Η ανάγκη να ανακοπεί η μετάδοση της πανδημίας του κορωνοϊού έχει θέσει σειρά περιορισμών στα ταξίδια μας και ιδιαιτέρως στα αεροπορικά. Εχει επιπλέον οδηγήσει σε μια σειρά από νέους κανόνες, με τους οποίους προσπαθούν να συμμορφωθούν οι χειμαζόμενες αεροπορικές εταιρείες στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν. Δεδομένου, όμως, ότι η προστασία της δημόσιας υγείας συγκρούεται με προτεραιότητες επιχειρηματικής φύσεως, τελικά δεν υπάρχουν ενιαίοι κανόνες που να διέπουν εφεξής τα αεροπορικά ταξίδια. Οπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ του Reuters, σχεδόν κάθε αεροπορική εταιρεία υιοθετεί δική της τακτική και σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να τηρήσουν όλες την απόσταση ασφαλείας ανάμεσα στους επιβάτες.
Το θέμα των κενών θέσεων έχει προκαλέσει την εντονότερη διαμάχη στον κλάδο. Αν τα αεροσκάφη απογειώνονται με τις μισές θέσεις κενές ή με κατειλημμένα τα 2/3 των θέσεων, θα μειωθούν τόσο πολύ τα έσοδα των αεροπορικών εταιρειών, ώστε θα αναγκαστούν να αυξήσουν τον ναύλο για να διασφαλίσουν κερδοφορία. Το θέμα είναι, πάντως, δυσεπίλυτο. Μιλώντας στο Reuters, ο 20χρονος Αφίφ Ζακουάν αναφέρθηκε σε πρόσφατη πτήση που είχε στο εσωτερικό της χώρας του με τη Malaysia Airlines. Στις πτήσεις εσωτερικού δεν είναι υποχρεωτική η τήρηση αποστάσεων μεταξύ επιβατών και ο Ζακουάν ένιωθε άνετα στο ταξίδι με το αεροσκάφος πλήρες. Τόνισε, ωστόσο, πως δεν θα ένιωθε άνετα να ταξιδέψει με ένα γεμάτο αεροπλάνο αν επρόκειτο για πτήση προς το εξωτερικό.
Αξιωματούχοι του γραφείου πολιτικής αεροπορίας της Ιαπωνίας υπογραμμίζουν πόσο τους προβληματίζει το «αμφιλεγόμενο» μέτρο των κενών θέσεων. Οπως υπογραμμίζουν, αν δεν εφαρμοσθεί ενιαία και ομοιόμορφα από όλες τις αεροπορικές εταιρείες, «θα προσφέρει σε ορισμένες αθέμιτα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα». Είναι άλλωστε κρίσιμης σημασίας, τονίζουν, «να υπάρξει συντονισμός ανάμεσα στις χώρες από τις οποίες απογειώνονται τα αεροσκάφη και στις χώρες στις οποίες προσγειώνονται». Πολλές χώρες, όμως, επιβάλλουν μέτρα ασφαλείας μόνον στους αερομεταφορείς που έχουν έδρα στο εσωτερικό τους.
Οι αποκλίσεις ανάμεσα στα μέτρα που εφαρμόζουν οι εταιρείες είναι σημαντικές. Οποιος ταξιδέψει με τις αεροπορικές εταιρείες της Ταϊλάνδης, απαγορεύεται να καταναλώσει φαγητό ή νερό στη διάρκεια της πτήσης και είναι υποχρεωτικό να φοράει μάσκα. Οι αερομεταφορείς της Μαλαισίας και της Ινδονησίας, αντιθέτως, θα τηρήσουν αυστηρά τους κανόνες ασφαλείας και τα αεροσκάφη τους θα απογειώνονται με τις μισές θέσεις κενές. Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ δεν είναι υποχρεωτικό να μένουν κενές θέσεις ανάμεσα στους επιβάτες. Οι αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες υποχρεώνουν τους επιβάτες να φορούν προστατευτικές μάσκες και ελέγχουν τη θερμοκρασία τους. Κάτι ανάλογο κάνουν και οι αερομεταφορείς στην Ευρώπη, που αρνούνται να συμμορφωθούν με την απόσταση μεταξύ επιβατών και δεν αφήνουν κενές θέσεις.
Μιλώντας στο Reuters, η 26χρονη Φενγκ Σουελί, κάτοικος Πεκίνου, ανέφερε πως σε αεροπορικό ταξίδι της προ ημερών υποχρεώθηκε μεν να φορέσει μάσκα, αλλά το αεροσκάφος ήταν πλήρες, επειδή το επιτρέπει η κινεζική νομοθεσία. Οπως σημείωσε, όμως, υπήρχαν άλλα μέτρα ασφαλείας «που προκαλούσαν εκνευρισμό», όπως η θερμομέτρηση των επιβατών και «διάφοροι έλεγχοι ασφαλείας όταν φεύγει κανείς από το αεροδρόμιο».
Για τον φόβο της πτήσης μιλάει ο Σουμπάς Μενόν, επικεφαλής της Ενωσης Αερομεταφορέων Ασίας – Ειρηνικού, που δηλώνει ότι αρχίζει να κοιτάει το ρολόι του μόλις ξεκινήσει η πτήση. «Ξέρεις ότι δεν πρόκειται να είναι ένα ομαλό ταξίδι», τονίζει, και ο λόγος είναι, βέβαια, τα διάφορα μέτρα ασφαλείας. Κάτι ανάλογο έχει προηγηθεί εδώ και λίγο περισσότερο από ένα έτος με τη διαφορετική στάση που τηρούσε κάθε χώρα απέναντι στην Boeing μετά τις δύο αεροπορικές τραγωδίες αεροσκαφών του αμερικανικού κολοσσού της αεροναυπηγικής.
Συντονισμένοι ήταν, αντιθέτως, οι κανόνες που επιβλήθηκαν και τηρήθηκαν συντεταγμένα μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. «Τότε οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο κατάλαβαν και συμμορφώθηκαν με τα μέτρα ασφαλείας μετά την 11η Σεπτεμβρίου», επισημαίνει ο Μάικ Ντελάινι, επικεφαλής της πρωτοβουλίας «Ασφαλές Ταξίδι» της Boeing. Οπως προτείνει ο ίδιος, «θα ήταν καλό να υπάρξουν και τώρα αυτού του είδους τα τυποποιημένα πρωτόκολλα».
Το πρόβλημα των διαφορετικών κανόνων εκτείνεται σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών όταν ταξιδεύει κανείς αεροπορικώς τον καιρό της πανδημίας. Τα γεύματα, για παράδειγμα, που συγκαταλέγονταν άλλοτε στα πλεονεκτήματα της ακριβής θέσης business, τώρα έχουν αντικατασταθεί από πακεταρισμένα, εμφανώς κατώτερα, σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες του κόσμου, όπως οι Emirates, Air Canada και British Airways. Αλλες εταιρείες επιβάλλουν στους πελάτες τους πολύ περισσότερο αυτοματισμό προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η επαφή με το προσωπικό. Η Qantas Airways, για παράδειγμα, καλεί τους επιβάτες να ελέγξουν την πτήση τους και το εισιτήριό τους online. Σύμφωνα με τον Σουμές Πατέλ της τεχνολογικής εταιρείας SITA, «ο κλάδος οδεύει προς ταξίδια που θα έχουν οργανωθεί πλήρως από το κινητό των επιβατών».