Πράσινη ανάκαμψη μετά την πανδημία

Πράσινη ανάκαμψη μετά την πανδημία

7' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οταν το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη είχε αναστείλει την οικονομική δραστηριότητα για να ανακόψει τη μετάδοση του κορωνοϊού, το Διαδίκτυο κατακλύστηκε από εικόνες άδειων πόλεων με καθαρό ουρανό αλλά και με διάφανα τα συνήθως μολυσμένα νερά της Βενετίας. Δεν αντανακλούσαν, βέβαια, παρά μόνο μια επιδερμική και απολύτως φευγαλέα βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών.

Αναζωπύρωσαν, όμως, την ελπίδα πως είναι ακόμη καιρός να αποτραπεί η χαοτική κλιματική αλλαγή που απειλεί την ανθρωπότητα και μαζί με αυτή και την παγκόσμια οικονομία. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η ύφεση που αναπόφευκτα επέφερε η αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας απειλεί να εκτοπίσει την κλιματική αλλαγή από όποια θέση έτεινε να κατακτήσει ανάμεσα στις προτεραιότητες κυβερνήσεων, οικονομολόγων και επενδυτών.

Γιατί βρισκόταν πράγματι στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια και το  διάστημα πριν από την πανδημία αναβαθμιζόταν ως προς την προσοχή που αποσπούσε μεταξύ πολιτικών και οικονομολόγων. Διαρκώς αυξάνονταν οι προειδοποιήσεις για τις ολέθριες οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η Τράπεζα της Αγγλίας καλούσε τις βρετανικές τράπεζες να εκτιμήσουν την έκθεσή τους σε ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω κλιματικής αλλαγής, οι επενδυτές πίεζαν επιχειρηματικούς κολοσσούς να μειώσουν την έκθεσή τους στα ορυκτά καύσιμα, οι εκδόσεις των λεγόμενων πράσινων ομολόγων πολλαπλασιάζονταν και οι διεθνείς οργανισμοί παρέθεταν διαρκώς στοιχεία για το δυσβάστακτο κόστος που ήδη επιφέρουν τα διαρκώς αυξανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα για κλάδους όπως η βιομηχανία των ασφαλιστικών.

Επισκιάζοντας κάθε άλλο κίνδυνο, όμως, η πανδημία ανέτρεψε τις προτεραιότητες. Προκειμένου να μην αναβληθεί η ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής για όταν θα είναι πολύ αργά, πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν πράσινη ανάκαμψη της οικονομίας και οι μελέτες που καταδεικνύουν πως η τόνωση της οικονομίας είναι συμβατή με την προστασία του περιβάλλοντος και πρέπει να συνδυαστούν αυτές οι δύο καίριες προτεραιότητες.

Στην Ε.Ε., βέβαια, η Κομισιόν έχει ήδη παρουσιάσει πλήρες πρόγραμμα για μια πράσινη ανάκαμψη από το τέλος Μαΐου, όταν επανέφερε το φιλόδοξο σχέδιό της για μηδενικές εκπομπές καυσαερίων έως το 2050. Το έχει προσαρμόσει στις νέες ανάγκες για δημιουργία θέσεων εργασίας και επενδύσεις για να δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη.

Προβλέπει, έτσι, δαπάνες ύψους άνω των 500 δισ. ευρώ για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για τη στροφή στα ηλεκτροκίνητα οχήματα και στις αναγκαίες υποδομές, στην ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών αλλά και στην ανάπτυξη σχεδίων πράσινου υδρογόνου.

Μεγαλύτερη αβεβαιότητα περιβάλλει, όμως, τη στάση που θα τηρήσουν εφεξής οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Με την πετρελαϊκή βιομηχανία της γονατισμένη από την πτώση της ζήτησης για πετρέλαιο και την κυβέρνηση Τραμπ να λαμβάνει τις αποφάσεις, η υπερδύναμη δείχνει να ρίχνει το βάρος στη στήριξη ενός από τους πλέον ρυπογόνους κλάδους.

