Τα τελευταία χρόνια η Εκθεση Ανθρώπινης Ανάπτυξης, η οποία εκδίδεται από το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του OHE, τονίζει τη σημασία που έχει για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης η ορθή διακυβέρνηση σε συνδυασμό με τους ισχυρούς θεσμούς. Το 2002 η Εκθεση εξεθείαζε τη συμβολή της δημοκρατίας, ενώ η εφετεινή, η οποία είδε το φως της δημοσιότητας στις 8 Ιουλίου, αποφαίνεται ότι η ορθή διακυβέρνηση και η δημοκρατία, ακόμα κι αν συνδυαστούν, δεν αρκούν.
Στη δεκαετία του ’90, όπως αναφέρει η Εκθεση, το κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε σε 54 αναπτυσσόμενες χώρες, παρά το γεγονός ότι ότι εκείνα τα χρόνια είχαν χαιρετιστεί ως μία περίοδος μεταρρυθμίσεων και ελπίδας και ευημερίας στα πιο πλούσια κράτη του κόσμου. O Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης -μια στατιστική αποτύπωση, στην οποία συνοψίζονται το βιοτικό επίπεδο, η υγεία, η μακροζωία και η εκπαίδευση- υπεχώρησε σε 21 χώρες κατά τη διάρκεια εκείνης της δεκαετίας, κυρίως εξαιτίας των συνεπειών της του έιτζ στο προσδώκιμο όριο ζωής. Στη δεκαετία του ’80 ο δείκτης είχε υποχωρήσει μόνο σε τέσερις χώρες.
Οι χώρες που υπέστησαν τα σοβαρότερα πλήγματα, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν είναι άλλες από τις υποσαχάριες (αν και υποχώρηση εμφανίζει το βιοτικό επίπεδο και σε ορισμένες πρώην κομμουνιστικές χώρες της ανατολικής Ευρώπης και της κεντρικής Ασίας). Το πλέον ανησυχητικό, όμως, είναι ότι αυτή η εξέλιξη σημειώθηκε παρά τις απόπειρες εκδημοκρατισμού και φιλελευθεροποίησης σε κάποιες αφρικανικές χώρες.
Γιατί έγιναν έτσι τα πράγματα; «Αναζητήστε το συγκεκριμένο τόπο, το συγκεκριμένο τόπο και τίποτε άλλο», απαντάει ο επικεφαλής του Προγράμματος Ανάπτυξης του OHE, Μαρκ Μάλοχ. Λόγου χάριν, εάν εξετάσει κανείς την Ουγκάντα, θα διαπιστώσει ότι την τελευταία δεκαετία το ΑΕΠ της είχε αύξηση κατά μέσον όρο άνω του 6%, εντούτοις το κατά κεφαλήν εισόδημα το 2001 παρέμενε σε επίπεδα χαμηλότερα των 250 δολαρίων. Οι βασικότεροι λόγοι παρεμπόδισης της ανθρώπινης ανάπτυξης παραμένουν οι γεωγραφικοί, δεδομένου ότι η χώρα είναι ηπειρωτική και επωμίζεται υψηλό κόστος μεταφορών. Για τους ίδιους λόγους η Εκθεση αναφέρει ότι η ανάπτυξη στις νότιες παράκτιες περιοχές της Κίνας είναι πενταπλάσια από την αντίστοιχη στις βορειοανατολικές της ενδοχώρας.
Πέραν τούτου, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τα όσα μαστίζουν τις φτωχές χώρες και αυτοί σχετίζονται με την πολιτική. Πολλές εξ αυτών δεν έχουν δραστηριοποιηθεί αρκετά, ώστε να δώσουν άλλες κατευθύνσεις στις οικονομίες τους πέραν από εκείνην της εκμετάλλευσης των πρώτων υλών ή να ενισχύσουν τις μικρές επιχειρήσεις. Συνήθως οι γυναίκες βρίσκονται στο περιθώριο. H Εκθεση ζητεί να διοχετευθούν γενναιόδωρες δημόσιες επενδύσεις σε υποδομές, ώστε να αντιμετωπιστούν τα εν λόγω προβλήματα. Κάτι τέτοιο είναι πιθανότερο να βοηθήσει τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες οικονομίες με τις μεγάλες εγχώριες αγορές, όπως η Κίνα και η Ινδία και όχι τόσο τις μικρές αφρικανικές χώρες, τις εξαρτώμενες από πλούσια -πλην φιλάργυρα- κράτη, που προσφέρουν τις δωρεές τους.