Αν συνεχίσει με τους σημερινούς ρυθμούς, η κάτω της Σαχάρας Αφρική δεν θα έχει επιτύχει τους διεθνείς στόχους για τη μείωση της φτώχειας πριν από το 2147, περισσότερο δηλαδή από έναν αιώνα αργότερα από αυτό που ήλπιζε. Την προειδοποίηση αυτή αναφέρει η ετήσια έκθεση για την ανθρώπινη ανάπτυξη του OHE που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα. Τα συμπεράσματα της έκθεσης υπογραμμίζουν το βάθος των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ήπειρος, ενώ ο πρόεδρος Μπους πραγματοποιεί την πρώτη του περιοδεία σε αφρικανικές χώρες.
Ενώ η ουσιώδης πρόοδος που συντελέστηκε στην Κίνα και την Ινδία τη δεκαετία του ’90 έδινε τη δυνατότητα να μειωθεί η φτώχεια παγκοσμίως, «ένας σημαντικός σκληρός πυρήνας χωρών έμενε ακόμη πιο πίσω», τονίζει ο Μαρκ Μάλοχ Μπράουν, επικεφαλής του Προγράμματος Ανάπτυξης του OHE (UNDP). Πενηντα τέσσερις χώρες έγιναν ακόμη φτωχότερες, ενώ εικοσιμία άλλες είδαν να υποχωρούν οι δείκτες τους ανθρώπινης ανάπτυξης όπως του προσδόκιμου ζωής και της εκπαίδευσης. H έκθεση εφιστά την προσοχή σ’ αυτήν την όμαδα των συχνά μικρών χωρών που βρίσκονται «επικίνδυνα εκτός πορείας». Πλούσιες χώρες, επισημαίνει, πρέπει να δεσμευθούν πολύ πιο σοβαρά στους «Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας» οι οποίοι συμφωνήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2000. Περιλαμβάνουν την κατά 50% μείωση της απόλυτης ένδειας μέχρι το 2015 και τη θέσπιση ενός «μη μεροληπτικού εμπορικού και οικονομικού συστήματος».
Προς το παρόν, επισημαίνει το UNDP, οι επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην παραγωγή γάλακτος υπερβαίνουν την κατά κεφαλήν βοήθεια που χορηγεί στην περιοχή, ενώ οι επιδοτήσεις των ΗΠΑ στους παραγωγούς βάμβακα είναι υπερτριπλάσιες της βοήθειας που χορηγεί η αμερικανική κυβέρνηση στην κάτω της Σαχάρας Αφρική. «Αν οι πλούσιες χώρες δεν τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για χρηματοδότηση της ανάπτυξης, οι στόχοι δεν πρόκειται να επιτευχθούν» επισημαίνει. O κ. Μάλοχ Μπράουν υπογράμμισε πόσο απέτυχαν αφενός το πρότυπο ανάπτυξης της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον» τη δεκαετία του ’90, που επικεντρωνόταν στην μακροοικονομική σταθερότητα, και αφετέρου η μετέπειτα διαχείρισή του, που δεν αντιμετώπισε τα προβλήματα των κοινωνικών υπηρεσιών και άλλους «διαρθωτικούς περιορισμούς», όπως οι δρόμοι και τα λιμάνια.
Χρειαζόταν πολύ πιο αποτελεσματική βοήθεια. Μολονότι στη διάσκεψη του Μοντερέι, που πραγματοποιήθηκε το περασμένο έτος με αντικείμενο τη χρηματοδότη της ανάπτυξης, δόθηκαν υποσχέσεις για επιπλέον 16 δισ. δολάρια ετησίως μέχρι το 2006, η συνολική βοήθεια θα φθάσει μόλις στο 0,26% του εισοδήματος των χωρών του ΟΟΣΑ. Στους Στόχους της Χιλιετίας περιλαμβάνονται η αναχαίτιση της επιδημίας του Aids μέχρι το 2015 και το UNDP τονίζει ότι είναι αναγκαία μια ενισχυμένη ηγεσία και περισσότερη υποστήριξη στα συστήματα υγείας. Προς το παρόν, η επίσημη βοήθεια για τον τομέα της υγείας «αντιστοιχεί μόλις σε 0,01 δολάρια για κάθε δολάριο του ΑΕΠ των χωρών δωρητών, δηλαδή ελάχιστα για να αντιμετωπισθούν ακόμη και οι βασικές ανάγκες υγείας των αναπτυσσόμενων χωρών».
«Οι αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας αποτελούν δύσκολο θέμα: τα Ηνωμένα Εθνη και η διεθνής κοινότητα καθορίζουν αντίστοιχους στόχους εδώ και 40 χρόνια», τονίζει η Νάνσι Μπέρντσαλ, επικεφαλής του Κέντρου Παγκόσμιας Ανάπτυξης. «Δίνουν καμία αίσθηση προτεραιότητας οι στόχοι ή είναι απλώς ένας ακόμη κατάλογος ευχών;» αναρωτιέται και προσθέτει ότι η ανάπτυξη είναι σύνθετη επιχείρηση και «είναι χρήσιμη σαν μέσο εμπλοκής περισσότερων ανθρώπων». O Τζέφρι Ζακς, επικεφαλής του Ινστιτούτου Γης του Πανεπιστημίου Columbia, επισημαίνει ότι ο κατάλογος μπορεί να είναι αποκαρδιωτικός, αλλά αντανακλά την πραγματικότητα και είναι απλούστερος απ’ ό,τι φαίνεται. «Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα υγείας χωρίς νερό και δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα του νερού χωρίς εκπαίδευση».
Ο ίδιος προσθέτει όμως: «η φύση των επενδύσεων που χρειάζονται είναι μάλλον άμεση… Οποιοσδήποτε σοβαρός υπολογισμός καταδεικνύει ότι αυτά μπορούν να γίνουν με λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ του πλούσιου κόσμου. H βασική οικονομική πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική από εκείνη πριν από 25 χρόνια. Μπορούμε να επενδύσουμε για να μειώσουμε τη φτώχεια και είμαστε η πρώτη γενιά που το λέει», τονίζει ο κ. Ζακς και προσθέτει: «H ανάπτυξη πράγματι φέρνει αποτελέσματα».