Κοινή πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, τον τέταρτο και πιο σημαντικό πυλώνα της πανευρωπαϊκής απάντησης στην οικονομική κρίση της πανδημίας, παρουσίασαν χθες ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ. Το Παρίσι και το Βερολίνο προτείνουν τη σύσταση ενός εργαλείου 500 δισ. ευρώ, με τους πόρους να προέρχονται από κοινή έκδοση χρέους μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να διανέμονται στις περιοχές και τους κλάδους που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Τα χρήματα προτείνεται να διανεμηθούν με τη μορφή επιχορηγήσεων μέσω των προγραμμάτων του νέου μακροπρόθεσμου κοινοτικού προϋπολογισμού, ενώ η αποπληρωμή του χρέους δεν θα είναι συνάρτηση της στήριξης που έλαβε κάθε χώρα.
Η σύμπλευση των δύο σημαντικότερων χωρών της Ε.Ε. είναι κρίσιμο βήμα για την επίτευξη ευρύτερης συναίνεσης. Οπως είπε στην εξ αποστάσεως κοινή συνέντευξη Τύπου ο κ. Μακρόν, «η συμφωνία μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας δεν σημαίνει συμφωνία μεταξύ των «27»· αλλά χωρίς συμφωνία μεταξύ των δύο, δεν μπορεί να υπάρξει συνολική συμφωνία». Η κ. Μέρκελ τόνισε τη σημασία να δοθούν τα χρήματα ως επιχορηγήσεις αντί δανείων – «θέλουμε να αποφύγουμε την αύξηση του χρέους στα κράτη-μέλη», είπε– και ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει τα συγκεκριμένα κριτήρια κατανομής των πόρων. Ο Γάλλος πρόεδρος εξέφρασε την ελπίδα ότι η κοινή πρόταση θα βοηθήσει την Επιτροπή να καταλήξει, την ερχόμενη εβδομάδα, σε μία εισήγηση για το Ταμείο Ανάκαμψης για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ενωσης για το 2021-27) που θα επιτρέψει την τελική συμφωνία.
Σε ανακοίνωση την οποία εξέδωσε αμέσως μετά τη συνέντευξη Τύπου η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν καλωσόρισε τη γαλλογερμανική πρωτοβουλία, που «αναγνωρίζει την εμβέλεια και το μέγεθος της οικονομικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, και σωστά δίνει έμφαση στην ανάγκη να εργαστούμε προς μία λύση με τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό στον πυρήνα της». Η κ. Φον ντερ Λάιεν σημειώνει ότι στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η πρόταση της Κομισιόν, που «θα λάβει επίσης υπόψη τις απόψεις όλων των κρατών-μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
Η γαλλογερμανική πρόταση αποτελείται από τέσσερα μέρη. Σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, αναφέρεται στο κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν οι δύο πλευρές ότι θα «ενισχύσει την ανθεκτικότητα, τη σύγκλιση και την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών οικονομιών και θα αυξήσει ειδικά τις επενδύσεις στην πράσινη και στην ψηφιακή μετάβαση και στην ενδυνάμωση της έρευνας και της καινοτομίας». Το Ταμείο θα είναι μία «έκτακτη συμπληρωματική διάταξη, ενταγμένη στην απόφαση των ιδίων πόρων» του ΠΔΠ, «με ένα σαφώς καθορισμένο μέγεθος και ημερομηνία λήξης και συνδεδεμένο με ένα δεσμευτικό σχέδιο αποπληρωμής» πέρα από τον χρονικό ορίζοντα του νέου προϋπολογισμού.
Το δεύτερο μέρος είναι η «στρατηγική υγείας», εστιάζει στην ενίσχυση των ενιαίων υγειονομικών δυνατοτήτων της Ε.Ε. Ο στόχος, όπως αναφέρεται στο κοινό ανακοινωθέν, είναι, με σεβασμό στις εθνικές αρμοδιότητες στον τομέα αυτό, «να αναβαθμιστεί η ευρωπαϊκή διάσταση της υγειονομικής περίθαλψης και να περιοριστεί η εξάρτηση της Ε.Ε.». Στην υπηρεσία του, Γαλλία και Γερμανία προτείνουν την ενίσχυση της χρηματοδότησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ανάπτυξη φαρμάκων και ενός εμβολίου για τον κορωνοϊό, τη δημιουργία πανευρωπαϊκών αποθεμάτων ιατρικών προϊόντων και εξοπλισμού και την προώθηση της παραγωγής τους εντός Ε.Ε., τον συντονισμό της προμήθειας μελλοντικών θεραπειών ή εμβολίων, τη σύσταση νέας ομάδας δράσης εντός του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) για την κοινή αντιμετώπιση μελλοντικών επιδημιών και την εναρμόνιση των εθνικών μεθοδολογιών για επιδημιολογικά δεδομένα.
Το τρίτο μέρος αφορά ειδικά τις προτεραιότητες της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής και της ψηφιακής ατζέντας. Παρίσι και Βερολίνο ζητούν μεταξύ άλλων πιο απαιτητικούς στόχους μείωσης των εκπομπών ώς το 2030.
Τέλος, οι δύο χώρες δεσμεύονται υπέρ της γαλλικής εμπνεύσεως προτεραιότητα της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής οικονομικής κυριαρχίας. Τάσσονται υπέρ της διαφοροποίησης των εφοδιαστικών αλυσίδων ώστε η Ε.Ε. να μην εξαρτάται υπέρμετρα από μία χώρα ή έναν προμηθευτή. Το σύνολο αυτή της δέσμης μέτρων αφορά κυρίως την Κίνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Εμανουέλ Μακρόν είπε στη συνέντευξη Τύπου ότι ήταν «στρατηγικό λάθος» που υποχρεώθηκαν χώρες της Ε.Ε. στο πλαίσιο των μνημονίων να πουλήσουν στρατηγικές εταιρείες υποδομών σε επενδυτές από τρίτες χώρες.