Υπάρχουν πολύ περισσότερα στην Ινδία, εκτός από το Bollywood και τα κάρι, όπως ανακαλύπτουν οι επενδυτές, καθώς η ινδική αγορά έκλεισε το 2003 με μία από τις υψηλότερες χρηματιστηριακές αποδόσεις στις διεθνείς αγορές. Η δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο σημειώνει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, ενώ, όπως η άλλη αναδυόμενη δύναμη της Ασίας, η Κίνα, διεκδικεί συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο των διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων. Το οικονομικό μοντέλο της Ινδίας, βασισμένο στην παροχή υψηλής ποιότητας αλλά χαμηλού κόστους υπηρεσιών, κυρίως στον τομέα της πληροφορικής και της τεχνολογίας, έχει κατακτήσει σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλο μερίδιο της διεθνούς αγοράς, καθώς οι μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, όπως η Microsoft, μεταφέρουν εκεί την παραγωγή λογισμικού τους. Επιπλέον, αντίθετα από την Κίνα, η Ινδία διαθέτει πολυπληθές υψηλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό, ενώ σε μεγάλο βαθμό, η οικονομική ανάπτυξή της βασίζεται σε εγχώριες επιχειρήσεις, οι οποίες προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις διεθνείς αγορές και όχι σε απλή μετεγκατάσταση μονάδων βιομηχανικής παραγωγής.
Με συνολική απόδοση υψηλότερη του 70%, η χρηματιστηριακή αγορά της Ινδίας καταλαμβάνει μία από τις πρώτες θέσεις μεταξύ των παγκόσμιων αγορών για το 2003. Η σημαντική ρευστότητα και οι εισροές επενδυτικών κεφαλαίων ενισχύουν τις νέες τοποθετήσεις και έχουν ήδη εξαγγελθεί για το 2004, νέες εισαγωγές εταιρειών στο Χρηματιστήριο της Βομβάης, ύψους 13 δισ. δολαρίων, έναντι μόλις 1,5 δισ. δολαρίων για την τετραετία μεταξύ 1999 και 2002. Το γεγονός ότι οι περισσότερες από τις εταιρείες οι οποίες θα αντλήσουν φέτος κεφάλαια από το Χρηματιστήριο της Βομβάης είναι μεγάλες ινδικές επιχειρήσεις με ιστορικό και προοπτικές κερδοφορίας, εξομαλύνει τις ανησυχίες ότι η υψηλή ρευστότητα και η κερδοσκοπία διαμορφώνουν συνθήκες εμφάνισης «φούσκας» της αγοράς. Μεταξύ των προβλεπόμενων νέων εισαγωγών είναι και η κρατική Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου και Ενέργειας, η οποία είναι η μεγαλύτερη σε κεφαλαιοποίηση ινδική εταιρεία και ανήκει στη λίστα του περιοδικού Fortune των 500 μεγαλυτέρων εταιρειών του κόσμου. Στο πλαίσιο αυτό και κάτω από την οπτική ενός διεθνούς επενδυτικού χαρτοφυλακίου, η Ινδία, εκτός από τις σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης, προσφέρει επιπλέον χαμηλή συσχέτιση με τις υπόλοιπες ασιατικές χώρες, λόγω ακριβώς του είδους των υπηρεσιών τις οποίες προσφέρουν οι ινδικές εταιρείες στις διεθνείς επιχειρήσεις.
Οικονομική ανάπτυξη
Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, ξεπέρασε το 8% το 2003 και προβλέπεται να διατηρηθεί σε υψηλό επίπεδο και κατά το 2004. Η βιομηχανική παραγωγή επιταχύνεται, ενώ η άνοδος της κεφαλαιαγοράς, αλλά και η ιδιαίτερα καλή χρονιά για την αγροτική παραγωγή, η οποία αντιστοιχεί στο 35% του ΑΕΠ, ενισχύουν την επιχειρηματική και καταναλωτική εμπιστοσύνη και συντελούν στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης. Παρά την προβλεπόμενη αύξηση της εγχώριας ζήτησης όμως, οι πληθωριστικές πιέσεις είναι ακόμα περιορισμένες, γεγονός το οποίο επιτρέπει στην κεντρική τράπεζα της Ινδίας να διατηρήσει τη χαλαρή νομισματική πολιτική, ενισχύοντας περαιτέρω τις δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης.
