Ρ εκόρ αποδόσεων σημειώνουν τις τελευταίες εβδομάδες οι ασιατικές αγορές, καθώς συνεχίζονται αμείωτες οι εισροές ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Στις αρχές του Ετους του Πιθήκου, το οποίο σύμφωνα με το κινεζικό ημερολόγιο ξεκίνησε στις 22 Ιανουαρίου, η άπλετη διεθνής ρευστότητα οδηγείται με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό σε τοποθετήσεις στις ασιατικές μετοχές και ΙΡΟ. Ακόμα και η πρόσφατη έξαρση της επιδημίας των πουλερικών, η οποία έπληξε κυρίως την Ταϊλάνδη και την Κίνα, δεν ανέστρεψε τις εισροές κεφαλαίων, καθώς αναβαθμίζονται οι προσδοκίες των επενδυτών για νέα επιτάχυνση της κερδοφορίας των εταιρειών της Νοτιοανατολικής Ασίας κατά τη διάρκεια του 2004. Κίνα, Σιγκαπούρη, αλλά ακόμα και η Κορέα, η οποία υστέρησε στο περυσινό ράλι τιμών των ασιατικών χρηματιστηριακών αγορών, αποτελούν πόλους έλξης κεφαλαίων από Δυτικούς επενδυτές, παρά το γεγονός ότι την ίδια στιγμή, οι εγχώριοι επενδυτές κλείνουν τις θέσεις τους και εξάγουν τα κεφάλαιά τους, με κύριο προορισμό τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
Το Ετος του Πιθήκου, το οποίο σύμφωνα με το κινεζικό ωροσκόπιο ευνοεί τις χρηματιστηριακές αγορές, επιβεβαιώνεται μέχρι τώρα, καθώς οι αποδόσεις των ασιατικών κεφαλαιαγορών από τις αρχές του έτους είναι σημαντικά υψηλότερες των αποδόσεων των αμερικανικών και ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων.
Υψηλές αποδόσεις
Πράγματι, από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα, η συνολική απόδοση του δείκτη MSCI των Αναδυόμενων Αγορών της Ασίας πλησιάζει το 10%, έναντι μόλις 4% για τον Παγκόσμιο Χρηματιστηριακό Δείκτη. Ο συνδυασμός της σαφώς ταχύτερης οικονομικής ανάπτυξης των χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας, σε σχέση με τη διεθνή οικονομία και την αισιοδοξία των επενδυτών για νέα δραματική αύξηση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων, η οποία ξεπερνάει το 40% για το 2004 έναντι των αποτελεσμάτων του 2003 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις συναίνεσης της Ι/Β/Ε/S, για την Κορέα, τις Φιλιππίνες και την Ταϊβάν, ενισχύεται από την άφθονη διεθνή ρευστότητα. H συνεχιζόμενη όμως άνοδος των ασιατικών δεικτών δημιουργεί ανησυχίες ότι διαμορφώνονται συνθήκες εμφάνισης «φούσκας» των αγορών, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως συνέβη και στα τέλη της δεκαετίας του ’90 με τις εταιρείες τεχνολογίας και Ιντερνετ του NASDAQ. Οπως και τότε, εκτός από τις υπέρμετρες και όπως αποδείχθηκε αβάσιμες προσδοκίες για τη μελλοντική αύξηση της κερδοφορίας, η δημιουργία της «φούσκας» οφείλεται κυρίως στην άφθονη ρευστότητα, η οποία βρίσκεται σε αναζήτηση υψηλών αποδόσεων. Ενδεικτικά, μόνο κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας περισσότερα από 1,6 δισ. δολάρια εισήχθησαν στις ασιατικές χρηματιστηριακές αγορές από ξένους επενδυτές, κυρίως από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Ειδικότερα στην Κορέα, οι εισροές ξένων κεφαλαίων ξεπέρασαν τα 770 εκατομμύρια δολάρια, ενώ οι πωλήσεις μετοχών από εγχώριους θεσμικούς και ιδιώτες επενδυτές αυξήθηκαν σημαντικά, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων επανατοποθετήθηκε σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
«Δολαριακοί» επενδυτές
Η σημαντική διαθέσιμη διεθνής ρευστότητα οδηγεί σε μεγάλο βαθμό τις εισροές κεφαλαίων στις ασιατικές κεφαλαιαγορές. Καθώς το κόστος δανεισμού σε δολάρια είναι ιδιαίτερα φθηνό, όσο τα αμερικανικά επιτόκια παραμένουν στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων σαράντα και πλέον ετών, οι Δυτικοί επενδυτές δανείζονται κεφάλαια σε δολάρια, τα οποία και εξάγουν στις ασιατικές αγορές. Επιπλέον, το γεγονός ότι ήδη από τη συνάντηση του G7 και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στα τέλη του προηγούμενου Σεπτεμβρίου στο Ντουμπάι, εντάθηκαν οι πιέσεις προς τις ασιατικές χώρες να εγκαταλείψουν την πολιτική σταθερών ισοτιμιών έναντι του δολαρίου και να περιορίσουν τις παρεμβάσεις τους στην αγορά συναλλάγματος, αφαιρεί μεγάλο μέρος από τον συναλλαγματικό κίνδυνο. Πράγματι, η εγκατάλειψη των σταθερών ισοτιμιών θα οδηγήσει στην ανατίμηση των ασιατικών νομισμάτων έναντι του αμερικανικού νομίσματος, γεγονός το οποίο θα ενισχύσει τις επενδυτικές αποδόσεις των δολαριακών επενδυτών.
