Θα αποτελέσει έκπληξη εάν αύριο στην τελευταία συνεδρίαση πριν από τις θερινές διακοπές η ΕΚΤ αλλάξει στάση. Στην προηγούμενη συνεδρίασή της, στις 4 Ιουνίου, ανακοίνωσε ότι επεκτείνει το έκτακτο πρόγραμμα λόγω πανδημίας (ΡΕΡΡ). Εκτιμούμε ότι θα τηρήσει στάση αναμονής, αλλά θα υπογραμμίσει ότι είναι έτοιμη να χορηγήσει περαιτέρω στήριξη στην οικονομία εάν χρειαστεί.
Εως τώρα έχει σταθεροποιήσει τις αγορές και έχει αποτρέψει μια μείζονα χρηματοπιστωτική κρίση, που θα επιδείνωνε δραματικά την ύφεση. Οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν χαλαρώσει και οι αγορές έχουν σημειώσει άνοδο. Οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης έχουν υποχωρήσει από τα υψηλά επίπεδα του Μαρτίου στα προ της κρίσης χαμηλά επίπεδα του Φεβρουαρίου. Οχι μόνο δεν υπήρξε πιστωτική ασφυξία, αλλά οι πιστώσεις των τραπεζών στις επιχειρήσεις σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση που έχει καταγραφεί από τη δημιουργία της Ευρωζώνης.
Ενώ προεξοφλούσαμε ύφεση 9,2%, τώρα εκτιμούμε πως η μείωση του ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα περιορισθεί στο 8%. Ομοίως και η ΕΚΤ τελευταία δεν είναι τόσο απαισιόδοξη: ο αντιπρόεδρος Λουίς ντε Γκίντος υποθέτει πως το δεύτερο τρίμηνο το ΑΕΠ της Ευρωζώνης μειώθηκε λιγότερο από 13% όπως είχε αρχικά εκτιμήσει.
Ωστόσο, παραμένουν οι κίνδυνοι, όπως ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας, που μπορεί να οδηγήσει σε νέα αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας. Αν, άλλωστε, η ΕΚΤ και οι κυβερνήσεις επισπεύσουν την ανάκληση των έκτακτων μέτρων, μπορεί να ανασταλεί η ανάκαμψη ή να ανακοπεί από ένα κύμα απολύσεων και πτωχεύσεων επιχειρήσεων.
Τα στοιχεία καταδεικνύουν ισχυρή ανάκαμψη που, όμως, θα επιβραδυνθεί τους επόμενους μήνες. Θα χρειαστεί χρόνος για να επιστρέψουν στις συνήθεις καταναλωτικές δαπάνες τους νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Κι ενώ η κατανάλωση έχει ανακάμψει ενθαρρυντικά πολύ μετά τη χαλάρωση των μέτρων, δεν ισχύει το ίδιο για την παραγωγή και τις εξαγωγές. Τα καταστήματα έχουν αποθέματα, αλλά διστάζουν να προχωρήσουν σε μεγάλες παραγγελίες καθώς φοβούνται ένα δεύτερο κύμα. Και τέλος, οι μεσοπρόθεσμες προβλέψεις της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό ούτε κατά διάνοια πλησιάζουν τον στόχο του 2%. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ πρέπει να επιμείνει προς το παρόν στη στήριξη της οικονομίας. Τελευταία, διάφορα μέλη του Δ.Σ. της τράπεζας έχουν αφήσει να εννοηθεί πως ίσως να μην εξαντλήσει το πρόγραμμα του 1,35 τρισ. ευρώ. Εν ολίγοις, είναι πιθανόν να μειώσει τις εβδομαδιαίες αγορές ομολόγων, αν και δεν το θεωρούμε ιδιαιτέρως πιθανό.
Η ειρωνεία της τύχης είναι πως όσο η ΕΚΤ αναφέρεται στην προοπτική αυτή, τόσο αναγκάζεται να επισπεύδει τις αγορές ομολόγων καθώς επιδεινώνεται το κλίμα στην αγορά. Ειδικότερα, η ΕΚΤ πρέπει προς το παρόν να παραμείνει σταθερά στη θέση «ό,τι κι αν χρειαστεί» και να υπογραμμίσει ότι θα στηρίξει ενεργά την ανάκαμψη. Μέχρις ότου υπάρξει συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, ενδεχομένως το φθινόπωρο, πρέπει να κάνει ό,τι μπορεί για να στηρίξει την ανάκαμψη.
* Ο κ. Florian Hense είναι οικονομολόγος της Berenberg.