Ο κορωνοϊός ως αιτία και σπινθήρας

Ο κορωνοϊός ως αιτία και σπινθήρας

2' 40" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η διεθνής οικονομία επιδεινώνεται. Η αλήθεια είναι ότι οι προϋποθέσεις προϋπήρχαν της εμφάνισης του ιού. Από το Νταβός του 2018 ακόμη, αναλυτές, οικονομολόγοι και επιχειρηματίες επισήμαναν ότι η μακρόχρονη ανοδική αγορά βρίσκεται στο τέλος της.

Ωστόσο, όπως πάντα γίνεται, σχεδόν κανείς δεν αποχωρεί πρόωρα από μια καλή αγορά. Η συντήρηση του ανοδικού κλίματος σε μια εποχή, κατά τα άλλα, «δομικής στασιμότητας», πολιτικού λαϊκισμού και οικονομικών ανισοτήτων, έγινε η βασική προτεραιότητα για τους φορείς της οικονομικής πολιτικής.

Πολλοί πιστεύουν ακόμη ότι οι σημερινές καθοδικές αγορές είναι ένα έκτακτο επεισόδιο και μόλις ο ιός περιοριστεί θα επιστρέψουμε γρήγορα σε μια καλή κατάσταση.

Αγνοούν όμως τις βασικές αιτίες που μας έχουν οδηγήσει σήμερα σε μια κατάσταση όπου οι αρχές της οικονομικής πολιτικής διαθέτουν μόνο άσφαιρα πυρά. Είναι γνωστό ότι για να διατηρηθεί η καλή αγορά, θυσιάστηκε υπερβολικά η νομισματική πολιτική. Σχεδόν πουθενά σήμερα δεν μπορούν οι κεντρικές τράπεζες να αναστρέψουν ουσιαστικά, δομικά και μακροχρόνια το κακό κλίμα. Και αυτό γιατί έμειναν όλο τον προηγούμενο καιρό μόνες τους να πολεμούν δομικά προβλήματα δαπάνης και παραγωγικότητας στην πραγματική οικονομία. Αλλά σε πολλές περιπτώσεις, επιστρατεύτηκε και η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική.

Στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος Τραμπ προχώρησε αμέσως σε δημοσιονομική επέκταση με μειώσεις φόρων.

Ετσι, σήμερα, ο χώρος νομισματικής και δημοσιονομικής αντίδρασης είναι πλέον περιορισμένος. Η Fed έριξε τις προάλλες άσφαιρα πυρά μείωσης 0,50 του βασικού επιτοκίου με τις αγορές να αντιδρούν καθοδικά (!) και το κύρος της να πλήττεται. Πιο αποτελεσματικό ίσως να μη χρησιμοποιείς ποτέ την τελευταία σφαίρα που έχεις.

Στην Ευρώπη με τις τρεις μεγάλες οικονομίες της, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, να σέρνονται από το 2019 στην οικονομική στασιμότητα, η ΕΚΤ ετοιμάζεται να επαναλάβει τα γνωστά πυρά της νομισματικής διευκόλυνσης, άλλη μια βουτιά επί το αρνητικότερον στο επιτόκιο όπως και μαζικές αγορές περιουσιακών στοιχείων.

Ομως, το δομικό πρόβλημα της οικονομίας έχει χειροτερέψει. Εχει δημιουργηθεί μια «δομική στασιμότητα» της οποίας το βασικό συστατικό είναι η υστέρηση της δαπάνης, δηλαδή στασιμότητα ή και μείωση των επιχειρηματικών επενδυτικών δαπανών και των καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών. Οι προσδοκίες για μελλοντική ζήτηση και κέρδη των επιχειρήσεων είναι αρνητικές, ενώ τα νοικοκυριά προσπαθούν να περιορίσουν τις δαπάνες και να αποταμιεύσουν.

Το τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα, οι αβεβαιότητες σχετικά με την παροχή συντάξεων στο μέλλον, η συστημική εισοδηματική ανισότητα οδηγούν σε μια παγίδα ρευστότητας, σε αποταμιεύσεις που παρά την κατακόρυφη πτώση των επιτοκίων δεν επενδύονται σε ικανοποιητικό βαθμό.

Ετσι, ο αρνητικός κύκλος διευρύνεται με την υστέρηση της παραγωγικότητας παντού στη Δύση, ενώ παρά τις επεκτατικές πολιτικές ο πληθωρισμός παραμένει καθηλωμένος.

Ο ιός, με τα σοβαρά προβλήματα στην προσφορά που προκαλεί (διακοπή της παραγωγής και της εφοδιαστικής αλυσίδας) αλλά κυρίως με την αβεβαιότητα που διασπείρει, δίδει σήμερα το χαριστικό χτύπημα στη δαπάνη.

Είναι και η αιτία της επιδείνωσης μιας σοβαρής ανωμαλίας που προϋπήρχε, και η σπίθα που οδηγεί την καθοδική αγορά. Η πτώση της ζήτησης –και της τιμής– πετρελαίου κατά σχεδόν 1 εκατ. βαρέλια/ημέρα είναι ανάλογη της πετρελαϊκής κρίσης του ’70, ενδεικτικό της όλης κατάστασης.

Επί του παρόντος, οποιαδήποτε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη. Αν όμως ισχύει η άποψη των ειδικών ότι έχουμε μπροστά μας δύο μήνες παρέα με τον ιό, τότε σίγουρα το 2020 θα είναι μια χαμένη χρονιά για τη διεθνή οικονομία.

* Ο κ. Θοδωρής Πελαγίδης είναι καθηγητής οικονομικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, NR Senior Fellow, Brookings Institution USA.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή