωπικά του ημερολόγια, στα οποία σημείωνε με κάθε λεπτομέρεια την καθημερινότητά του στην τράπεζα. Aκόμα και μετά την τρίτη έφοδο το 2018 η Warburg αρνιόταν πεισματικά την ανάμειξή της, εξοργίζοντας τους εισαγγελείς. Εφθασε ο περυσινός Νοέμβριος για να αποχωρήσουν οι Ολέριους και Βάρμπουργκ και να αρχίσει να δείχνει πιο συνεργάσιμη η τράπεζα.
Oι συμμετέχοντες στο σκάνδαλο –τράπεζες, χρηματιστές και δικηγόροι– αλληλοδανείζονταν μετοχές μεγάλων ομίλων, οπότε στην εφορία φαινόταν ότι μία μετοχή την κατείχαν δύο φορείς, ενώ απλώς ήταν ένας. Η τράπεζα, που αναλάμβανε τη συναλλαγή στις μετοχές, διαβεβαίωνε τον μέτοχο ότι είχε πληρωθεί ο φόρος του μερίσματος, κάτι το οποίο δεν συνέβαινε. Η ονομασία Cum – Ex (Με – Ανευ) αφορά την ψευδή καταβολή φόρου επί του μερίσματος. Στο παράνομο σχήμα αυτό οι συναλλαγές με ή χωρίς δικαιώματα μερίσματος ανταλλάσσονταν πολύ γρήγορα ακριβώς πριν από την εκπνοή της καταβολής του, επιτρέποντας στους χρηματιστές να ζητήσουν επιστροφή φόρου δύο φορές.
Σκάνδαλο
Κατά τους Γερμανούς βουλευτές, το γερμανικό δημόσιο έχει ζημιωθεί από την υπόθεση Cum – Ex τουλάχιστον κατά 10 δισ. ευρώ. Παράλληλα, αυτή έχει πλήξει τη φήμη και το κύρος του κλάδου, καθώς έχουν εμπλακεί τράπεζες όπως η Deutsche Bank και η Barclays, ενώ η υπόθεση εκδικάζεται εδώ και μήνες στη Βόννη. Ο Ολέριους, ο γιος του, Γιοακίμ, και νυν επικεφαλής της Warburg, ο Μαξ Βάρμπουργκ, καθώς και ορισμένα άλλα υψηλόβαθμα στελέχη της ανακρίνονται για τον ρόλο τους στο Cum – Ex. Επισήμως, η Warburg διεμήνυσε πως ουδέποτε είχε την πρόθεση να αναμειχθεί σε παράνομες χρηματιστηριακές πράξεις, να παραπλανήσει τις οικονομικές υπηρεσίες ή να ζητήσει μη δικαιολογημένες επιστροφές χρημάτων. Βέβαια, εγείρεται ένα μείζον ερώτημα: πώς μια τόσο διακριτική τράπεζα όπως η Μ.Μ. Warburg, η οποία έχει με πολύ σύνεση και προσοχή δημιουργήσει μια εικόνα αξιοπιστίας και σεβασμού, ενεπλάκη σε αυτήν την υπόθεση. Πρόκειται για το μεγαλύτερο φορολογικό σκάνδαλο στη Γερμανία, το οποίο έχει προκαλέσει σύγχυση τόσο στους κρατικούς λειτουργούς, που το διερευνούν, όσο και στους πολίτες. Η Warburg λογίζεται ως θεσμός από την οικονομική και πολιτική ελίτ του Αμβούργου, οπότε μπορεί να αντιληφθεί κανείς γιατί προκάλεσε σοκ η απομάκρυνση του Κρίστιαν Ολέριους. Ο Ολέριους το 2006 είχε ενημερωθεί από τον Χάνο Μπέργκερ, έναν από τους κορυφαίους δικηγόρους περί τα φορολογικά στη Γερμανία, για ασφαλείς και επικερδείς συναλλαγές γύρω από τη φορολόγηση μερισμάτων. Συγκατένευσε, αν και δεν τις κατανόησε πλήρως. Κατά τον καθηγητή Επιχειρηματικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Μπίελεφεντ, Κρίστοφερ Κόπερ, «η Warburg επιβίωσε πάμπολλων κρίσεων τους δύο αιώνες λειτουργίας της, όπως οι πόλεμοι, ο υπερπληθωρισμός και οι ναζί. Διατυπώνεται πολύ εύλογα το ερώτημα πώς και με τέτοια παράδοση ήταν έτοιμη να εμπλακεί σε τέτοιες πράξεις». Τέλος, ο επίσης πανεπιστημιακός Κλάους Φλάισερ αποδίδει το σκάνδαλο σε κακή διαχείριση κρίσεων και άθλιες δημόσιες σχέσεις.