Πολιτικές εξελίξεις
Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ινδία θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια του έτους, καθώς θα διεξαχθούν κοινοβουλευτικές εκλογές μέχρι τον Οκτώβριο. Η εκλογική νίκη του κόμματος του πρωθυπουργού Βαζπαγί στις τοπικές εκλογές του Δεκεμβρίου σε τέσσερις πολιτείες ενισχύει τις προβλέψεις Ινδών πολιτικών αναλυτών ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν πρόωρα, πιθανότατα ίσως και πριν από το καλοκαίρι. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται άλλωστε και η απόφαση της κυβέρνησης, την προηγούμενη εβδομάδα, να μειώσει τη φορολογία στην κατανάλωση και στις εισαγωγές. Παρά το γεγονός ότι η μείωση των δασμών στις εισαγωγές αποτελεί μέρος συμφωνίας με τον Διεθνές Οργανισμό Εμπορίου, ενώ η μείωση της φορολογίας στην κατανάλωση ενισχύει την εγχώρια ζήτηση, η χρονική στιγμή της απόφασης αντιμετωπίσθηκε ως προεκλογική παροχή εκ μέρους της αντιπολίτευσης. Στην περίπτωση πρόωρων εκλογών, αυξάνεται το ενδεχόμενο όξυνσης της πολιτικής αντιπαράθεσης, ιδίως εάν δεν έχουν προηγουμένως ολοκληρωθεί οι προσπάθειες του κ. Βαζπαγί να εξομαλυνθούν οι εντάσεις με το γειτονικό Πακιστάν. Επιπλέον, υφίστανται σοβαροί φόβοι πως, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να αυξήσει τα κρατικά έξοδα και τις προεκλογικές επιχορηγήσεις, καθυστερώντας παράλληλα το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων κρατικών επιχειρήσεων, το οποίο έχει ήδη δεχθεί σημαντικές κριτικές από τα αντιπολιτευόμενα κόμματα. Στην περίπτωση αυτή, θα δημιουργηθούν σημαντικές δυσχέρειες στα δημόσια οικονομικά το 2005, ανατρέποντας παράλληλα το θετικό κλίμα στην αγορά.
Αναποτελεσματικό το σοσιαλιστικό πρόγραμμα
Το οικονομικό «θαύμα» της Ινδίας είναι άλλωστε σχετικά πρόσφατο. Πράγματι, μέχρι προσφάτως η Ινδία ακολουθούσε ένα μάλλον αναποτελεσματικό σοσιαλιστικό οικονομικό πρόγραμμα, το οποίο λειτούργησε ως τροχοπέδη της οικονομίας της, την ώρα που οι υπόλοιπες ασιατικές χώρες σημείωναν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ο κρατικός τομέας γιγαντώθηκε, ενώ οι κυβερνητικές προσπάθειες, μέσω του υπουργείου Αποκρατικοποιήσεων, να μεταφέρουν τις κρατικές επιχειρήσεις στον ιδιωτικό τομέα έχουν σημειώσει σημαντικές καθυστερήσεις λόγω των πολιτικών αντιδράσεων. Επιπλέον, το κοινωνικό σύστημα της Ινδίας λειτούργησε ανασταλτικά στις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της οικονομίας, αλλά και στη δημιουργία των απαραίτητων έργων υποδομής, καθώς μόνο τα τελευταία χρόνια ξεκίνησαν οι προσπάθειες αναδιοργάνωσης της οικονομίας. Η Ινδία, με 1 δισ. κατοίκους, είναι η δέυτερη πληθυσμιακά χώρα στον κόσμο, μετά την Κίνα, ενώ το πλήθος γλωσσών και θρησκειών την καθιστά εξαιρετικά ανομοιογενή, γεγονός το οποίο δημιουργεί σημαντικά πολιτικά προβλήματα και εντάσεις. Πράγματι, παρά τη σχετική νομοθεσία, η οποία απαγορεύει κάθε είδους φυλετική και κοινωνική διάκριση, οι κάστες και η φεουδαρχική μορφή της κοινωνίας, ιδίως στις αγροτικές περιοχές, εξακολουθούν να αποτελούν καθοριστικό παράγοντα της κοινωνικής δομής. Εκτός των μεγάλων πόλεων ζει περίπου το 70% των Ινδών, συχνά κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ ο αγροτικός τομέας είναι ιδιαίτερα σημαντικός και αντιστοιχεί στο περίπου 30-35% του ΑΕΠ. Η Ινδία είναι μία από τις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη γεννητικότητας, ο οποίος, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, ξεπερνάει το 3,3, γεγονός το οποίο ενισχύει τις προβλέψεις ότι ο πληθυσμός της θα ξεπεράσει αυτόν της Κίνας στα επόμενα είκοσι χρόνια.
Παρά τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα, η Ινδία διαθέτει πολυπληθές και με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο εργατικό δυναμικό, ιδίως στον τομέα της πληροφορικής, ενώ παράλληλα αναπτύσσει τεχνογνωσία και στον τομέα των τηλεπικοινωνιών.
Μεσοπρόθεσμες προοπτικές
Το χαμηλό κόστος και το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης έχουν προσελκύσει πλήθος ξένων εταιρειών, οι οποίες αναθέτουν σε ινδικές επιχειρήσεις τόσο την παραγωγή προγραμμάτων πληροφορικής όσο και άλλες τεχνολογικού περιεχομένου υπηρεσίες. Επιπλέον, ιδιαίτερα σημαντικό για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της ινδικής οικονομίας είναι το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων αυτών είναι αποτέλεσμα εγχώριας επιχειρηματικότητας. Η διεθνής συγκυρία, καθώς η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται πλέον σε αναπτυξιακή δυναμική, ενισχύει περαιτέρω τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της ινδικής οικονομίας.