Ρευστότητα
Η ίδια η αιτία της έκρηξης της ρευστότητας οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αμερικανική Κεντρική Τράπεζα, η οποία, όπως δήλωσε και στις 12 Φεβρουαρίου ο διοικητής της, κ. Α. Γκρίνσπαν, θα επιδείξει «υπομονή» πριν μεταβάλει την τρέχουσα πολιτική επιτοκίων. Καθώς, παρά την επιτάχυνση της αμερικανικής οικονομίας, παραμένει χαμηλός ο ρυθμός δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, ενώ παράλληλα απουσιάζουν οι πληθωριστικές πιέσεις, η Fed επιχειρεί, μέσω της διατήρησης χαλαρότατης νομισματικής πολιτικής να αναστρέψει την αύξηση της ανεργίας στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, αυτό το οποίο συμβαίνει είναι ότι μεγάλος αριθμός αμερικανικών θέσεων εργασίας έχει ήδη «εξαχθεί» στις σαφώς φθηνότερες, όσον αφορά το εργατικό κόστος, ασιατικές χώρες, ενώ η παρουσία υψηλού αριθμού ανέργων στις ΗΠΑ αναστέλλει την εμφάνιση πληθωριστικών πιέσεων, παρά την επιτάχυνση της οικονομίας.
Φαύλος κύκλος
Η διατήρηση όμως των αμερικανικών επιτοκίων στο τρέχον χαμηλό επίπεδο, ενώ τα πραγματικά επιτόκια (εάν αφαιρεθεί ο πληθωρισμός) είναι αρνητικά οδηγεί στη δημιουργία σημαντικής ρευστότητας στην οικονομία. Καθώς απουσιάζουν οι πληθωριστικές πιέσεις, ενώ αυξάνονται η εγχώρια κατανάλωση και οι εισαγωγές, το γεγονός αυτό ενισχύει τη γιγάντωση του ελλείμματος του αμερικανικού εμπορικού ισοζυγίου. Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα αν συνέβαινε αυτό, θα είχε ως αποτέλεσμα την απότομη και βίαια υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, ως η μοναδική διέξοδος νέας εξισορρόπησης. Καθώς όμως το δολάριο παραμένει το κυρίαρχο διεθνές νόμισμα, λόγω της οικονομικής και πολιτικής ισχύος των ΗΠΑ, εξασφαλίζεται η ζήτηση των ομολόγων τα οποία εκδίδει η κεντρική κυβέρνηση, ιδίως από περιοχές με πλεόνασμα αποταμίευσης, όπως η Ασία. Το αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων εισροών στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα είναι η πτώση της απόδοσης στην λήξη (η απόδοση στη λήξη, ή yield to maturity, κινείται αντίθετα από τις τιμές των ομολόγων), γεγονός το οποίο δημιουργεί υπερτίμηση των τιμών τους.
Η υπερτίμηση όμως των τιμών των ομολόγων, ενώ διατηρείται η άφθονη ρευστότητα ενισχύει την εγχώρια ζήτηση και τις επιχειρηματικές επενδύσεις, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο, καθώς απαιτούνται νέες υψηλότερες εισροές κεφαλαίων για να χρηματοδοτήσουν το συνεχώς διογκούμενο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου. Αυτός ο φαύλος κύκλος όμως διατηρείται για όσο χρονικό διάστημα η Fed διαβεβαιώνει τις αγορές ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν στο τρέχον χαμηλό επίπεδο, καθώς ενισχύει το φθηνό δανεισμό, ενώ παράλληλα έχει ως αποτέλεσμα την εξαγωγή κεφαλαίων προς αναζήτηση υψηλών αποδόσεων, όπως γίνεται τώρα με κατεύθυνση τις ασιατικές αγορές εντείνοντας τις ανησυχίες για εμφάνιση νέας «φούσκας». Παράλληλα, δημιουργείται ένας επιπλέον κίνδυνος, τόσο για τις ασιατικές οικονομίες, όσο και για την ίδια την αμερικανική οικονομία, εάν διακοπούν οι εισροές κεφαλαίων προς τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Στην περίπτωση αυτή, η αδυναμία χρηματοδότησης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου θα δημιουργήσει ισχυρότατες πιέσεις στο δολάριο, εξαναγκάζοντας τη Fed να αυξήσει άμεσα τα επιτόκια, ενισχύοντας την πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ και νέας οικονομικής κρίσης, όπως συνέβη το 1997 στην Ασία.
Διεθνής εξάρτηση
Η ταχύτατη οικονομική ανάπτυξη της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι αναμφισβήτητη, όπως όμως άλλωστε είναι και η εξάρτησή της από τη διεθνή οικονομία, καθώς μεγάλο μέρος του ΑΕΠ των ασιατικών χωρών προέρχεται από το εξαγωγικό εμπόριο. Καθώς ενισχύεται η διεθνής οικονομική ανάπτυξη και αυξάνεται η ζήτηση των ασιατικών προϊόντων, ενώ παράλληλα η αφθονία φθηνού εργατικού δυναμικού διατηρεί το κόστος παραγωγής χαμηλό, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις επιτάχυνσης της επιχειρηματικής κερδοφορίας. Η δυναμική, δηλαδή, η οποία διαμορφώνεται ενισχύει τη διατήρηση της ανοδικής πορείας των αγορών, καθώς αυτή στηρίζεται στο συνδυασμό οικονομικής ανάπτυξης και κερδοφορίας. Οσο όμως οι εγχώριοι επενδυτές επιλέγουν τη διοχέτευση των κεφαλαίων τους στην αγορά των αμερικανικών κρατικών ομολόγων, αποδεικνύοντας έμπρακτα την δυσπιστία τους στις εθνικές τους οικονομίες, οι ανησυχίες για εμφάνιση νέας φούσκας στις ασιατικές αγορές καθίστανται συνεχώς πιο εύλογες.