H Goldman Sachs, η οποία παραμένει ένα από τα πλέον «συστημικά» βαρόμετρα του πλανήτη, χτυπάει καμπανάκι για τον ακατάσχετο καλπασμό της Wall Street. Ο David Kostin, επικεφαλής στρατηγικής για τις αμερικανικές μετοχές, γράφει στο τελευταίο του σημείωμα προς τους «θεσμικούς» πελάτες πως ο γενικός δείκτης S&P500 του αμερικανικού χρηματιστηρίου είναι σε υψηλά επίπεδα «με βάση σχεδόν κάθε κριτήριο»: Τον λόγο P/E (Τιμή προς Κέρδη ανά μετοχή, βασική ένδειξη «πληθωρισμού» μιας μετοχής) αλλά και καμιά δεκαριά ακόμα «μπούσουλες» που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της τιμής των μετοχών. Με βάση δε ορισμένα από αυτά τα κριτήρια, ο δείκτης S&P μοιάζει υπερτιμημένος κατά 30%-45%!
Η ανάλυση της Goldman προχωρά περαιτέρω: εκφράζει έκπληξη με το ότι αρκετοί επενδυτές αναμένουν ακόμα ψηλότερα επίπεδα τιμών, ακόμα υψηλότερο λόγο P/E για τις μετοχές: Πρόκειται για την πλειοψηφία που σήμερα θεωρεί ότι από το σημερινό λόγο 15,9 υπάρχει περιθώριο ανόδου ακόμη και στο 17 ή το 18 χωρίς να «τρέχει κάτι»: Ακόμη κι έτσι, λένε, θα είναι κοντά στον ιστορικό μέσο όρο (15). Αυτό όμως είναι ιστορικά λάθος ισχυρίζεται η ανάλυση της Goldman Sachs: αν κανείς υπολογίσει τον λόγο P/E στα τελευταία 5, 10 και 35 χρόνια, ήταν μεταξύ 13 και 14 – όχι 15. Ο… «δείκτης τιμών των μετοχών» ξεπέρασε το 17 μόνο σε δύο περιπτώσεις – και οι δύο ακραίες, η μία μάλιστα λίγο πριν από το σκάσιμο της φούσκας «dot.com». Συμπέρασμα: οι αμερικανικές μετοχές είναι «ακριβές».
Αυτή η προσέγγιση της Goldman Sachs αποτελεί ακόμα εξαίρεση στο οικοσύστημα των μεγάλων τραπεζών: Τα περισσότερα τμήματα ανάλυσης προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη διαρκή άνοδο της Wall Street. Η Gοldman Sachs δεν φτάνει στο σημείο να προβλέψει πτώση (ο μηχανισμός ανόδου είναι δύσκολο να αμφισβητηθεί), κάθε άλλο: προβλέπει μικρή αύξηση και για το 2014. Αλλά έχει τη σημασία του πως η ανάλυση εισάγει μια νότα ρεαλισμού – κι ίσως μια «παρακαταθήκη» για το μέλλον.
Στην Ευρώπη, η ένεση ρεαλισμού ήταν υπόθεση της Επιτροπής της Βασιλείας, ό,τι πιο κοντινό υπάρχει σε ρυθμιστική αρχή του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος. Επειτα από έντονες και διαρκείς πιέσεις, ανακοίνωσε πιο επιεικείς για τις τράπεζες όρους κατά την αναγκαστική μετάβασή τους σε νέους, ασφαλέστερους κανονισμούς. Μια αναδρομή: Στα απόνερα της κατάρρευσης του 2008, η Επιτροπή της Βασιλείας, διακήρυξε πως θα ζητήσει από τις τράπεζες να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη. Το χρονοδιάγραμμα θεραπείας όμως όπως είχε αρχικά διατυπωθεί θα είχε παρενέργειες – ή αυτό ισχυρίζονται τα τελευταία χρόνια οι τραπεζικές διοικήσεις σε όλη την Ευρώπη: Για να συγκεντρώσουν τα πρόσθετα κεφάλαια θα έπρεπε ή να δώσουν έμφαση σε τοποθετήσεις με ρίσκο και υψηλές αποδόσεις (κάτι που πάει κόντρα στον στόχο της σταθερότητας), ή να περιορίσουν τον δανεισμό στην πραγματική οικονομία (αφού θα έπρεπε να χτίσουν κεφαλαιακή «ρεζέρβα») ή και τα δύο. Η Επιτροπή της Βασιλείας δέχτηκε τους ισχυρισμούς και χαλάρωσε τα λουριά: Οι νέες τεχνικές οδηγίες μειώνουν την πίεση στις τράπεζες να αντλήσουν νέα κεφάλαια άμεσα. Συμπέρασμα: οι ευρωπαϊκές τράπεζες παραμένουν ακόμα «αδύναμες». Οι αλλαγές κατεβάζουν τον πήχυ; Ο Μάριο Ντράγκι λέει πως αντίθετα, αυξάνουν την πιθανότητα της πλήρους εφαρμογής της Βασιλείας ΙΙΙ. Οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών έκαναν άλμα στα νέα.
Η εποχή των μεγάλων εξαγγελιών και της θεωρητικής στοχοθέτησης μετά τη μεγάλη κρίση, πέρασε. Είμαστε πλέον στη φάση της υλοποίησης των στρατηγικών και του ξεδιπλώματος των πρακτικών συνεπειών τους. Τη φάση που διαπιστώνεται πως η πράξη απέχει από τη θεωρία: Ενέσεις ρεαλισμού σας αυτές με τις οποίες ξεκίνησε η εβδομάδα, επιχειρούν να μειώσουν την απόσταση. Αρκεί να μην έχουν οι ίδιες συνέπειες.