Οσον αφορά την Κίνα, την πλέον ρυπογόνο οικονομία στον πλανήτη, εμπνέει ανησυχία εκπέμποντας αντιφατικά μηνύματα, καθώς ετοιμάζεται να ενισχύσει μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με υδρογονάνθρακες προκειμένου να στηρίξει την οικονομία της, που δέχθηκε καίριο πλήγμα από την πανδημία.

Την ίδια στιγμή, όμως, νέες έρευνες έρχονται να ταράξουν τα νερά με στοιχεία που φέρουν την οικονομία να ωφελείται τα μέγιστα από τη στροφή στην καθαρή ενέργεια και στην πράσινη ανάπτυξη.

Εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στις ΑΠΕ

Μέσα στην εβδομάδα δόθηκε στη δημοσιότητα έρευνα του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ, σύμφωνα με την οποία η αμερικανική οικονομία μπορεί μόλις σε 15 χρόνια να έχει θέσει πλήρως σε λειτουργία ένα σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που θα αποτελείται κατά 90% από καθαρή ενέργεια. Ο καθοριστικός παράγοντας που της δίνει αυτή τη δυνατότητα είναι η ραγδαία πτώση που έχει σημειώσει την τελευταία δεκαετία το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Οι τιμές των ΑΠΕ είναι εδώ και δύο χρόνια χαμηλότερες από τα επίπεδα στα οποία αναμενόταν να διαμορφωθούν από το 2030 έως το 2035, με το κόστος παραγωγής της ηλιακής ενέργειας να έχει μειωθεί κατά 82% και της αιολικής κατά 39%. Και αν το αποφασίσει η πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ, οι επενδύσεις που θα γίνουν στο πλαίσιο των προετοιμασιών θα δημιουργούν, σύμφωνα πάντα με το Μπέρκλεϊ, περίπου 570.000 θέσεις εργασίας κάθε χρόνο. Η εν λόγω έρευνα υπολογίζει, μάλιστα, πως η συνολική οικονομική δραστηριότητα που θα απαιτήσει η δημιουργία του εν λόγω συστήματος θα διοχετεύσει 1,7 τρισ. δολάρια στην αμερικανική οικονομία, ανασύροντάς τη δυναμικά από την ύφεση στην οποία τη βύθισε η πανδημία του κορωνοϊού.

Και βέβαια, το εξαιρετικά αισιόδοξο συμπέρασμα είναι πως έτσι η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη θα ελαχιστοποιήσει, σχεδόν θα μηδενίσει, την επιβάρυνση στο περιβάλλον πολύ νωρίτερα από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί, εφόσον οι σχετικές έρευνες προέβλεπαν έως τώρα πως η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια δεν θα ήταν δυνατόν να γίνει πριν από το 2050 το νωρίτερο.

Λίγες ημέρες πριν, δόθηκε στη δημοσιότητα μελέτη της IPPR, όπως είναι τα αρχικά διακομματικής επιτροπής του βρετανικού Κοινοβουλίου με αρμοδιότητα για θέματα περιβάλλοντος. Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, η Βρετανία, που βυθίζεται σε δραματική ύφεση λόγω της πανδημίας, έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει 850.000 νέες θέσεις εργασίας στον τομέα της πράσινης ενέργειας μέσα στη δεκαετία. Προϋπόθεση είναι, όμως, να εκμεταλλευθεί τα κεφάλαια που έχει διαθέσει η κυβέρνηση για την ανάκαμψη της οικονομίας έτσι ώστε να επισπεύσει την απεξάρτησή της από τον άνθρακα.  Η εν λόγω έκθεση υπολογίζει πως η Βρετανία πρέπει να αυξήσει τις ετήσιες δαπάνες κατά περίπου 30 δισ. ευρώ για να επιτύχει τον στόχο των μηδενικών εκπομπών καυσαερίων μέχρι το 2050. Τονίζεται, όμως, παράλληλα πως ο στόχος της απεξάρτησης από τον άνθρακα προϋποθέτει να τεθεί σε εφαρμογή ένα από τα ταχύτερα και μεγαλύτερα προγράμματα επιμόρφωσης και κατάρτισης που έχουν ποτέ εφαρμοσθεί στη Βρετανία. Η δημοσιοποίηση της έκθεσης συνέπεσε με έκκληση που απηύθυνε στο G20 ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, Γκόρντον Μπράουν, να συντονίσει σε διεθνές επίπεδο τις προσπάθειες για ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και να συμφωνήσει ένα διεθνές σχέδιο που θα βασίζεται στις πράσινες επενδύσεις.

