Εχετε σκεφθεί τι συμβολίζουν οι λουτροπόλεις και τα θέρετρα απανταχού της Ευρώπης; Δεν πρόκειται απλώς και μόνο για τόπους χαλάρωσης και ξεκούρασης στην (ούτως ή άλλως) Γηραιά Ηπειρο, αλλά σε μεγάλο βαθμό αποτελούν το μέλλον της, εφόσον εκεί ο γηράσκων πληθυσμός της θα ξαποσταίνει? οι Ευρωπαίοι και οι Ευρωπαίες ζουν περισσότερο και οι νεώτεροι δεν αποφασίζουν να κάνουν παιδιά. Οι προδιαγραφές αυτές αλλάζουν άρδην την κοινωνική και πολιτική ζωή και, φυσικά, το δημογραφικό τοπίο. H πολιτική αβεβαιότητα οξύνεται και πλήθη οργισμένων διαδηλωτών στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αντιδρούν στις πρωτοβουλίες των κυβερνήσεών τους να περιορίσουν το κοινωνικό κράτος και τις παροχές του, μεταξύ των οποίων και τις συντάξεις.
Ωστόσο, ενώ οι συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις συνιστούν μείζον θέμα για τη Γερμανία, την Αυστρία, τη Γαλλία και άλλες χώρες, ορισμένοι ειδήμονες το εκλαμβάνουν ως προάγγελο των όσων θα έλθουν, ήτοι ως μία πρόγευση της δημογραφικής μεταβολής με συνέπειες εμφανείς, όχι μόνο στη ζωή των συνταξιούχων αλλά και στις ευρωπαϊκές κοινωνίες συνολικότερα. Καίριος παράγοντας θεωρείται, βέβαια, η ηλικία.
Σε μελέτη του Brookings Ιnstitutioτης Ουάσιγκτον, προβλέπεται ότι ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού στις ΗΠΑ το 2050 θα είναι τα 35,4 έτη, ενώ του πληθυσμού στην Ευρώπη τα 52,3 από τα 37,7 έτη σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι η δύναμη των Αμερικανών, η οικονομική καθώς και η στρατιωτική, αυξάνεται σε σύγκριση με την αντίστοιχη των Ευρωπαίων? αντιστοίχως, η Γηραιά Ηπειρος θα αποδυναμώνεται, εάν συγκριθεί με την Κίνα, την Ινδία ή τη Λατινική Αμερική. Με την προοπτική της γήρανσης, αλλά και της μείωσης του ευρωπαϊκού πληθυσμού η Ευρώπη έχει δύο επιλογές: είτε θα καλύψει τα κενά με σημαντική αύξηση στους μετανάστες, κάτι το οποίο με τη σειρά του θα δημιουργήσει πολιτικές εντάσεις σε χώρες με φυλετικά προβλήματα ήδη είτε θα αποδεχθεί ότι καθίσταται γηραιότερη και μικρότερη και, συνεπώς, με περιορισμένο ρόλο στη διεθνή σκηνή. Οπως επισημαίνουν οι δημογράφοι το πρόβλημα της Ευρώπης θα είναι ότι θα εξασθενεί σε ανταγωνιστικότητα, όταν όλος ο υπόλοιπος κόσμος νεώτερος και δυναμικότερος θα εισέρχεται σε μια νέα εποχή. Οι πρωτοβουλίες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να αυξήσουν το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση ή να ελαττωθεί το ποσόν των συντάξεων πέραν των οργισμένων αντιδράσεων, που προκαλούν δεν είναι, ταυτόχρονα, βέβαιο ότι θα αποδώσουν καρπούς. Μάλλον κρίνονται ανεπαρκείς, εάν πιστέψει κανείς τον Εριχ Στράισλερ, έναν Αυστριακό οιικονομολόγο, ο οποίος σε άρθρο του έχει υπογραμμίσει ότι το συνταξιοδοτικό όριο θα έπρεπε να τοποθετηθεί στα ογδόντα. Το βασικό του επιχείρημα στηρίζεται στο ότι οι άνθρωποι αναλόγως της εκάστοτε χώρας αποσύρονται της ενεργού επαγγελματικής δράσης αρκετά χρόνια πριν φθάσουν τα 60 ή τα 65 τους χρόνια.
Λόγου χάριν, στην Ευρώπη σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ μόνο το 39% των ανδρών ηλικίας 55-65 ετών εξακολουθούν να εργάζονται. Αυτό σημαίνει ότι με δεδομένα τα πρωτοφανώς χαμηλά επίπεδα γεννήσεων στην Ευρώπη ολοένα και λιγότεροι νέοι άνθρωποι θα πληρώνουν ένα σύστημα, το οποίο θα συντηρεί περισσότερους συνταξιούχους? οι τελευταίοι μάλιστα θα τελούν σε αυτό το καθεστώς σχεδόν για τόσα χρόνια όσα ήταν και εργαζόμενοι. Δεν υπάρχει, λοιπόν, άλλη εναλλακτική λύση για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις με χαμηλότερες συντάξεις και υψηλότερο όριο συνταξιοδότησης. Στην Αυστρία παρά τις αντιδράσεις οι παροχές μειώθηκαν 10% και το όριο ανήλθε από τα 60 στα 65 έτη.
Το ανησυχητικό στις βιομηχανικές κοινωνίες είναι ότι όσο περισσότερο προηγμένες και ευημερούσες αποδεικνύονται τόσο λιγότερο αποφασισμένες να αναπαραχθούν είναι. Στη Γερμανία το 39% των γυναικών με τα υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης δεν έχει απογόνους, όταν στις λιγότερο μορφωμένες το ποσοστό φθάνει το 25%. Στη χώρα αυτή αντιστοιχούν 1,34 παιδιά ανά μία γυναίκα, ενώ η αναλογία χρειάζεται να φθάσει τα 2,1, ώστε να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός. Πάντως, είναι δύσκολο να προβλεφθεί η εξέλιξη του ευρωπαϊκού πληθυσμού στο μέλλον? πιθανώς ο αριθμός των γεννήσεων με την αρωγή των μεταναστών να αρχίσει να αυξάνεται, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία, κάτι το οποίο θα απέτρεπε τη συρρίκνωση και γήρανση της Ευρώπης.