Ακόμη και πριν φανούν τα πιο ξεκάθαρα σημάδια της πανδημίας στην παγκόσμια οικονομία, ο κλάδος του τουρισμού, που συνεισφέρει περίπου το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ, είχε δεχθεί ισχυρότατα πλήγματα και ιδίως στον τομέα της αεροπορίας. Εξαρχής η πανδημία γονάτισε τις αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες κλήθηκαν και καλούνται μέχρι και σήμερα να διαχειριστούν τις δεκάδες χιλιάδες ακυρώσεις σε μια περίοδο κατά την οποία συνήθως οι ταξιδιώτες κλείνουν τις πρώτες θέσεις για τις καλοκαιρινές διακοπές τους.
Παράλληλα, οι αεροπορικές υποχρεώθηκαν να μειώσουν ή να σταματήσουν εντελώς τις πτήσεις σε επίμαχες πόλεις της Ασίας, της Ιταλίας, του Ιράν και οπουδήποτε αλλού η εξάπλωση ήταν ταχύτατη. Οι μισοάδειες πτήσεις σταμάτησαν και οι αεροπορικές άρχισαν να ζητούν κρατική βοήθεια, ώστε να αντεπεξέλθουν στο κόστος των αποζημιώσεων.
Ωστόσο, η χαριστική βολή ήρθε αυτή την εβδομάδα, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε, την Πέμπτη, την ακύρωση όλων των αεροπορικών ταξιδιών από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις ΗΠΑ για τριάντα ημέρες. Η μονόπλευρη απόφαση των ΗΠΑ να θέσουν ουσιαστικά σε καραντίνα το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης έδιωξε τους επενδυτές ακόμη πιο μακριά και σηματοδότησε για τις αεροπορικές την έναρξη μιας φάσης επιβίωσης.
Τα υπερατλαντικά ταξίδια συνεισφέρουν περίπου 20% έως 30% των εσόδων των μεγάλων ευρωπαϊκών αερομεταφορέων και ταυτόχρονα προσφέρουν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους. Συνεπώς, ενώ η Διεθνής Ενωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) υπολόγιζε μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα ότι τα έσοδα των αερομεταφορών θα μειωθούν περισσότερο από 113 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα στο 2020, πλέον το ποσό ενδέχεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
Λόγω της απαγόρευσης καθηλώνονται κατά μέσον όρο 550 πτήσεις κάθε ημέρα, οι οποίες μεταφέρουν 125.000 επιβάτες, σύμφωνα με στοιχεία της ΙΑΤΑ. Βέβαια, περισσότερο ζημιωμένες από την ακύρωση θα είναι οι αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες, με την Delta στην κορυφή της λίστας, η οποία εκτελεί το 17% των πτήσεων που ακυρώθηκαν. Ακολουθεί η επίσης αμερικανική United, η οποία εκτελεί το 14% των πτήσεων, και τρίτη η Lufthansa, η μεγαλύτερη αερομεταφορέας της Γερμανίας, καθώς εκτελεί το 13% των πτήσεων από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις ΗΠΑ. Η Ιρλανδία και η Βρετανία, που δεν επηρεάζονται από την αμερικανική απόφαση, θα λειτουργούν τουλάχιστον για τις επόμενες ημέρες ως σημεία σύνδεσης μεταξύ των χωρών της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Ωστόσο, η κίνηση στα βρετανικά αεροδρόμια έχει επίσης μειωθεί αισθητά.
«Η αναβολή των ταξιδιών σε τόσο μεγάλη κλίμακα θα έχει σοβαρές συνέπειες σε ολόκληρη την οικονομία. Οι κυβερνήσεις πρέπει να το αναγνωρίσουν και να είναι έτοιμες για υποστήριξη», δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο Αλεξάντρ ντε Ζουνιάκ, επικεφαλής της ΙΑΤΑ.
Πράγματι, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έσπευσαν να επιβεβαιώσουν ότι είναι έτοιμες για τη στήριξη των αεροπορικών. Ο όμιλος της Lufthansa, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται η Swiss International, η Austrian Airlines και η Brussels Airlines, ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι θα ζητήσει επιχορηγήσεις από το Βερολίνο, αλλά και από τις κυβερνήσεις των αεροπορικών εταιρειών τις οποίες διαχειρίζεται. Αντίστοιχα, η γαλλική κυβέρνηση δήλωσε ότι είναι προετοιμασμένη να ενισχύσει τον εθνικό αερομεταφορέα της χώρας, Air France, που άντλησε ήδη 1,1 δισ. ευρώ σε κεφάλαια κίνησης. Η γαλλική κυβέρνηση ανέφερε επίσης ότι βρίσκεται σε επικοινωνία με την ολλανδική κυβέρνηση όσον αφορά την υποστήριξη του ομίλου Air France-KLM.
