Στη διάρκεια μιας δεκαετίας ιστορικά χαμηλών ή και αρνητικών επιτοκίων, οι επιχειρήσεις ανά τον κόσμο εκμεταλλεύθηκαν στο έπακρον τον φθηνό δανεισμό. Οπως επισημαίνει σχετικό δημοσίευμα των Financial Times, οι επενδυτές δεν έβρισκαν ικανοποιητικές αποδόσεις σε άλλους τίτλους και θεώρησαν δελεαστική διέξοδο τον δανεισμό προς επιχειρήσεις, ενίοτε επισφαλείς επιχειρήσεις. Συγκέντρωσαν έτσι οι επιχειρήσεις δυσθεώρητα χρέη που θα πρέπει να αποπληρωθούν στο εγγύς μέλλον, δηλαδή σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους, στους οποίους αντιμετωπίζουν την κρίση του κορωνοϊού. Ο κίνδυνος είναι, βέβαια, ένα μαζικό κύμα επιχειρήσεων που δεν θα μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι εταιρείες εκτός χρηματοπιστωτικού τομέα πρέπει μέχρι το τέλος του έτους να αποπληρώσουν ομόλογα συνολικής αξίας 13,5 τρισ. δολαρίων. Πρόκειται για χρέος διπλάσιο από το αντίστοιχο που είχε συγκεντρώσει ο επιχειρηματικός τομέας στην αρχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, τον Δεκέμβριο του 2008. Μιλώντας στους Financial Times, ο Ρουσίρ Σαρμά, στέλεχος της Morgan Stanley Investment Management, αναφέρει πως μία στις έξι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν έχει αρκετά έσοδα για να καλύψει τις πληρωμές των τόκων του χρέους τους. Οπως τονίζει η βρετανική εφημερίδα, πρόκειται για εταιρείες «ζόμπι» που θα μπορούσαν να δανείζονται επ’ άπειρον και να αναβάλλουν το πρόβλημα για όσο θα τους επέτρεπε η αγορά χρέους. Εχει έρθει, όμως, η ώρα του απολογισμού και η ώρα της αλήθειας.
Ανεξέλεγκτος δανεισμός
Οι επιπτώσεις του ανεξέλεγκτου δανεισμού φάνηκαν μέσα στην εβδομάδα, όταν ο πόλεμος τιμών ανάμεσα στο Ριάντ και στη Μόσχα συνδυάστηκε με τους κραδασμούς που προκάλεσε η επιδημία του κορωνοϊού στις αγορές. Η γενικευμένη καθίζηση οδήγησε σε πτώση τα ομόλογα αμερικανικών ενεργειακών εταιρειών, συνολικής αξίας σχεδόν 110 δισ. δολαρίων. Και όπως επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα, το πρόβλημα εκτείνεται πολύ πέραν της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σύμφωνα με στελέχη του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος από τα εταιρικά ομόλογα ανά τον κόσμο.
Οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης έχουν αρχίσει να προειδοποιούν όσες επιχειρήσεις είναι πιο εκτεθειμένες στις επιπτώσεις της επιδημίας, εκείνες δηλαδή που πλήττονται από τις ακυρώσεις ταξιδιών και κρατήσεων ξενοδοχείων, από τις διακοπές στην εφοδιαστική αλυσίδα ή επειδή οι καταναλωτές αναγκάζονται να αναβάλουν ορισμένες δαπάνες. Οι ακυρώσεις κρατήσεων σε ξενοδοχεία καθιστούν ιδιαίτερα πιθανή μια υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των εταιρειών αυτών των ξενοδοχείων.
Αναθεωρήσεις
Η Moody’s έχει ήδη αναθεωρήσει επί τα χείρω την πρόβλεψή της για τις πωλήσεις των αυτοκινητοβιομηχανιών ενώ έχει υποβαθμίσει την προοπτική των αεροπορικών εταιρειών, των ξενοδοχειακών ομίλων και των εταιρειών κρουαζιέρας. Και η S&P έχει χαρακτηρίσει «αρνητική» την προοπτική της αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης κινηματογράφων National Amusements, όπως, άλλωστε, και των μεγάλων εταιρειών κρουαζιέρας όπως οι Carnival και Royal Caribbean.
Τον κίνδυνο επιβεβαιώνουν οι αγορές ομολόγων που έχουν οδηγήσει σε ελεύθερη πτώση τα ομόλογα της εταιρείας ενοικίασης αυτοκινήτων Hertz, με τις αποδόσεις τους να έχουν φτάσει στο 10%. Την ίδια στιγμή τα ομόλογα της ζημιογόνου νεοφυούς εταιρείας γραφείων WeWork έχουν σημειώσει πτώση από τα 90 σεντς ανά δολάριο στα 68 σεντς.
Μάλιστα, η Τζούλι Πάλμερ, στέλεχος της βρετανικής εταιρείας Begbies Traynor, συμβουλευτικής σε αναδιαρθρώσεις εταιρικού χρέους, εκτιμά πως περίπου 490.000 βρετανικές επιχειρήσεις αντιμετώπιζαν ήδη δυσκολίες στην αποπληρωμή των ομολόγων τους προτού εκδηλωθεί η πανδημία του κορωνοϊού. Η ίδια τονίζει πως «αν ο κορωνοϊός πλήξει το 5% από αυτές, θα διπλασιαστεί το ποσοστό των πτωχεύσεων επιχειρήσεων».