Οπως χαίρονται οι γονείς όταν τα βλαστάρια τους επιλέγουν καλό σύντροφο, έτσι και η κυβέρνηση της Αυστρίας εξέφρασε την ικανοποίησή της με τον «γάμο» δύο από τις μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρείες της χώρας. Η OMV και η Verbund υποστηρίζουν ότι η ένωσή τους διέπεται αυστηρώς από επιχειρηματικά κίνητρα. Η πρώτη, παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου (με διυλιστήρια πετρελαίου), ανήκει κατά 32% στην αυστριακή κυβέρνηση. Θα καταβάλει 13 δισ. ευρώ για να εξαγοράσει τη Verbund, ηγετική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στην οποία το κράτος συμμετέχει κατά 51%. Το προϊόν της ένωσης θα είναι ένας εθνικός πρωταθλητής αξίας 29 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, οι πιο καχύποπτοι διακρίνουν πολιτικά κίνητρα. Σε άλλες χώρες της Ευρώπης, οι κυβερνήσεις έσπρωξαν εθνικές ενεργειακές εταιρείες στην αγκαλιά εθνικών ανταγωνιστριών τους, σε μια προσπάθεια να τις προστατεύσουν από ξένους αγοραστές. Η Γαλλία επιχείρησε φέτος να ενορχηστρώσει συμφωνία μεταξύ της Suez και της Gaz de France, προκειμένου να κρατήσει εκτός την ιταλική Enel. Η Ισπανία φιλοδοξεί να ενώσει τη Gas Natural και την Endesa για να αποθαρρύνει τη γερμανική Ε.ΟΝ. Υψηλό βαθμό ενοποίησης παρουσιάζουν και οι ενεργειακές αγορές της Ιταλίας και της Γερμανίας. Τον ίδιο στόχο έχει και ο οικονομικός εθνικισμός της Αυστρίας: τη δημιουργία ενός οιονεί μονοπωλιακού εθνικού πρωταθλητή που θα κυριαρχεί στο εσωτερικό της χώρας και θα κρατά σε απόσταση τους ξένους ανταγωνιστές.
Η αυστριακή συμφωνία χρειάζεται τις «ευχές» του Κοινοβουλίου της χώρας, το οποίο θεωρείται πιθανό να επικυρώσει τη μείωση της κρατικής συμμετοχής στη Verbund. Κάποιοι, πάντως, επισημαίνουν ότι η επιχειρηματική λογική της συμφωνίας -εκτός από την αύξηση του μεριδίου στην αγορά- είναι σαθρή. Ελάχιστες συνεργίες υπάρχουν μεταξύ μιας πετρελαϊκής εταιρείας και μιας επιχείρησης που δραστηριοποιείται κυρίως στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Για την Ευρώπη στο σύνολό της, η συμφωνία έρχεται σε ακατάλληλη στιγμή. Η Ευρωπαϊκή Ενωση προτίθεται να ανοίξει τις αγορές στον ελεύθερο ανταγωνισμό από το ερχόμενο έτος. Ομως, ελάχιστα μπορεί να κάνει για να αντιμετωπίσει μια ανησυχητική εθνικιστική τάση που απειλεί να προκαλέσει μείωση του ανταγωνισμού και συνεπώς αύξηση των τιμών.
Οι Αυστριακοί νιώθουν να απειλούνται, ωστόσο, γιατί η διένεξη μεταξύ του κρατικού κολοσσού φυσικού αερίου της Ρωσίας, Gazprom, και της Ουκρανίας προκάλεσε προβλήματα στον εφοδιασμό τους με φυσικό αέριο, στις αρχές του έτους. Το μεγαλύτερο μέρος των αυστριακών εισαγωγών φυσικού αερίου προέρχεται από τη Ρωσία και κάποιοι εκφράζουν φόβους για τις συνέπειες αν η Gazprom εμπλακεί για μια ακόμα φορά σε διένεξη με τις κυβερνήσεις των χωρών της κεντρικής ή της δυτικής Ευρώπης. Η εταιρεία έχει καταστήσει σαφείς τις απαιτήσεις της, που αφορούν τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, εγείροντας φόβους για τη «ρωσική αρκούδα».
Η συγχώνευση μεταξύ εγχώριων εταιρειών θα μειώσει τις πιθανότητες εξαγοράς των αυστριακών εργοστασίων ηλεκτρικής ενέργειας και εν γένει της ενεργειακής υποδομής της χώρας. Μεγαλύτερη σημασία από την πλευρά της προσφοράς έχει το γεγονός ότι η Verbund θα αποκτήσει πρόσβαση στο φυσικό αέριο μέσω του αγωγού της OMV μεταξύ Ιράν και Αυστρίας, ο οποίος θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το 2011. Κάτι τέτοιο, όμως, θα μπορούσε να συμβεί και χωρίς συγχώνευση.
Με τη συγχώνευση των δύο εταιρειών, τη δημιουργία μιας σχεδόν μονοπωλιακής θέσης για την καινούργια και την ελαχιστοποίηση του ανταγωνισμού από την άλλη πλευρά της γραμμής των συνόρων, οι τιμές προφανώς θα παραμείνουν υψηλές. Ο πειρασμός, ωστόσο, για τους πολιτικούς είναι να εκμεταλλευθούν τα κέρδη του οιονεί μονοπωλίου για επέκταση σε άλλες, πιο ανοιχτές αγορές. Η Αυστρία βρίσκεται στην κατάλληλη θέση για να ασκήσει περαιτέρω πιέσεις για την προσφορά ενέργειας στην ανατολική Ευρώπη, όσο πλησιάζει η καταληκτική ημερομηνία για την πλήρη απελευθέρωση.
Το «κρούσμα» αυτό του οικονομικού εθνικισμού αποτελεί μόλις ένα εμπόδιο για τις προσπάθειες της Ε.Ε. να τονώσει τον ανταγωνισμό εντός και μεταξύ των κρατών-μελών. Οι σχέσεις μεταξύ των χωρών, τις οποίες απαιτεί μια ανοιχτή αγορά, είναι εν πολλοίς απούσες, καθώς οι εταιρείες είχαν ελάχιστα κίνητρα να επενδύσουν σε υποδομή για να μεταφέρουν ενέργεια εκτός των συνόρων. Πέρα από τη Βρετανία, ελάχιστες κυβερνήσεις θέσπισαν νομοθεσία για την απελευθέρωση των ενεργειακών αγορών και η Ε.Ε. δεν έχει την αρμοδιότητα να τις υποχρεώσει. Ετσι, οι εθνικοί πρωταθλητές πολλαπλασιάζονται, ακριβώς όπως μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχούς απελευθέρωσης.