Φοροαπαλλαγές στις ΗΠΑ για συστήματα εγκλωβισμού διοξειδίου του άνθρακα

Την ίδια στιγμή που εντείνονται οι πιέσεις για στροφή στην πράσινη ενέργεια, η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων στις ΗΠΑ βρίσκει ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη του προσφιλέστερου και φιλικότερου σε αυτήν όπλου κατά της κλιματικής αλλαγής: τις τεχνολογίες που παγιδεύουν το διοξείδιο του άνθρακα. Στη συνέχεια το αποθηκεύουν στο έδαφος ή το πωλούν σε βιομηχανίες εξόρυξης, που θα το χρησιμοποιήσουν για την άντληση πετρελαίου ή φυσικού αερίου.

Το ευεργετικό αποτέλεσμα της διαδικασίας με την οποία λειτουργούν είναι πως αφαιρείται από την ατμόσφαιρα το διοξείδιο του άνθρακα, καθώς αυτό είναι που δημιουργεί το γνωστό «φαινόμενο του θερμοκηπίου» και οδηγεί στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Εως τώρα οι τεχνολογίες αυτές δεν έχουν απογειωθεί εξαιτίας του υψηλού κόστους τους. Τώρα, όμως, αρχίζουν να γίνονται πιο προσιτές, όπως σχολιάζουν σχετικά δημοσιεύματα του αμερικανικού περιοδικού Foreign Affairs και του αμερικανικού ειδησεογραφικού πρακτορείου Bloomberg. Η αμερικανική εφορία (IRS) εξέδωσε προσφάτως κατευθυντήριες γραμμές για να βοηθήσει τις εταιρείες του κλάδου να εκμεταλλευθούν το δικαίωμά τους σε φοροαπαλλαγές και τους συνιστά να επωφεληθούν. Το αμερικανικό Κογκρέσο έχει από το 2018 διπλασιάσει τις φοροαπαλλαγές που δικαιούται ο κλάδος.

Ετσι, για κάθε μετρικό τόνο διοξειδίου του άνθρακα που εγκλωβίζεται, ο κλάδος παίρνει 50 δολάρια ή 35 δολάρια για κάθε τόνο που παράγει πετρέλαιο με το παγιδευμένο διοξείδιο του άνθρακα. Οσοι υποστηρίζουν τον κλάδο εκτιμούν τώρα πως αρχίζει μια νέα εποχή για την αμφιλεγόμενη τεχνολογία του. Σύμφωνα με τον Πίτερ Μάντλεσταμ, γενικό διευθυντή της Echant Energy Corp, οι φοροαπαλλαγές είναι ένα οικονομικό δεδομένο που θέτει τον κλάδο ενώπιον αποφάσεων.

Η εν λόγω εταιρεία σχεδιάζει να θέσει σε λειτουργία ένα σύστημα εγκλωβισμού του άνθρακα σε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κοντά στο Νέο Μεξικό. Οπως, όμως, τονίζει ο κ. Μάντλεσταμ, το σχέδιο μπορεί να λειτουργήσει μόνον αν δικαιούται φοροαπαλλαγές.