Επίσης, η British Airways ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι θα προχωρήσει σε απολύσεις, ενώ την ίδια ημέρα, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) προέβλεπε ότι ο κορωνοϊός θα στοιχίσει 50 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε ολόκληρο τον κλάδο του τουρισμού.
Η οικονομία της Ε.Ε. χάνει 1 δισ. ευρώ κάθε μήνα λόγω πτώσης του τουρισμού
Ο τζίρος των ταξιδιών και τουρισμού μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ ανέρχεται περίπου σε 130 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Εξαιτίας της πτώσης του τουρισμού, η ευρωπαϊκή οικονομία πρόκειται να επιβαρύνεται κατά 1 δισεκατομμύριο ευρώ κάθε μήνα, σύμφωνα με τον Ευρωπαίο επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν. Οι ζημίες φαίνονται όχι μόνο στα άδεια αεροδρόμια, αλλά και σε όσα διάσημα τουριστικά σημεία παραμένουν κλειστά. Παράλληλα, χιλιάδες συναυλίες, συνέδρια και παντός είδους εορτασμοί έχουν ακυρωθεί, ενώ συζητείται ακόμη και το ενδεχόμενο ακύρωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Για τις ΗΠΑ, η μείωση των ξένων τουριστών λόγω κορωνοϊού υπολογίζεται πως θα κοστίσει τουλάχιστον 24 δισεκατομμύρια δολάρια σε διαφυγόντα κέρδη, σύμφωνα με το επιστημονικό περιοδικό Tourism Economics.
Ο κλάδος των ξενοδοχείων φαίνεται πως έχει απορροφήσει προς το παρόν τους μεγάλους κραδασμούς σε σχέση με συναφείς τομείς, ωστόσο αναμένει απώλεια περισσότερων των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως. Τα ξενοδοχεία έχουν αντισταθμίσει εν μέρει τις ακυρώσεις των ξένων τουριστών, ορίζοντας νέες και ευέλικτες πολιτικές ακύρωσης, χαμηλότατες τιμές και προσελκύοντας τουρίστες από κοντινούς προορισμούς. Σύμφωνα με στοιχεία του Expedia.com, σε ορισμένες περιοχές των ΗΠΑ προσφέρονται δωμάτια έως και 25% φθηνότερα σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019. «Είχαμε εννέα ακυρώσεις λόγω κορωνοϊού, αλλά αυτές καλύφθηκαν από νέες κρατήσεις, τις οποίες λάβαμε αμέσως μόλις δώσαμε αυτή την προσφορά», σχολίασε στο CNN ο Κέβιν Γουέντλ, ιδιοκτήτης του πολυτελούς Hotel Esencia στο Μεξικό, αναφερόμενος στη μείωση των τιμών και σε δωρεάν προσφορά σπα για όποιον κλείσει δωμάτιο.
Αντιθέτως, δραματική είναι η κατάσταση για τον κλάδο των κρουαζιερόπλοιων, που έχει τζίρο 45 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο και ορισμένες εταιρείες προέβλεπαν ότι θα μεταφέρουν έως και 32 εκατομμύρια ταξιδιώτες φέτος. Η εταιρεία κρουαζιερόπλοιων Princess Cruises, η οποία έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό με τα τραγικά περιστατικά των «Diamond Princess» και «Grand Princess», αποφάσισε αυτή την εβδομάδα την αναστολή όλων των ταξιδιών της για 60 ημέρες. Αμέσως μετά ακολούθησε η ίδια ανακοίνωση από την εταιρεία Viking Cruises. «Οσο περισσότερο παραμένουν στις ειδήσεις πλοία όπως το «Diamond Princess», τόσο περισσότεροι άνθρωποι, που δεν έχουν πάει ποτέ κρουαζιέρα, θα νομίσουν ότι είναι κάτι λιγότερο από ιδανικές διακοπές», είχε δηλώσει τον προηγούμενο μήνα στους New York Times ο Τζέιμς Χάρντιμαν, επικεφαλής της Wedbush Securities, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο κλάδος των κρουαζιερόπλοιων ενδέχεται να αργήσει να ανακάμψει.