H ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΓΟΡΑ

4' 36" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

O αμοραλισμός και η συνεργασία με τον διάβολο χρονολογούνται από τον Ηγεμόνα του Μακιαβέλι και βάλε. Δεν πρόκειται, όμως, περί αυτού. Μέσα σε αυτήν την κουλτούρα του κυνισμού που ονομάσθηκε «νεωτερικότητα», ο Γιώργος Παπανδρέου ρίχνει λάδι στη φωτιά γελοιοποιώντας πρόσωπα και ιδεολογίες. Βάζει έναν ετερόκλητο θίασο πολιτικών να υπερασπίζεται σθεναρά μια σαθρή ευκαιρία, την ευκαιρία της νομής της εξουσίας. Αρχίζουν τότε να σε κυριεύουν αυτά τα ατελείωτα, ακανόνιστα όνειρα, σαν να σε διασκεδάζει η μνήση σου με αυτήν την αλόγιστη συσσώρευση εικόνων και λόγων. Χωρίς επιφυλάξεις και μισόλογα, επιβάλλει την εξουσία του. Βεβαίως, σοβαρή διεκδίκηση εξουσίας με τέτοιους εξωφρενικούς ιδεολογικούς ισχυρισμούς είναι έννοιες ασυμβίβαστες. Εδώ συμβαίνουν πράματα και θάματα, σε λόγια και έργα. Ενώ συνεχίζονται καταιγιστικώς οι… τομές και οι ρήξεις από μια ομάδα δήθεν «νέων» ανθρώπων που είναι πρόθυμη να πει τα πάντα και να κάνει όλους τους συμβιβασμούς, τους εξευτελισμούς και να παραποιήσει την αλήθεια για να διατηρήσει τη νομή της εξουσίας.

Τι ειρωνεία… Φαντασθείτε ότι ακόμη και στην Αμερική έχει γελοιοποιηθεί η νεοφιλελεύθερη μυθοπλασία της μεταψυχροπολεμικής εποχής που ανδρώθηκε με τους Θάτσερ-Ρέιγκαν και αναβιώνει εδώ στην Ελλάδα από τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο. E… δεν είμαστε καλά. Το σλόγκαν: «Φρίντμαν ζείς… εσύ μας οδηγείς» είναι το πλέον κατάλληλο για να ντύσει ιδεολογικά τη «νέα εποχή» του Γιώργου Παναδρέου. O απόστολος της ιδεολογίας του μονεταρισμού και της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς, ο «σοφός» οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν, που ζει και είναι σήμερα 92 ετών, θα ήταν όντως ευτυχής να ακούσει τον κ. Ανδριανόπουλο να υπερασπίζεται θερμά τις επίμαχες ιδέες του και τη «Σχολή του Σικάγου» στην εκπομπή του Παύλου Τζίμα στη NET.

H «νέα εποχή» του Γιώργου Παπανδρέου αγνοεί(;) φυσικά τη σύγχρονη οικονομική θεωρία που επιβάλλει την ευτυχία του ανθρώπου και πρέπει να διαπνέεται από αυτήν, σε αντίθεση με τη «νεοφιλελεύθερη» περιφρόνηση του ανθρώπινου παράγοντα υπέρ της ευημερίας ορισμένων οικονομικών μεγεθών. Βεβαίως, η εποχή μας απαιτεί πολιτικές με ευέλικτο χαρακτήρα σε αντιστοιχία με τις μεταβαλλόμενες περιστάσεις ώστε να ξεπεραστεί η δυσκαμψία, η στειρότητα και το αδιέξοδο στο οποίο είχε οδηγήσει ο κάθε είδους δογματισμός. Ωστόσο, η «νεοφιλελεύθερη» μυθοπλασία της μεταψυχροπολεμικής εποχής αποδείχθηκε ιδιαίτερα πολύτιμη, αφού συνετρίβη εκεί στην Αμερική. H διαμόρφωση της μετα-ρεϊγκανικής προσέγγισης της αμερικανικής οικονομίας, δηλαδή μια ολόκληρη θεωρία που εκμεταλλεύθηκε ο πανέξυπνος Μπιλ Κλίντον και που πρεσβεύει την κεϋνσιανή κριτική της οικονομικής πολιτικής, ήταν που προσέγγισε και ανέδειξε ως κεντρικό της θέμα η σύγχρονη οικονομία, είναι ιδιαίτερα πολύτιμη. Θεωρία που την ανέδειξε η περίφημη σχολή του οικονομικού ρεαλισμού.

