Τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης των τελευταίων 13 ετών σημείωσε η ιαπωνική οικονομία στο τρίμηνο Οκτωβρίου- Δεκεμβρίου χάρη στην οικονομική ανάκαμψη σε ΗΠΑ και Κίνα που, παρά την ενίσχυση του γεν, οδήγησε σε αύξηση των εξαγωγών και τόνωση των επιχειρηματικών επενδύσεων.
Ειδικότερα, το ιαπωνικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,7% σε σύγκριση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη ανάπτυξη από το τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου του 1990 και υπερβαίνοντας τις προβλέψεις των οικονομικών αναλυτών για ανάπτυξη της τάξης του 1,1%. Σε ετήσια βάση, άλλωστε, η οικονομική ανάπτυξη έφθασε το 7,0% υπερβαίνοντας τις προβλέψεις για 4,6%, τη στιγμή που το ίδιο χρονικό διάστημα η ανάπτυξη στις ΗΠΑ ήταν 4,0%. Καθοριστική για την ενθαρρυντική ανάπτυξη θεωρήθηκε η εξωτερική ζήτηση, η αύξηση των επιχειρηματικών δαπανών, αλλά και η ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης.
Οπως επισημαίνουν οι οικονομικοί αναλυτές, επρόκειτο για το τέταρτο συναπτό τρίμηνο ανάπτυξης, δηλαδή για τη μακροβιότερη περίοδο ανάπτυξης που έχει γνωρίσει η χώρα μετά τα εννέα συναπτά τρίμηνα ανάπτυξης που έληξαν στις αρχές του 1997. «Το σημαντικότερο είναι ότι στα τέλη του 2003 βελτιώθηκε δραματικά η ταχύτητα της οικονομικής ανάπτυξης χάρη στις εξαγωγές και τις επιχειρηματικές επεδνύσεις» σχολίασε σχετικά ο Ρίτσαρντ Τζεράμ, οικονομικός αναλυτής της ING Securities. O ίδιος εκτιμά ότι η εικόνα είναι θετική και για το τρέχον έτος.
Ειδικότερα, οι κεφαλαιακές δαπάνες των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 5,1% στο διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, υπερβαίνοντας τις προβλέψεις των αναλυτών για αύξηση κατά 3,9%. Σύμφωνα με τους οικονομικούς αναλυτές, η αύξηση αυτή οφείλεται στις αναδιαρθρώσεις βιομηχανιών και στη ζήτηση για βιομηχανικό εξοπλισμό. Σε ό,τι αφορά την ιδιωτική κατανάλωση, σημείωσε αύξηση κατά 0,8%, ενώ οι προβλέψεις μιλούσαν μόνον για 0,6%. H αύξηση της ζήτησης αφορούσε κυρίως είδη ψηφιακής τεχνολογίας, όπως τα κινητά τηλέφωνα με ενσωματωμένο μηχανισμό φωτογραφικής μηχανής, αλλά και την εκτίναξη ορισμένων υπηρεσιών όπως των τουριστικών.
Τη σημαντικότερη ώθηση στην ιαπωνική οικονομία στο χρονικό διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου έδωσε, πάντως, η κατά 4,2% αύξηση των εξαγωγών που είναι η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη μετά την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου 2002. Ιδιαίτερα ικανοποιημένες από τα έσοδά τους την περίοδο αυτή δηλώνουν μεγάλες εξαγωγικές βιομηχανίες της Ιαπωνίας, όπως, για παράδειγμα, η αυτοκινητοβιομηχανία Toyota Motor και οι εταιρείες ηλεκτρονικών Canoκαι Sharp Corp. H εξωτερική ζήτηση για ιαπωνικές ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές και τηλεοράσεις με επίπεδη οθόνη ήταν αρκετά ενισχυμένη για να εξουδετερώσει τον αντίκτυπο της ενίσχυσης του γεν, που σύμφωνα με τις ιαπωνικές αρχές αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνο για την οικονομία της χώρας ακριβώς επειδή ενδέχεται να κάμψει τις εξαγωγές και κατά συνέπεια τα κέρδη των επιχειρήσεων.
Μέσα στους τελευταίους 13 μήνες, η ιαπωνική κυβέρνηση έχει δαπανήσει περισσότερα από 27 τρισ. γεν σε μια προσπάθεια να αναχαιτίσει την ανοδική πορεία του ιαπωνικού νομίσματος και να διασφαλίσει ότι θα συνεχισθεί η ανάκαμψη της οικονομίας. Υπενθυμίζεται ότι μέσα στο 2003, το γιεν ανατιμήθηκε κατά 10% έναντι του δολαρίου, αλλά οι ιαπωνικές εταιρείες προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες με αναδιαρθρώσεις και περικοπές κόστους. Σύμφωνα, πάντως, με τον υποδιοικητή της Τράπεζας της Ιαπωνίας, Καζουμάζα Ιβάτα, τα υψηλά επίπεδα του γιεν εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα για την ιαπωνική οικονομία.
Εξ άλλου, η ιαπωνική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει άλλα χρόνια προβλήματά της, όπως ο αντιπληθωρισμός. Μολονότι τους τελευταίους μήνες έχει επιβραδυνθεί ο ρυθμός υποχώρησης των τιμών, ο δείκτης τιμών καταναλωτή έπεσε συνολικά κατά 0,3% μέσα στο 2003, σημειώνοντας το τέταρτο συναπτό έτος πτώσης. Σε αντίθεση, άλλωστε, με τις μεγάλες ιαπωνικές βιομηχανίες και τις μεγάλες εξαγωγικές εταιρείες, πολλές από τις μικρές επιχειρήσεις της χώρας δεν διαπιστώνουν καμία βελτίωση στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της 67χρονης Γιόκο Χαγιάσι, που εδώ και 26 χρόνια διατηρεί κατάστημα ρούχων σε προάστιο του Τόκιο και δηλώνει ότι το 2003 είχε τη μεγαλύτερη πτώση πωλήσεων που έχει δει ποτέ.