Η πανδημία ανέδειξε αφενός ότι ο κλάδος της υγείας δυσκολεύεται να διαχειριστεί μια αιφνίδια αύξηση των περιστατικών, αφετέρου ότι η εξάρτηση από εισαγωγές για ιατρικό εξοπλισμό μπορεί να προκαλέσει ελλείψεις σε επικίνδυνο βαθμό.
Οι κυβερνήσεις ξεκίνησαν επομένως να ενισχύουν τα συστήματα υγείας. Εκτός από τις βραχυπρόθεσμες δαπάνες για την καταστολή της πανδημίας, αναμένουμε μεγάλες ρυθμιστικές αλλαγές, περισσότερες δαπάνες στην Υγεία και πιο ενεργή εμπορική και βιομηχανική πολιτική, ώστε να υπάρχει εγχώρια παραγωγή βασικών φαρμάκων και εξοπλισμού. Η αλλαγή πολιτικής ύστερα από περιόδους κρίσης είναι σύνηθες φαινόμενο, όπως για παράδειγμα η διόρθωση του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ωστόσο, υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές στις τωρινές αντίξοες συνθήκες.
Κατά τη δεκαετία του 2000 δημιουργήθηκαν «φούσκες» στην αγορά ακίνητης περιουσίας στις ανεπτυγμένες χώρες, που όταν έσκασαν ανέδειξαν τις υφιστάμενες αδυναμίες του συστήματος. Υστερα, οι αρμόδιες αρχές προσπάθησαν να διορθώσουν τα δομικά σφάλματα του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Οι αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις και ρυθμιστικές προϋποθέσεις οδήγησαν σε οριακή μόνον ενίσχυση του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού κλάδου, επιβαρύνοντας την ανάπτυξη σε άλλους τομείς, μεταξύ αυτών και η Υγεία.
Αντιθέτως, η βελτίωση και ενίσχυση του κλάδου της υγείας παγκοσμίως δεν θα έπρεπε να επιβαρύνει την ανάπτυξη. Κατ’ αρχάς, δεν φέρει επιπλέον βάρη από περασμένα χρόνια. Δεύτερον, απαιτεί περισσότερες επενδύσεις σε νοσοκομεία και εργοστάσια και μεγαλύτερες δαπάνες για έρευνα, γιατρούς και νοσηλευτές.
Με καλύτερα συστήματα υγείας θα υπάρξουν υγιέστερες κοινωνίες, κάτι που θα ωφελούσε μακροπρόθεσμα την παραγωγικότητα. Ωστόσο, υπάρχουν δύο παράγοντες που θα καθορίσουν εάν η βελτίωση των συστημάτων υγείας θα ενισχύσει την ανάπτυξη. Πρώτον, εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο θα βελτιωθεί ο κλάδος, με επενδύσεις (που αναμένεται πως θα ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη) ή με αναδιανομή του εργατικού δυναμικού από άλλους κλάδους στην Υγεία. Επίσης, εξαρτάται από τους ισολογισμούς στον κλάδο της υγείας. Εάν είναι ισορροπημένοι, αναμένουμε ότι η βελτίωση του κλάδου θα επιδράσει θετικά στην οικονομία.
Εκτός από τις πιθανές αλλαγές που θα σημειωθούν στον κλάδο της υγείας, η κατάσταση μετά την αντιμετώπιση της πανδημίας θα είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με την περίοδο μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Εάν περιοριστεί επιτυχώς το δεύτερο κύμα της πανδημίας, οι κυβερνήσεις θα έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να δαπανήσουν για την επίλυση περαιτέρω προβλημάτων.
* Οι κ. Holger Schmieding, Kallum Pickering και Florian Hense είναι οικονομολόγοι της Berenberg Bank.