Αποφασιστικότητα μεγαλύτερη από τους πρώην εταίρους της στην Ε.Ε. επιδεικνύει η Βρετανία στη χρηματοδότηση της μάχης κατά του κορωνοϊού, καθώς θα είναι η πρώτη χώρα που η κυβέρνηση θα χρηματοδοτηθεί απευθείας από την κεντρική τράπεζα προκειμένου να καλύψει άμεσες και κατεπείγουσες ανάγκες. Η κεντρική τράπεζά της συμφώνησε να διαθέσει προσωρινά κεφάλαια απευθείας στο κράτος χωρίς να προηγηθεί έκδοση χρέους.
Εν ολίγοις, η κυβέρνηση θα αντλεί κεφάλαια απευθείας από τα ταμεία της κεντρικής τράπεζας για να καλύψει άμεσες ανάγκες όπως, για παράδειγμα, τη χρηματοδότηση του προγράμματος τηλεργασίας και γενικότερα των σχημάτων που υιοθετούν οι επιχειρήσεις προκειμένου να διατηρήσουν τους υπαλλήλους τους στις θέσεις τους.
Μόλις στην αρχή της εβδομάδας ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Αντριου Μπέιλι τάχθηκε κατά της απευθείας χρηματοδότησης της κυβέρνησης. Επέμειναν, ωστόσο, τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, καθώς θεώρησαν ότι πρέπει να έχουν διασφαλίσει χρηματοδότηση από την κεντρική τράπεζα.
Οπως τονίζει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, η απόφαση της Τράπεζας της Αγγλίας αντανακλά το μέγεθος των έκτακτων αναγκών για ρευστότητα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Μπόρις Τζόνσον και τις οποίες εκτιμά πως δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει άμεσα μέσω της έκδοσης δεκαετών ομολόγων. Σε ανακοίνωσή της προς τις χρηματαγορές, η κυβέρνηση τόνισε πως θα επεκτείνει το μέγεθος του τραπεζικού της λογαριασμού στην κεντρική τράπεζα, ο οποίος υπό κανονικές συνθήκες φέρει κεφάλαια ύψους μόλις 370 εκατ. στερλινών, ποσό αντίστοιχο των 422 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό μπορεί τώρα να επεκταθεί απεριόριστα προκειμένου να δοθεί στους υπουργούς η δυνατότητα να αυξήσουν βραχυπρόθεσμα τις δαπάνες του κράτους χωρίς να μεσολαβήσει η αγορά ομολόγων.
Το 2008, εν τω μέσω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η Βρετανία προχώρησε στην ίδια κίνηση και ο λογαριασμός της κυβέρνησης στην κεντρική τράπεζα αυξήθηκε βραχυπρόθεσμα στα 20 δισ. στερλίνες, ποσό αντίστοιχο σχεδόν των 23 δισ. ευρώ. Οπως τονίζει η βρετανική εφημερίδα, αυτή τη φορά αναμένεται μεγάλη αύξηση του εν λόγω ποσού. Η κυβέρνηση Τζόνσον έχει ήδη τριπλασιάσει το ύψος του χρέους που θέλει να αντλήσει από τις χρηματαγορές τον Απρίλιο.
Εκδόσεις χρέους
Στο πλαίσιο του προϋπολογισμού που παρουσίασε στις 11 Μαρτίου, είχε ανακοινώσει ότι θα αντλήσει από τις χρηματαγορές 15 δισ. στερλίνες, ποσό αντίστοιχο των 17 δισ. ευρώ. Λιγότερο από ένα μήνα αργότερα όμως, κι ενώ η χώρα κυριολεκτικά μαστίζεται από την πανδημία, αναθεώρησε προς τα πάνω το ύψος του δανεισμού της στα 45 δισ. στερλίνες, ποσό αντίστοιχο των 51 δισ. ευρώ.
Οταν στα μέσα Μαρτίου άρχισε να κλιμακώνεται η επιδημία του κορωνοϊού, υπήρξαν σημάδια έντασης στη βρετανική αγορά ομολόγων. Η κυβέρνηση Τζόνσον, ωστόσο, δεν έχει έως τώρα δυσκολευτεί ουσιαστικά να αντλήσει κεφάλαια. Τη διευκόλυνε ιδιαιτέρως η υπόσχεση της Τράπεζας της Αγγλίας ότι θα τυπώσει χρήμα ύψους τουλάχιστον 200 δισ. στερλινών, ποσό αντίστοιχο περίπου των 228 δισ. ευρώ, για να τα διοχετεύσει στην αγορά κρατικών ομολόγων και να διασφαλίσει επαρκή ζήτηση για δεκαετή ομόλογα αλλά και για να βελτιώσει την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς.
Οπως τόνισε, πάντως, το βρετανικό υπουργείο Οικονομικών, αυτή η άμεση χρηματοδότηση της κυβέρνησης από τα κεφάλαια της κεντρικής τράπεζας θα είναι «προσωρινή και βραχυπρόθεσμη». Στη σχετική του ανακοίνωση προσέθεσε μάλιστα ότι όσα κεφάλαια πάρει η κυβέρνηση από τον λογαριασμό της στα ταμεία της κεντρικής τράπεζας θα τα αναπληρώσει το συντομότερο δυνατόν και πριν από το τέλος του έτους.
Η αγορά αντέδρασε ψύχραιμα στην απόφαση της κεντρικής τράπεζας, διατηρώντας σταθερό το κόστος δανεισμού της Βρετανίας. Πολλοί οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν πάντως μεγάλο βήμα την απαίτηση του βρετανικού υπουργείου Οικονομικών να χρηματοδοτηθεί άμεσα από την κεντρική τράπεζα. Μιλώντας στους FT, ο Τόνι Γέιτς, σύμβουλος στη Fathom Consulting και πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, χαρακτήρισε την κίνηση «ένδειξη των ακραίων πιέσεων που δέχεται η κυβέρνηση». Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι η κίνηση αυτή δεν πρόκειται να μετατρέψει τη Βρετανία σε Ζιμπάμπουε καθώς, μετά τη λήξη της κρίσης, η χώρα θα έχει και πάλι τη δυνατότητα να αυξήσει τους φόρους. Οπως, πάντως, σημειώνει ο Ρίτσαρντ Μπάργουελ, υπεύθυνος ερευνών της ΒΝΡ Asset Management και επίσης πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του 2009 δεν αποπληρώθηκε ποτέ και οι προσωρινές κινήσεις αυτού του είδους συχνά αποδεικνύονται μόνιμες με την πάροδο του χρόνου.