ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σειρά μέτρων χαλάρωσης των εποπτικών και λογιστικών κανόνων που διέπουν τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού τομέα παρουσίασε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με σκοπό την ενίσχυση της δυνατότητας των τραπεζών να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την πραγματική οικονομία κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οπως ανέφερε αξιωματούχος της Κομισιόν, σύμφωνα με προκαταρκτικούς υπολογισμούς τα μέτρα θα επιτρέψουν την αύξηση του δανεισμού στην Ευρωζώνη κατά έως και 450 δισ. ευρώ εντός του 2020.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή πρότεινε στοχευμένες και προσωρινές τροποποιήσεις των κανόνων προληπτικής εποπτείας των ευρωπαϊκών τραπεζών. Η πιο σημαντική αφορά τις μεταβατικές διατάξεις για την άμβλυνση του αντίκτυπου του λογιστικού προτύπου IFRS 9 στα εποπτικά κεφάλαια των πιστωτικών ιδρυμάτων. Η Κομισιόν προτείνει όλες οι αυξήσεις στις προβλέψεις ζημιών από δάνεια για τα έτη 2020 και 2021 να μπορούν να μετρήσουν ως εποπτικά κεφάλαια Tier 1 (CET 1) σε ποσοστό 100% (έναντι του 70% που προβλέπεται σήμερα). Οπως ανέφερε η ίδια αξιωματούχος της Επιτροπής, υπολογίζοντας (συντηρητικά) ότι τα στοιχεία του α΄ τριμήνου –αυξημένες προβλέψεις 25 δισ. στην Ευρωζώνη– θα ισχύσουν και στα επόμενα τρία τρίμηνα της χρονιάς, αυτό σημαίνει ότι τα εποπτικά κεφάλαια του κλάδου θα αυξηθούν κατά 30 δισ. ευρώ (100% έναντι 70% των προβλέψεων). Αυτό μεταφράζεται –με έναν υπολογισμό που η ίδια πηγή χαρακτήρισε «ανεπίσημο»– σε δυνατότητα για επιπλέον δανεισμό 450 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει τη χαλάρωση των απαιτήσεων του δείκτη μόχλευσης (leverage ratio) – των κεφαλαίων που είναι υποχρεωμένη να διαθέτει μια τράπεζα έναντι των περιουσιακών της στοιχείων. Συγκεκριμένα, δίνεται η δυνατότητα στις τράπεζες να εξαιρέσουν από τον υπολογισμό του δείκτη μόχλευσης τα αποθέματα που έχουν σε κεντρικές τράπεζες, ενώ η εφαρμογή του νέου «αποθέματος ασφαλείας» (buffer) του δείκτη, στο πλαίσιο της «Βασιλείας ΙΙΙ», αναβάλλεται για την 1η/1/2023 (κατά ένα έτος). Η ευελιξία στις κεφαλαιακές απαιτήσεις επεκτείνεται και στις δαπάνες για ψηφιακή αναβάθμιση των υπηρεσιών τους καθώς και στη χορήγηση δανείων στους υπαλλήλους τους, αλλά και σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για έργα υποδομών.
Σε συνέντευξη Τύπου χθες για την παρουσίαση αυτού του νέου τραπεζικού πακέτου, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις τόνισε ότι οι προτεινόμενες νομοθετικές αλλαγές «πρέπει να εγκριθούν ταχέως, ώστε να έχουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα». Ο Λετονός αξιωματούχος έθεσε ως ιδανική προθεσμία την υιοθέτηση του πακέτου μέσα στον Ιούνιο. Αναφέροντας ότι σε ορισμένα κράτη-μέλη οι τράπεζες έχουν αντιδράσει με αύξηση επιτοκίων, απαιτήσεων για ενέχυρα και άλλα μέτρα που δυσχεραίνουν τη θέση των δανειοληπτών, τόνισε ότι η κρίση της πανδημίας είναι «συμμετρική» και ότι η παρέμβαση της Επιτροπής στοχεύει σε μια κατά το δυνατόν ομοιόμορφη πολιτική από τον χρηματοπιστωτικό τομέα ανά την Ε.Ε.
Επιπλέον, η Επιτροπή σημειώνει ότι οι τράπεζες μπορούν να αξιοποιήσουν πολλαπλά την ευελιξία που εμπεριέχεται στο υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο. Οι τρεις βασικές πτυχές αυτής της ευελιξίας συνδέονται με τους κανόνες για την εκτίμηση του κινδύνου μη αποπληρωμής δανείων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά εξαιτίας μιας ξαφνικής οικονομικής κρίσης (και άρα για τον υπολογισμό του ποσού που θα πρέπει να διαθέσουν οι τράπεζες για να καλύψουν τη ζημία)· με τη λογιστική αποτύπωση των καθυστερήσεων στην εξυπηρέτηση δανειακών υποχρεώσεων· και με τους κανόνες για την ταξινόμηση δανείων ως εξυπηρετούμενων ή μη όταν συνοδεύονται από δημόσιες εγγυήσεις ή μορατόριουμ πληρωμών (από τις τράπεζες ή βάσει κυβερνητικής πολιτικής). «Η χρήση δημόσιων ή ιδιωτικών διευκολύνσεων στην αποπληρωμή δεν καθιστά αυτόματα ένα δάνειο μη εξυπηρετούμενο», σημείωσε η ίδια Ευρωπαία αξιωματούχος.
Ως αντάλλαγμα για την προσωρινή χαλάρωση του κανονιστικού πλαισίου, η Επιτροπή απηχεί τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (SSM) και της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής να μη διατεθεί η νέα αυτή ρευστότητα σε μερίσματα ή σε μπόνους προς τραπεζικά στελέχη. Ο κ. Ντομπρόβσκις σημείωσε ότι οι τράπεζες έχουν έως τώρα συμμορφωθεί με αυτές τις υποδείξεις και άρα δεν υπάρχει προς το παρόν λόγος να επιβληθούν νομοθετικά οι σχετικές απαγορεύσεις.