Σύμφωνα με τη Συμμαχία Εγκλωβισμού του Ανθρακα, στις ΗΠΑ λειτουργούν 13 τέτοια συστήματα, ενώ βρίσκονται στο στάδιο της ανάπτυξης άλλα 30. Από τον περασμένο Οκτώβριο ανακοινώθηκαν, άλλωστε, άλλα εννέα και ο κατάλογος των εταιρειών του κλάδου αυξάνεται διαρκώς. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται εταιρείες με μεγάλη οικονομική επιφάνεια, όπως η Occidental Petroleum Corp και η Starwood Energy Group Global. Και βέβαια, υποστηρίζουν ένθερμα τις φοροαπαλλαγές στον κλάδο τους.

Είναι γεγονός ότι εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία η τότε κυβέρνηση των ΗΠΑ παραχώρησε φοροαπαλλαγές στη βιομηχανία αιολικής ενέργειας, δίνοντάς της έτσι την απαιτούμενη ώθηση για να γνωρίσει πρωτοφανή άνθηση. Ως εκ τούτου, οι υποστηρικτές της τεχνολογίας εγκλωβισμού του διοξειδίου του άνθρακα ευελπιστούν πως οι φοροαπαλλαγές από την IRS μπορεί να αποτελέσουν τον καταλυτικό παράγοντα που θα της δώσει αντίστοιχη ώθηση. Προπαντός, όμως, ευελπιστούν πως θα είναι ο παράγοντας που θα καταστήσει οικονομικά προσιτή την επίμαχη τεχνολογία. Πρόκειται πράγματι για την τεχνολογία που μετατρέπει σε καθαρή ενέργεια τον άνθρακα και μπορεί να περιορίσει τις εκπομπές καυσαερίων σε βιομηχανικές μονάδες όπως οι μονάδες αιθανόλης ή τα εργοστάσια τσιμέντου.

Από την πλευρά τους, πάντως, οι οικολογικές οργανώσεις επισημαίνουν πως με τέτοιες μεθόδους απλώς παρατείνεται η εξάρτηση της Αμερικής από τα ορυκτά καύσιμα, ενώ παράλληλα μειώνονται τα περιθώρια χρηματοδότησης για βιομηχανίες αιολικής ή ηλιακής ενέργειας.

Ο στόχος

Κατά την παρουσίαση του New Green Deal της Κομισιόν, που έχει στόχο την πράσινη ανάκαμψη, ο Λιθουανός  επίτροπος Περιβάλλοντος, Βιρτζίνιους Σινκεβίτσιους, υπογράμμισε πως η Ε.Ε. «χρειάζεται μια οικονομία πιο ανθεκτική, καλύτερα εξοπλισμένη για τη χρήση ψηφιοποιημένων τεχνολογιών, αλλά προπαντός πιο πράσινη».

Δέσμευση

Αντιμέτωπος με την κατάρρευση των αμερικανικών πετρελαϊκών βιομηχανιών, ο πρόεδρος Ντ. Τραμπ δήλωσε πως η κυβέρνησή του «δεν θα απογοητεύσει ποτέ τη σπουδαία βιομηχανία υδρογονανθράκων γι’ αυτό και οι υπουργοί Ενέργειας και Οικονομικών θα διαθέσουν  κεφάλαια για να διασφαλιστούν οι επιχειρήσεις και οι θέσεις εργασίας που προσφέρουν».

Κεφάλαια 7,4 τρισ.

Απευθυνόμενος στις χώρες του G20, ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκ. Μπράουν υποστήριξε πως για να είναι βιώσιμη αυτή τη φορά η ανάκαμψη, πρέπει να συμφωνηθεί ένα διεθνές Green New Deal και να χρηματοδοτηθεί από τα 7,4 τρισ. δολάρια που είναι κρυμμένα σε φορολογικούς παραδείσους.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή