Καθώς σε ορισμένες χώρες το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού βρίσκεται ήδη προ των πυλών και σε πολλές άλλες δεν έχει ακόμη υποχωρήσει το πρώτο κύμα, η κλίμακα και η διάρκεια που θα έχει ο οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας προβληματίζουν όλο και περισσότερο οικονομικούς αναλυτές και διεθνείς οργανισμούς.
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζει ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s καθώς προβλέπει πως η πανδημία θα αφήσει μόνιμα και βαθιά σημάδια στην παγκόσμια οικονομία, επιφέροντας ή επισπεύδοντας μεταβολές σε παγκόσμια κλίμακα. Την ίδια στιγμή, η συμβουλευτική Bolton Consulting Group προειδοποιεί πως η πανδημία θα έχει επιπτώσεις μεγαλύτερες από εκείνες της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και θα προκαλέσει απώλεια πλούτου έως και 16 τρισ. δολαρίων.
Σε σχετική έκθεσή της, η Moody’s εντοπίζει έξι ευρύτερα μοτίβα με τα οποία η κρίση θα διαμορφώσει ή θα επιταχύνει τα επόμενα χρόνια τις οικονομικές, επιχειρηματικές και καταναλωτικές τάσεις. Προβλέπει πως θα διατηρούν οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης για μεγάλη χρονική διάρκεια και παράλληλα θα διευρυνθεί η εισοδηματική ανισότητα ιδιαιτέρως μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων οικονομιών.
Εκτιμά πως θα παγιωθούν τα ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια σε βάθος χρόνου, επειδή οι κυβερνήσεις θα προσπαθούν να θωρακίσουν τις οικονομίες τους, ενώ προεξοφλεί πως θα υπάρξει κατακερματισμός του παγκόσμιου εμπορίου καθώς θα ενισχύεται η τάση για στροφή στον προστατευτισμό. Οπως τονίζει, θα αναπτυχθεί έντονος ανταγωνισμός ανάμεσα σε διαφορετικές οικονομικές ζώνες, που θα επιβάλουν νέους περιορισμούς στο εμπόριο, στις επενδύσεις και στη μεταφορά τεχνολογίας. Θα ενισχυθεί η εχθρική στάση προς την παγκοσμιοποίηση και θα επέλθουν μεταβολές στην παραγωγή, στην άντληση των πρώτων υλών και στο εμπόριο.
Προεξοφλεί όμως παράλληλα και σημαντικές αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες και στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, εκτιμώντας πως θα ενταθεί το ενδιαφέρον για το περιβάλλον. την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση. Θεωρεί πως ορισμένες από τις αλλαγές θα είναι προσωρινές, αλλά κάποιες άλλες θα μονιμοποιηθούν όπως η μείωση της ζήτησης για αεροπορικά ταξίδια, για μετακινήσεις με τα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς, τα ψώνια με φυσική παρουσία στο εσωτερικό καταστημάτων και η ψυχαγωγία σε χώρους συναθροίσεων. Οι αλλαγές αυτές προβλέπει πως θα επιταχύνουν τις αναταράξεις στο τεχνολογικό τοπίο, προσφέροντας σαφές πλεονέκτημα στις εταιρείες τεχνολογίας, ενώ πιθανολογεί και μεταβολές στο πολιτικό κλίμα.
Την ίδια στιγμή, η Bolton Consulting προειδοποιεί πως ο συνδυασμός της αστάθειας στις αγορές και του άμεσου οικονομικού αντίκτυπου της πανδημίας θα διαγράψει πολύ μεγαλύτερο πλούτο από την παγκόσμια οικονομία σε σύγκριση με τον πλούτο που χάθηκε εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οπως τονίζει σε σχετική μελέτη της, το 2008 η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση διέγραψε πλούτο ύψους 10 τρισ. δολαρίων, ενώ τώρα ενδέχεται να χαθούν 16 τρισ. δολάρια μόνο μέσα στο τρέχον έτος.
Η Bolton εκτιμά, άλλωστε, πως η πανδημία μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας τα επόμενα έτη. Επισημαίνει ότι οι αγορές σημείωναν άνοδο επί μία δεκαετία αυξάνοντας τον πλούτο των βαθύπλουτων με ρυθμό διπλάσιο από εκείνον των μεσαίων εισοδημάτων και των χαμηλών στρωμάτων. Υπολογίζει, όμως, πως τώρα η αστάθεια των αγορών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τον προσωπικό πλούτο πάρα πολλών ανθρώπων. Στη διάρκεια του περασμένου έτους ο προσωπικός πλούτος στο σύνολό του έφτασε τα 226 τρισ. δολάρια παγκοσμίως έχοντας αυξηθεί κατά 9,6% σε σύγκριση με το 2018. Σημείωσε, εν ολίγοις, τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση που έχει καταγραφεί από το 2005.
Τώρα, όμως, η κατάσταση αλλάζει και ο ρυθμός αύξησης του πλούτου από το 2019 μέχρι και το 2024 ενδέχεται να επιβραδυνθεί στο 1,4% εάν, βέβαια, υλοποιηθεί το χειρότερο σενάριο που εξετάζει η Bolton. Παρουσιάζοντας την εν λόγω μελέτη, η Αννα Ζακρέφσκι, στέλεχος της Bolton, ανέφερε πως στην περίπτωση αυτή θα πληγούν σε μεγάλο βαθμό οι βαθύπλουτοι λόγω της εκτεταμένης έκθεσής τους στις αγορές μετοχών που παρουσιάζουν μεγάλη αστάθεια. Ο αριθμός των βαθύπλουτων των οποίων η περιουσία ανέρχεται σε εκατομμύρια δολάρια έχει τριπλασιασθεί τα τελευταία 20 χρόνια, φτάνοντας τα 24 εκατομμύρια άτομα.
Τα 2/3 αυτών των 24 εκατ. βρίσκονται στη Βόρεια Αμερική και ελέγχουν πάνω από το ήμισυ του παγκόσμιου προσωπικού πλούτου. Αυτό σημαίνει πως στην περίπτωση που υλοποιείται το χειρότερο σενάριο και η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει με αργούς ρυθμούς, η Βόρεια Αμερική θα είναι η γεωγραφική ζώνη που θα πληγεί στον μέγιστο βαθμό και μετά η Ιαπωνία. Προεξοφλεί πως βραχυπρόθεσμα οι βαθύπλουτοι θα μεταφέρουν περιουσιακά στοιχεία τους σε φορολογικούς παραδείσους και μόνον μακροπρόθεσμα ορισμένοι θα επαναπατρίσουν μέρος του πλούτου τους, προκειμένου να έχουν εύκολη πρόσβαση σε ρευστότητα, ιδίως εάν η ύφεση έχει μεγάλη διάρκεια.