Πάνω από 30 εκατ. Ευρωπαίοι εργαζόμενοι, περίπου το 1/5 του εργατικού δυναμικού Γερμανίας, Γαλλίας, Βρετανίας, Ιταλίας και Ισπανίας, στρέφονται στο κράτος ζητώντας να καλύψει τον μισθό τους.
Εχουν ήδη υποβάλει αιτήσεις στα προσωρινά προγράμματα που σχεδίασαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να αποτρέψουν την ιλιγγιώδη εκτίναξη της ανεργίας, ως συνεπακόλουθο της πανδημίας. Ο αριθμός όλων αυτών των δυνάμει ανέργων της Ευρώπης υπερβαίνει ήδη τα 26 εκατ. Αμερικανών που υπέβαλαν αίτηση για επίδομα ανεργίας στη διάρκεια των πέντε τελευταίων εβδομάδων του κοινωνικού αποκλεισμού.
Απευθύνονται σε προγράμματα ανάλογα εκείνου που έχει εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, καθώς καλύπτουν με κρατικά χρήματα ένα τμήμα των μισθών όσων εργαζομένων έχει ανασταλεί η σύμβασή τους. Θεωρητικά τα προγράμματα αυτά δίνουν στους εργοδότες τη δυνατότητα να διατηρήσουν στο ακέραιο το μισθολόγιό τους στη διάρκεια της κρίσης, αδιακρίτως αν αυτοί παραμένουν σπίτι τους ή έχουν μειωμένες ώρες εργασίας.
Πρόκειται για ένα από τα ακριβότερα μέτρα που έχουν υιοθετήσει οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας. Συνολικά τα προγράμματα αναμένεται να κοστίσουν πάνω από 100 δισ. ευρώ αθροιστικά στις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης. Οπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, όμως, το σοκ από την αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας είναι ιδιαίτερα ισχυρό.
Οπως σχολιάζει στη βρετανική εφημερίδα ο Σεμπάστιαν Ντούλιεν, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Μακροοικονομικών και Επιχειρηματικών Ερευνών (ΙΜΚ) στο Ντίσελντορφ, «το χειρότερο είναι πως έχουν πληγεί ιδιαιτέρως πολλές μικρές επιχειρήσεις, που ίσως δεν θα είναι πρόθυμες να διατηρήσουν το προσωπικό τους».
Επιπλέον, σε πολλές χώρες, όπως για παράδειγμα στην Ισπανία και στη Βρετανία, τα προγράμματα αυτά δεν προβλέπεται να διαρκέσουν αρκετά ώστε να αποτρέψουν μια εκτίναξη της ανεργίας. Σε άλλες χώρες, άλλωστε, όπως π.χ. στη Γερμανία, οι χαμηλόμισθοι υπάλληλοι εκφράζουν φόβους πως δεν θα φθάσουν για περισσότερο από δύο μήνες τα χρήματα που τους χορηγεί η κυβέρνηση.
Πολλά από τα προγράμματα άλλων χωρών έχουν σχεδιασθεί με πρότυπο το γερμανικό Kurzarbeit, που έχει πιστωθεί μια μεγάλη επιτυχία στη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, καθώς απέτρεψε την εκτίναξη της ανεργίας και κάλυψε τους μισθούς 1,5 εκατ. εργαζομένων.
Πολλοί οικονομολόγοι, ωστόσο, προειδοποιούν πως αυτή τη φορά ενδέχεται να μην αποδειχθούν εξίσου επιτυχή, αφενός επειδή η οικονομική κρίση είναι βαθύτερη και αφετέρου επειδή έχει πλήξει πολλές μικρές επιχειρήσεις, όπως είναι τα εστιατόρια, τα ξενοδοχεία και τα εμπορικά καταστήματα.
Πρόκειται για τις κατεξοχήν επιχειρήσεις που είναι πιθανότερο είτε να απολύσουν μεγάλο μέρος του προσωπικού τους είτε να κλείσουν.
Από σχετική δημοσκόπηση του ΙΜΚ προκύπτει πως 40% των Γερμανών που επωφελούνται από το Kurzarbeit είναι πεπεισμένοι πως θα αντιμετωπίσουν οικονομικά προβλήματα όταν θα παρέλθουν οι τρεις μήνες που δικαιούνται να συμμετάσχουν. Το πρόγραμμα καλύπτει τώρα το 60% των καθαρών αποδοχών τους, ενώ το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 67% για όσους είναι γονείς.
Αναφερόμενος ειδικότερα στη Γερμανία, ο κ. Ντούλιεν τονίζει πως το εν λόγω πρόγραμμα εγκωμιάζεται συνήθως, αλλά αν το εξετάσει κανείς θα δει ότι δεν καλύπτει τόσο πολλά συγκρινόμενο με τα αντίστοιχα προγράμματα άλλων χωρών, όπως για παράδειγμα της Αυστρίας. Και προπαντός δεν καλύπτει ιδιαίτερα τους χαμηλόμισθους, όπως οι σερβιτόροι και οι ταμίες καταστημάτων.
Στην Ισπανία, άλλωστε, όπου η ανεργία αυξήθηκε στο 14,4%, όσοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα Erte, που στηρίζει 4 εκατ. εργαζομένους, εκφράζουν φόβους πως θα βρεθούν ακάλυπτοι στις 9 Μαΐου, οπότε αίρεται η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που έχει κηρύξει η κυβέρνηση.