Εντυπωσιακές αλλαγές πυροδοτεί στις μεγάλες τράπεζες και τα χρηματιστήρια της Ευρώπης η οδηγία της Κομισιόν για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών. Η οδηγία θα εφαρμοστεί από τον προσεχή χρόνο και θα επιτρέπει στις ευρωπαϊκές τράπεζες, επενδυτικές και εμπορικές, να λειτουργούν ως ιδιωτικές χρηματιστηριακές αγορές. Να πραγματοποιούν δηλαδή κανονικά τις αγοραπωλησίες μετοχών, ομολόγων κ.λπ. μέσα στον δικό τους οργανισμό και έξω από τα γνωστά και ανεξάρτητα θεσμοθετημένα έως τώρα χρηματιστήρια. Πρόκειται αναμφίβολα για μία κολοσσιαία μεταβολή, η οποία θα δημιουργήσει σταδιακά εντελώς νέα δεδομένα στην ευρωπαϊκή αγορά. Από την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου των μεγάλων τραπεζών και την αναζήτηση νέων συστημάτων εποπτείας του χρηματοοικονομικού συστήματος, έως τις συγχωνεύσεις μεγάλων ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων και τη συρρίκνωση των μικρότερων περιφερειακών. Ας εξετάσουμε τις βασικές αυτές επιπτώσεις της νέας οδηγίας:
1) Για τις τράπεζες, η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας και η δυνατότητα να αναδειχθούν από μόνες τους σε ξεχωριστά χρηματιστήρια (εσωτερικοποίηση της αγοράς, όπως αναφέρει τεχνοκρατικά τη διαδικασία αυτή η οδηγία) σημαίνει, κατά πρώτο λόγο, ότι θα χρειαστεί να επενδύσουν πολύ μεγάλα ποσά, σε νέα συστήματα συναλλαγών, ασφαλείας κ.ο.κ. Αυτό θα ευνοήσει περισσότερο, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, τα πλέον εύρωστα σήμερα πιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης. Κατά δεύτερο λόγο, θα δυναμώσει ακόμη περισσότερο τον ρόλο που διαδραματίζουν στην ευρωπαϊκή αγορά οι μεγάλες τράπεζες, με το δεδομένο ότι αυτές διαθέτουν κατά τεκμήριο και το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό και -το κυριότερο- αυτές διαχειρίζονται ή αυτές θα συγκεντρώσουν στη συνέχεια και τα μεγαλύτερα πορτοφόλια. Εξαιρετικά κερδισμένες, βέβαια, από τη διαδικασία αυτή θα βγουν και οι διεθνείς (ιδιαίτερα λαμπερές τη σημερινή εποχή του χρηματιστικού καπιταλισμού) επενδυτικές τράπεζες του Λονδίνου, το οποίο θα μαγνητίσει και άλλα, πολλά κεφάλαια. Υπό το πρίσμα αυτό, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η συγκεκριμένη κοινοτική οδηγία ξεκίνησε από το Λονδίνο!
2) Επειδή μεσοπρόθεσμα, σε ένα βάθος χρόνου τεσσάρων ή πέντε ετών, η εκτίμηση είναι ότι η οδηγία θα αλλάξει τη δομή της ευρωπαϊκής χρηματοοικονομικής αγοράς και τα νέου τύπου χρηματιστήρια θα είναι πολύ της… μόδας, δημιουργείται και η επόμενη συνέπεια: Η αναγκαστική αλλαγή του θεσμικού πλαισίου και των οργάνων εποπτείας, που θα ελέγχουν την ομαλή και διαφανή λειτουργία και κυρίως την ασφάλεια του συστήματος, για να μην κινδυνεύσουν τα συμφέροντα των επενδυτών. Είναι προφανές, ότι το χρηματοοικονομικό τοπίο, με τη νέα οδηγία, γίνεται πολύ πιο σύνθετο και με δεδομένο ότι οι μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι αναπτύσσουν δραστηριότητα σε περισσότερες από πέντε ή δέκα χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, γίνεται επίσης προφανές ότι θα είναι αδύνατον η εποπτεία του χώρου να ασκείται από 51 διαφορετικές (εθνικές) εποπτικές αρχές. Σε όλη την Ε.Ε., τόσες είναι σήμερα! Αναγκαστικά, λοιπόν, οι εποπτικές αρχές των τραπεζών, από τη μια, και των χρηματιστηριακών αγορών, από την άλλη, θα πρέπει να πάνε πολύ πιο κοντά. Και μεσοπρόθεσμα θα πρέπει, όπως πρόσφατα ανέφερε σε συνέδριο στην Αθήνα ο νομικός σύμβουλος της Κομισιόν Γιώργος Ζαββός (γνωστός και από τη δημιουργία της δεύτερης τραπεζικής οδηγίας), οι αρχές αυτές κατά κάποιο τρόπο να ενοποιηθούν. Να δημιουργηθεί δηλαδή ένα καινούργιο και ενιαίο Σύστημα Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας. Ενα σύστημα εποπτείας, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, που θα περιλαμβάνει και μηχανισμούς πρόληψης και μηχανισμούς διαχείρισης των κρίσεων. Γιατί οι κίνδυνοι πλέον πολλαπλασιάζονται.
3) Για τα «παραδοσιακά» και πολύ μεγάλα χρηματιστήρια δεν χρειάζεται σπουδαία ανάλυση. Η ένταση του ανταγωνισμού, την οποία θα αισθανθούν με την είσοδο των νέων δυναμικών παικτών στην αγορά, θα έχει ως λογική συνέπεια την επιτάχυνση των μεταξύ τους εξαγορών και συγχωνεύσεων, οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει. Αλλιώς, με κατακερματισμένες δυνάμεις, ο ρόλος τους θα εξασθενήσει. Για τις μικρότερες περιφερειακές κεφαλαιαγορές (βλέπε και Αθήνα), η εκτίμηση είναι ότι μακροπρόθεσμα θα συρρικνωθούν.