Ακριβώς όπως η ιστορία του ανθρώπου διαμορφώθηκε από την άνοδο και την πτώση αλλεπάλληλων αυτοκρατοριών, έτσι και η βιομηχανία των ηλεκτρονικών υπολογιστών, στις λίγες δεκαετίες της ύπαρξής της, κυριαρχήθηκε από τη μία μετά την άλλη τις μεγάλες εταιρείες. Την εποχή των κεντρικών μονάδων, τα σκήπτρα κατείχε η ΙΒΜ. Χειρίστηκε, όμως, αδέξια τη μετάβαση σε μικρότερα μηχανήματα όταν ήλθε η εποχή των προσωπικών υπολογιστών, με αποτέλεσμα τα σκήπτρα να περάσουν στη Microsoft. Σήμερα, στην αυγή της νέας εποχής των υπηρεσιών Internet, η Google θεωρείται ευρέως ο νέος κληρονόμος του βασιλείου. Η εξέλιξη του νεοσσού σε πανίσχυρο κολοσσό της βιομηχανίας κατέστησε κοινή την παραδοχή ότι «η Google είναι η νέα Microsoft». Ισχύει αυτό;
Η σύγκριση δεν είναι απαραιτήτως κολακευτική. Σίγουρα υπονοεί πως η Google είναι πλέον η εταιρεία που καθορίζει το περιβάλλον λειτουργίας άλλων εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, όπως άλλοτε η ΙΒΜ και η Microsoft. Σαν τη Microsoft την εποχή της ακμής της, έτσι και η Google είναι η εταιρεία όπου λαχταρούν να εργαστούν οι εξυπνότεροι «μανιακοί» της υψηλής τεχνολογίας. Διαθέτει την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και είναι πασίγνωση. Ομως, η σύγκριση είναι και υποτιμητική γιατί υπογραμμίζει τις ανησυχίες μήπως η Google είναι τόσο ισχυρή ώστε να βλάπτει τον εαυτό της, τη βιομηχανία ή και τον κόσμο.
Για πολλούς, η Google είναι η είσοδος στο Internet. Για πολλές εταιρείες, η θέση τους στον κατάλογο των αποτελεσμάτων αναζήτησης είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Ετσι, η Google συγκεντρώνει υπερβολική δύναμη, όπως την κατηγορούν οι επικριτές της, μεταξύ των οποίων ο Μπιλ Γκέιτς. Η Microsoft και άλλες μεγάλες εταιρείες Internet, μεταξύ των οποίων οι eBay, Amazon και Yahoo!, φέρονται να διαπραγματεύονται ποικίλες συμμαχίες προκειμένου να δημιουργήσουν το αντίπαλον δέος του νέου κολοσσού. Οι μικρότερες εταιρείες νιώθουν ακόμα πιο ευάλωτες. Μόλις ανακοινώσει η Google την είσοδό της σε μια νέα αγορά, σπεύδουν να καλυφθούν για προστασία, εκτός αν είναι αρκετά τυχερές και τις εξαγοράσει.
Η Google κατέστρεψε ανεπανόρθωτα τη φήμη της στους κύκλους των πιο ιδεαλιστών τον Ιανουάριο, όταν πρόσφερε μια λογοκριθείσα έκδοση της μηχανής αναζήτησής της για Κινέζους χρήστες. Ενδίδοντας στις πιέσεις της κινεζικής κυβέρνησης -υποστηρίζουν οι επικριτές της Google- φάνηκε άπιστη στο ίδιο της το απόφθεγμα: «μη γίνεσαι κακός». Εχοντας ξεκινήσει ως τίποτα περισσότερο από μια μηχανή αναζήτησης, οι όλο και μεγαλύτερες φιλοδοξίες της Google -όπως αντικατοπτρίζονται στο φάσμα των νέων πρωτοβουλιών που αποκάλυψε αυτήν την εβδομάδα- την κάνουν πλέον να φαίνεται όχι μόνο αφύσικη, αλλά και άτακτα εξαπλούμενη. Αντίστοιχη ήταν η μοίρα της Μicrosoft.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες κρίσιμες διαφορές μεταξύ Google και Microsoft. Κατ’ αρχάς, η εταιρεία αυτή είναι πολύ πιο καινοτομική και η χρήση μικρών, ευέλικτων ομάδων τής επέτρεψε προς το παρόν να παραμείνει έτσι, παρά την ανάπτυξή της. Αντίθετα, η Microsoft έμεινε στάσιμη ακριβώς λόγω του μεγέθους και της κυριαρχίας της. Είναι λιγότερο καινοτομική στις αγορές όπου επικρατεί μικρότερος ανταγωνισμός -λειτουργικά συστήματα, λογισμικό επιχειρήσεων και προγραμμάτων ανάγνωσης ιστοσελίδων- ενώ κατά περίεργο τρόπο μπορεί ακόμα να καινοτομεί σ’ εκείνες όπου οι ανταγωνιστές της είναι ισχυροί (ιδίως στα βιντεοπαιχνίδια).
Σημαντικότερες, ωστόσο, είναι οι διαφορές που δείχνουν ότι η Google δεν θα κατορθώσει να καταλάβει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, όπως οι ΙΒΜ και Microsoft. Η κυριαρχία της ΙΒΜ οφειλόταν στο γεγονός ότι ήταν ιδιοκτήτρια του λογισμικού και του ηλεκτρομηχανικού μέρους των υπολογιστών της. Την εποχή των pc, το ηλεκτρομηχανικό μέρος έγινε καταναλωτικό αγαθό και η Microsoft δημιούργησε μονοπώλιο με επίκεντρο το λειτουργικό σύστημα των Windows. Σήμερα, στη νέα εποχή των υπηρεσιών Internet, τα αντίστοιχα περιθώρια είναι ελάχιστα.
Δοκιμάστε να μη χρησιμοποιήσετε το λογισμικό της Microsoft για μία ημέρα, ιδίως αν εργάζεστε σε γραφείο, και θα αντιμετωπίσετε δυσκολίες. Είναι, ωστόσο, εύκολο να επιβιώσετε μία ημέρα χωρίς τη Google. Η εταιρεία έχει ισχυρούς ανταγωνιστές σε όλες τις αγορές όπου δραστηριοποιείται: αναζήτηση, ηλεκτρονική διαφήμιση, υπηρεσίες ψηφιακών χαρτών, λογισμικού κ.λπ. Μεγάλες εταιρείες όπως η Yahoo! έχουν στραφεί σε άλλες τεχνολογίες. Το μερίδιο της Google στην αγορά αναζήτησης έχει μειωθεί από 80% σε περίπου 50%. Ισως τη σαφέστερη ένδειξη ότι η συνέχιση της κυριαρχίας της Google δεν είναι αναπόφευκτη να αποτελεί η μοίρα της Altavista, πρώην «βασίλισσας» της αναζήτησης στο Internet. Ποιος τη θυμάται σήμερα;
Χωρίς τα μέσα να προστατεύσει τη δεσπόζουσα θέση της, η Google θα πρέπει να εργαστεί σκληρά για να παραμείνει στην κορυφή. Και εδώ, εν τέλει, είναι που καταρρέει η σύγκριση με τη Microsoft. Η Google μπορεί να είναι ό,τι πλησιέστερο στη νέα Microsoft της εποχής του Internet και οι δύο εταιρείες θεωρούν η μία την άλλη εχθρό της. Ομως, το καλύτερο στην εποχή του Internet είναι ότι ίσως τελικά να μην κυριαρχήσει ποτέ ένας και μόνο κολοσσός τύπου Microsoft.