Η σοβαρή οικονομική επιβράδυνση παρατείνεται στην Ευρώπη, προκαλώντας πια έντονους προβληματισμούς και διεργασίες για την πολιτική που θα την αντιστρέψει. Η χώρα που περισσότερο δοκιμάζεται είναι η μεγαλύτερη και η πιο ανεπτυγμένη Γερμανία, που επί δεκαετίες είχε τον ρόλο της «ατμομηχανής» της ευρωπαϊκής οικονομίας. Αλλά ακριβώς εκεί άρχισαν να συντελούνται σοβαροί αναπροσανατολισμοί στην οικονομική πολιτική, τους οποίους αναπτύσσει ο καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ στην τελευταία του συνέντευξη, που αναδημοσιεύουμε εδώ σε αποσπάσματα: Ξεκίνησαν με την Agenda 2010, τον σημαντικό περιορισμό καθιερωμένων από πολλά χρόνια κοινωνικών παροχών που πρότεινε ο καγκελάριος τον Μάρτιο, στη λογική ότι αν δεν μεταρρυθμισθεί το κοινωνικό κράτος, θα καταστραφεί. Συνεχίζονται με την κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 2004, που μειώνει τις κρατικές επιδοτήσεις και με την επίσπευση των γενναίων φορολογικών μειώσεων που επρόκειτο να ισχύσουν το 2005, ήδη στο 2004. Και για το φθινόπωρο ετοιμάζεται μια πρόταση μεταρρύθμισης των συντάξεων. Οι νέες πολιτικές συνεπάγονται και ιδεολογικές μετατοπίσεις στη γερμανική σοσιαλδημοκρατία, όπου γίνεται πλέον λόγος για «περισσότερη ελευθερία και ατομική ευθύνη», αλλά οι έντονες αντιδράσεις της Αριστεράς του SPD και των συνδικάτων δεν ήσαν αρκετά ισχυρές για να τις αποτρέψουν, καθώς ηττήθηκαν στο πρόσφατο κομματικό συνέδριο. Ο Σρέντερ μιλάει για μια νέα συνείδηση στη Γερμανία, πέρα από κομματικά σύνορα, που πιέζει για αλλαγές και προσβλέπει στη στήριξη και από τη χριστιανοδημοκρατική αντιπολίτευση.
Αναθεώρηση
Το υψηλό γερμανικό δημόσιο έλλειμμα, που ενδέχεται να διευρυνθεί με τη μείωση των φόρων το 2004, προσκρούει, βέβαια, στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Αλλά και ο «φρουρός του συμφώνου», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φαίνεται να μελετά τις πολιτικές που θα απαιτηθούν για να ενισχυθεί η ανάπτυξη, καθώς η φετινή αναθεώρηση του συμφώνου προκύπτει ανεπαρκής, όπως άλλωστε και το συνολικό πλαίσιο της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής. Ενδεικτικό είναι το άρθρο του Μισέλ Μπαρνιέ, του αρμόδιου επιτρόπου για την περιφερειακή πολιτική, αλλά και για τη μεταρρύθμιση των θεσμών, που βλέπει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη εξαίρεσης των δαπανών για επενδύσεις και για την έρευνα από το Σύμφωνο, και που τονίζει ότι απαιτείται ενίσχυση των κοινοτικών πόρων για τις πολιτικές της συνοχής και αλληλεγγύης.