Κατά την τελευταία τριετία η αγορά ομολόγων πραγματοποίησε ένα έντονο ράλι. H επιβράδυνση της ανάπτυξης και η μείωση του πληθωρισμού, η κατάρρευση των χρηματιστηριακών αγορών, ο αντιπληθωρισμός και οι απότομες καμπύλες αποδόσεων οδήγησαν τις αποδόσεις των ομολόγων στο χαμηλότερο επίπεδο πολλών δεκαετιών. Στο διάστημα περίπου του τελευταίου μήνα, ωστόσο, ο αποδόσεις των ομολόγων ανέβηκαν γύρω στις 50 μονάδες βάσης (μισή εκατοστιαία μονάδα) και αντίστοιχα υποχώρησαν οι τιμές τους. Αιτία ήταν η αισιοδοξία για ανάκαμψη της οικονομίας. Πολλοί επενδυτές ανησυχούν ότι αυτές οι κινήσεις μπορεί να αποτελούν τον προάγγελο μιας παρατεταμένης πτώσης (bear market) στην αγορά ομολόγων, με άλλα λόγια το σκάσιμο της «φούσκας» των ομολόγων.
«Αγκυρα ασφαλείας»
Σε πρόσφατη έκθεση, η Citigroup Smith Barney τονίζει ότι οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι αποδόσεις των ομολόγων τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Ζώνη του Ευρώ θα παραμείνουν προς το παρόν στα τρέχοντα επίπεδα και ότι τα χαμηλά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών θα αποδειχτούν μια πανίσχυρη άγκυρα ασφαλείας. Αυτό ισχύει για το επόμενο εξάμηνο, ενώ δεν αποκλείουν για τη συνέχεια άνοδο των αποδόσεων πάνω από το 4%. Παρά τη διατυπωμένη αυτή άποψη, η Smith Barney προχωρεί περισσότερο τον προβληματισμό της και εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις που θα έχουν στα χρηματιστήρια ενδεχόμενες μαζικές πωλήσεις στην αγορά ομολόγων. H ανάλυση των ιστορικών δεδομένων προσφέρει μια ανάμεικτη εικόνα. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια, υπήρξαν δύο περίοδοι κατά τις οποίες οι αποδόσεις των ομολόγων αυξήθηκαν και οι τιμές των μετοχών έπεσαν (1980 και 1994) και δύο περίοδοι κατά τις οποίες τόσο οι αποδόσεις των ομολόγων όσο και οι τιμές των μετοχών ανέβηκαν (1988 και 1999). Αναλυτικότερα, η πρώτη περίοδος κράτησε από τον Ιούλιο του 1980 έως τον Σεπτέμβριο του 1982, η δεύτερη από τον Νοέμβριο του 1988 έως τον Νοέμβριο του 1990, η τρίτη από τον Ιανουάριο του 1994 έως τον Σεπτέμβριο του 1994 και η τελευταία από τον Ιανουάριο του 1999 έως τον Ιανουάριο του 2000. Στις τρεις πρώτες φάσεις, η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων ήταν περίπου 300 μονάδες βάσης (300 εκατοστιαίες μονάδες), ενώ στην τελευταία γύρω στις 180 μονάδες βάσης. Οι ευρωπαϊκές μετοχές είχαν διαφορετική συμπεριφορά σε κάθε μια από αυτές τις περιόδους: στην πρώτη έχασαν 25%, στη δεύτερη ανέβηκαν 21%, στην τρίτη υποχώρησαν 9% και στην τελευταία κέρδισαν 33%.
Για την τρέχουσα περίοδο οι οικονομολόγοι της Smith Barney αναφέρουν την εκτίμηση ότι οι χαμηλές αποτιμήσεις των μετοχών συγκριτικά με τα ομόλογα και η σταθεροποίηση των κερδών δημιουργούν ένα συνδυασμό που θα εμποδίσει την εμφάνιση αρνητικών επιπτώσεων στα χρηματιστήρια, ακόμη και αν προβούν σε μαζικές πωλήσεις οι επενδυτές ομολόγων. «Πράγματι, οι μετοχές είναι τόσο φτηνές σε σχέση με τα ομόλογα στα υποδείγματά μας, ώστε τόσο οι αποδόσεις των ομολόγων όσο και οι τιμές των μετοχών θα μπορούσαν να ανέβουν έντονα, και παρ’ όλα αυτά να παραμείνει η χρηματιστηριακή αγορά μη ακριβή σε ιστορικούς όρους», γράφουν οι οικονομολόγοι της Smith Βarney.
Ορισμένοι επενδυτές θυμούνται περισσότερο τη φάση του 1994, όταν η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων συνδυάστηκε με πτώση των τιμών των μετοχών κατά 9%. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι της Smith Barney θυμίζουν ότι τότε οι μετοχές εμφανίζονταν ακριβές σε σχέση με τα ομόλογα. Τόσο το 1988 όσο και το 1999, όταν οι μετοχές ανέβηκαν, ο λόγος κερδών προς απόδοση έδειχνε ότι οι μετοχές ήταν υποτιμημένες σε σχέση με τα ομόλογα. Το περίεργο είναι αυτό που συνέβη το 1980, όταν οι μετοχές υποχώρησαν μαζί με την πτώση των τιμών των ομολόγων ενώ στο ξεκίνημα της περιόδου ήδη παρουσιάζονταν φτηνότερες από αυτά. Πάντως, οι αναλυτές του διεθνούς οίκου επιμένουν ότι τώρα οι μετοχές είναι στα πιο φτηνά επίπεδα σε σχέση με τα ομόλογα σε ολόκληρη την τελευταία εικοσαετία.
Κλαδική συμπεριφορά
Αλλά αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η κλαδική συμπεριφορά σε μια κατάσταση έντονης πτώσης των μετοχών – που όπως προαναφέρθηκε δεν θεωρείται πιθανή από τη Smith Barney. Οι χρηματοοικονομικές μετοχές κινήθηκαν άσχημα σε καθεμία από τις τρεις τελευταίες περιόδους μαζικών πωλήσεων ομολόγων (1988, 1994 και 1999) ενώ οι βιομηχανικές, οι κυκλικές, οι τεχνολογικές και οι ενεργειακές καλά.
«Δεν πιστεύουμε ότι η πρόσφατη μαζική πώληση μετοχών (η πέμπτη φορά σε τρία χρόνια, σ.σ. σύντομη φάση και όχι παρατεταμένη περίοδος) είναι απαραίτητα η αρχή ενός bear market στα ομόλογα. Θα είμαστε πολύ πιο ανήσυχοι όταν αρχίσουν να αυξάνονται τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια. Προς το παρόν, είμαστε Overweight (υπερτοποθετημένοι) στις χρηματοοικονομικές και στις TMT (τεχνολογία, μίντια, τηλεπικοινωνίες) και Underweight (υποτοποθετημένοι) στις αμυντικές» καταλήγουν οι οικονομολόγοι της Smith Barney.