Φυσικά, ο αμερικανικός καπιταλισμός δικαιούται να θριαμβολογεί όταν λυτρώθηκε ύστερα από χρόνια ζώντας στη σκιά του κάποτε ιαπωνικού βιομηχανικού θαύματος. Οι Αμερικανοί ξαναβρήκαν τη φυσική αισιοδοξία τους ξαναπείθοντας τον εαυτό τους ότι είναι σε θέση να προωθήσουν δομικές μεταβολές στον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας, αφού βεβαίως θα ‘πρεπε πρώτα να στερέψει η «Σχολή του Σικάγου», που δίδαξε τη δημοφιλή θεωρητική προσέγγιση της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς. Μια σχολή, φυσικά, που με το κύρος της χάρισε στους Αμερικανούς το Νόμπελ Οικονομίας επί σειρά ετών. Ολα ξεκίνησαν με τον μονεταριστή Μίλτον Φρίντμαν (Νόμπελ 1976), που «έθαψε» την κεϋνσιανή οικονομική παράδοση, και ακολούθησαν οι Μέρτον Μίλερ (Νόμπελ 1990), Ρόναλντ Κος (1991), Γκάρι Μπέκερ (1992), Ρόμπερτ Φόγκελ (1993) και Ρόμπερτ Λούκας (1995).

Βεβαίως, ο «σοφός» Μίλτον Φρίντμαν δίδαξε και προώθησε σπουδαίες ιδέες σε ολόκληρο τον κόσμο που καθόρισαν πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, όμως επικρίθηκαν εντόνως. Δικαίως, λοιπόν, σε αρκετές πρέπει να αισθάνεται δικαιωμένος. Οντως, οι φορολογικές περικοπές είναι όντως σπουδαίο εργαλείο. Το ταμπού της ιδεολογίας μου κατερρίφθη. Πάντοτε πίστευα ότι η μείωση της φορολογίας σε κάθε περίπτωση, για οποιονδήποτε λόγο και με κάθε ευκαιρία -σύμφωνα με το δόγμα Φρίντμαν- ήταν η εύκολη πολιτική στα χέρια της κάθε ανίκανης, διεφθαρμένης και αποτυχημένης κυβέρνησης. Μια πολιτική που μου προκαλούσε απέχθεια. H φιλοσοφία του μονεταρισμού του Μίλτον Φρίντμαν και των ακραίων νεοφιλελεύθερων απόψεων που εκφράζονται ξανά και στη χώρα μας από τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο, μου προκαλούσε την ίδια απέχθεια με την ιδεολογία της ροζ αριστερο-σοσιαλδημοκρατίας (δηλαδή των μεταλλαγμένων οπαδών των πρώην κομμουνιστικών κομμάτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού»).

Τώρα αναγνωρίζεται ότι αυτή η απλή, όχι όμως απλοϊκή, θεωρία του Φρίντμαν, να υιοθετείται αμέσως και εύκολα η πολιτική των φορολογικών ελαφρύνσεων, έχει βασισθεί σε έναν υγιή ρεαλισμό. Μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με τον Φρίντμαν, ο μόνος τρόπος να χαλιναγωγήσει κανείς τις σαθρές κυβερνητικές δαπάνες, είναι να πάψει να τις τρέφει με ρευστό χρήμα. Βεβαίως και ακούγεται υπερβολικό… Δεν ταιριάζει με την άποψη της μονεταριστικής ορθοδοξίας και της εξαναγκαστικής δημοσιονομικής πειθαρχίας που έχει οικοδομηθεί, δυστυχώς, με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ στην οικονομία του ευρώ. Μια θεωρία που συγκράτησε τις κυβερνητικές δαπάνες στις ΗΠΑ, δημιούργησε πλεονάσματα και αποθεώθηκε την περασμένη 10ετία επί προεδρίας Κλίντον με υπουργό Οικονομίας τον Ρόμπερτ Ρούμπιν και πρόεδρο της FED τον Αλαν Γκρίνσπαν. Τώρα, όταν η Βουλή, η Γερουσία και ο Λευκός Οίκος πέρασαν στα χέρια του Μπους και των Ρεπουμπλικανών, και εν όψει του πολέμου κατά του Ιράκ, οι φορολογικές ελαφρύνσεις είχαν απομείνει ως η μοναδική πραγματική άμυνα του λαού κατά της αδηφάγου μιλιταριστικής και ιμπεριαλιστικής πολιτικής της κυβέρνησης Μπους.

Βεβαίως η χρήση της χρηματοδότησης των ελλειμμάτων -μειώνοντας τους φόρους ή αυξάνοντας τις δαπάνες, με στόχο την αναθέρμανση της οικονομίας- για να είναι επιτυχής εξαρτάται από τον παράγοντα χρόνο. Να επισημανθεί ότι ο κορυφαίος οικονομολόγος Πολ Σάμουελσον έχει πει: «Είναι ανόητο να προωθείς τη δημοσιονομική προσέγγιση… όταν η νομισματική πολιτική μπορεί να λειτουργήσει πολύ πιο ευέλικτα». Οντως, ο κατάλληλος χρόνος είναι ο μοναδικός παράγοντας/εμπόδιο. O Φρίντμαν εξέτασε την απόδοση της ταυτόχρονης νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε συνάρτηση με την αυτόνομη λειτουργία της μιας πολιτικής χωρίς τον συνδυασμό της άλλης. Και κατέληξε στο συμπέρασμα: «η δημοσιονομική πολιτική είναι σχεδόν αναποτελεσματική, όταν παράλληλα η νομισματική πολιτική ήδη κάνει το ίδιο έργο, αλλά ποτέ αντίστροφα».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή