H Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει το πρόγραμμα για την ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την πανδημία, το οποίο θέλει να το προβάλει ως πολύ πιο γενναιόδωρο από όσο στην πραγματικότητα είναι. Οπως γράφει το Bloomberg χαρακτηριστικά, ίσως να περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες χρηματοδότησης: τα χρήματα για τους φορολογουμένους, τα χρήματα των πιστώσεων και τα υποθετικά χρήματα. Αυτή τη στιγμή, λόγου χάριν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ισχυρίζεται πως έχουν ήδη διατεθεί 3,4 τρισεκατομμύρια ευρώ για να αντιμετωπισθεί η πανδημία. Δεν διευκρινίζει, όμως, ότι σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα ανά χώρα δημοσιονομικά μέτρα και οι αντίστοιχες πιστώσεις που τα χρηματοδοτούν, καθώς και εγγυήσεις ρευστότητας, οι οποίες ίσως και να μην χρειαστεί να δοθούν, κονδύλια υφιστάμενα από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό που αλλάζουν κατεύθυνση και άλλα σχεδιαζόμενα μέτρα που δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμη.
Στην προηγούμενη πρωτοβουλία της Κομισιόν, υπό την καθοδήγηση του τότε προέδρου της Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, στόχος ήταν να ενεργοποιηθούν επενδύσεις 315 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ θα προέρχονταν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα 16 δισεκατομμύρια ευρώ θα είχαν τη μορφή εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. Μάλιστα, είχε διακηρύξει η Κομισιόν ότι τα κονδύλια αυτά για την τόνωση της επιχειρηματικότητας ήταν κατά 50% υψηλότερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Η ιδέα του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ήταν να προσφέρει η Ε.Ε. περιορισμένη χρηματοδότηση, ώστε να παρακινήσει ιδιώτες να αναλάβουν μεγάλα έργα με ρίσκο, τα οποία σε άλλη περίπτωση δεν θα έβρισκαν πόρους. Μέχρι τα τέλη του 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι επενδύσεις 458 δισεκατομμυρίων ευρώ διατέθηκαν σε 1,1 εκατ. μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σε έκθεσή του το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Δικαστήριο, εντούτοις, απεφάνθη ότι πολλά από τα έργα θα είχαν χρηματοδοτηθεί ούτως ή άλλως και χωρίς παρέμβαση της Κομισιόν και πως σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν διογκωμένοι οι υπολογισμοί της για το πόσες ήταν οι επιπλέον επενδύσεις, για τις οποίες είχε η ίδια δώσει το έναυσμα.
Ανάλογα τεχνάσματα, όπως αναφέρει το Bloomberg, χρησιμοποιούνται και τώρα με αφορμή την πανδημία. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν διαμαρτυρήθηκε για τις ψευδεπίγραφες προτάσεις σχετικά με τον προϋπολογισμό στην τελευταία τηλεδιάσκεψη της Ε.Ε. Το πρόβλημα για την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και την ομάδα της έγκειται στο ότι, ανεξαρτήτως των διακηρύξεων, ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός είναι μόλις το 1% του συνολικού ΑΕΠ και το μεγαλύτερο μέρος του θα δοθεί στη γεωργία και στις πιο φτωχές χώρες. Η οικονομική δύναμη της Ευρώπης εκπορεύεται από λίγες κυβερνήσεις και κυρίως τη γερμανική. Οπότε, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να επιφέρει με τις δράσεις της οικονομικό αντίκτυπο, συνηθίζει να γίνεται… δημιουργική.
Στη δεδομένη συγκυρία, όμως, με την προβλεπόμενη συρρίκνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας έως και 15% και τους εθνικούς προϋπολογισμούς να έχουν εξαντλήσει τα όριά τους, το να κάνεις το ίδιο δεν ενδείκνυται. «Εάν τα κράτη-μέλη δεν θέλουν ούτε να συνεισφέρουν περισσότερα στον προϋπολογισμό ούτε να επιτρέψουν στην Ε.Ε. να δανειστεί τεράστια ποσά από τις κεφαλαιαγορές, τότε και όλα τα οικονομικά τρικ του κόσμου να χρησιμοποιήσουν δεν αρκούν για να εξασφαλίσουν μια πλήρη ανάκαμψη στην οικονομία», επισημαίνει ο Λούκας Γκούτενμπεργκ, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου «Ζακ Ντελόρ» στο Βερολίνο. Πάντως, στο προσχέδιο της Κομισιόν για τα μέτρα κατά του ιού υπάρχει γερή δόση… μαγείας. Υπόσχεται να δημιουργήσει επενδύσεις 2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, έχοντας ως βάση τα 320 δισεκατομμύρια που θα αντλήσει από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές.
Παράλληλα, προσθέτει πως οι συνεισφορές των κρατών-μελών στον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. θα παραμείνουν συγκρατημένες, ίσως και χαμηλότερες από τα επίπεδα που είχαν συζητηθεί προ κορωνοϊού.