ΒΑΓΔΑΤΗ. Ακόμα κι αν η βία και οι συγκρούσεις σταματούσαν αύριο στο Ιράκ, η οικονομία του θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. H διαφθορά είναι ενδημική, οι κρατικές βιομηχανίες υπολειτουργούν και παρά το γεγονός ότι υπάρχει άφθονο χρήμα, που ρέει, η καθημερινή ζωή ελάχιστα έχει βελτιωθεί.
Μετά την εισβολή του 2003 ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στα ύψη, υπονομεύοντας το βιοτικό επίπεδο των Ιρακινών, οι οποίοι θα πρέπει κάθε μέρα να αγωνιούν για την επιβίωσή τους εν μέσω βομβών και συγκρούσεων μεταξύ εθνοτικών και θρησκευτικών κοινοτήτων.
«Οι τιμές όλων των πραγμάτων έχουν αυξηθεί, όχι όμως και οι μισθοί», επισημαίνει η 33χρονη Νάντα, βοηθός εργαστηρίου, η οποία εργάζεται σε υπηρεσία του υπουργείου Υγείας· ο μισθός της φθάνει τα 200.000 δηνάρια, ήτοι 135 δολάρια. Τον τελευταίο καιρό, όμως, μένει όσο το δυνατόν περισσότερο στο σπίτι της, ενώ με τις τελευταίες αυξήσεις της βενζίνης στη μαύρη αγορά σταμάτησε ακόμα και να εργάζεται.
Οι εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες ασφαλείας αποτελούν μία από τις βασικές αιτίες του προβλήματος, όπως επισημαίνει ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, Σινάν αλ-Σαμπίμπι.
«Ο πληθωρισμός είναι μια λειτουργία της πραγματικής οικονομικής ζωής και δραστηριότητας· οι μισθοί, η ασφαλιστική κάλυψη, η ομαλή παράδοση και παραλαβή των προϊόντων διαμορφώνουν το πλαίσιο, αλλά χωρίς να υπάρξουν οι αναγκαίες προδιαγραφές ασφαλείας, τίποτε δεν κινείται», τονίζει με περίσκεψη.
Από την πλευρά τους, ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι υπογραμμίζουν τον κίνδυνο να βρεθεί το Ιράκ στο χείλος ενός εμφύλιου πολέμου, οπότε, εάν η σταθερότητα δεν αποκατασταθεί, η εξυγίανση της οικονομίας θα αποβεί μάταιη. H επίτευξη αυτού του στόχου προϋποθέτει οικονομικές πολιτικές, οι οποίες θα οδηγήσουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου και στην περιστολή της φτώχειας.
«Εάν υλοποιηθούν τέτοιες πρωτοβουλίες, που μπορούν να βοηθήσουν στη σταθεροποίηση, ενδεχομένως να στραφεί η προσοχή στην οικονομία», επισημαίνει ο επιτετραμμένος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομίας στο Ιράκ, Ιερεμίας Παμ.
Ο ίδιος επισημαίνει πως μια ένδειξη προόδου είναι η παραγραφή χρεών από δυτικούς πιστωτές, την οποία εξασφάλισε πέρυσι το Ιράκ και με αυτή θεωρείται ότι θα βοηθηθεί να εισέλθει εκ νέου στη διεθνή οικονομική κοινότητα. Επιπλέον, η χώρα έχει και την υποστήριξη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το οποίο συγκατατέθηκε να χορηγήσει πιστώσεις 685 εκατομμυρίων δολαρίων – προσφάτως ο διεθνής οργανισμός δήλωσε ότι το Ιράκ βαδίζει σε σωστό δρόμο. Ωστόσο, δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει με σκληρές λέξεις τον κίνδυνο του πληθωρισμού, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τυχόν επιδείνωση των συνθηκών.
«Οι τιμές ανήλθαν στα ύψη και αυξήθηκαν περισσότερο από 50% σε ετήσια βάση, γι’ αυτό και ο πληθωρισμός εξακολουθεί να προβληματίζει», επισημαίνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σε ανακοίνωσή του. «Επιπλέον η συνεχιζόμενη κρίση και οι βιαιότητες σε συνδυασμό με τα σημαντικά κωλύματα στην οικονομία εκτός του κλάδου του πετρελαίου θα παρατείνει τις πιέσεις, που υφίστανται οι τιμές».
Μία ακόμα πηγή προβληγματισμού είναι η εκτεταμένη και εις βάθος διαφθορά, η οποία έχει αποτέλεσμα να διασπαθίζονται οι υπάρχοντες πόροι. Μετά τον οικονομικό έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών καταδείχθηκε ότι εκατοντάδες εκατομμυρίων δολαρίων από τα πετρελαϊκά έσοδα του Ιράκ κατανεμήθηκαν εσφαλμένα το 2005 ή είχαν εξανεμιστεί εντελώς.
Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας τονίζει ότι, αν και παρατηρείται ζωηρή κινητικότητα στο εμπόριο και στις χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες, δεν υπάρχει αντίστοιχη επίδοση και στην παραγωγή, πράγμα, το οποίο δεν είναι υγιές. Είναι πραγματικά παράδοξο ότι η οικονομία της χώρας βρισκόταν σε τραγική κατάσταση πριν από την εισβολή, αν και το Ιράκ κατατάσσεται στην τρίτη θέση των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών του κόσμου, διαθέτει καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό και αφθονία πλουτοπαραγωγικών πηγών.
Σήμερα εάν μια μονάδα του ιρακινού στρατού στα σύνορα χρειαστεί καύσιμα από το υπουργείο Πετρελαίου και όχι από τους Αμερικανούς, απαιτούνται 14 υπογραφές. H νέα κυβέρνηση του Νουρί αλ-Μαλικί θέλει να αλλάξει άρδην τα πράγματα, αλλά αντιμετωπίζει εμπόδια.
Το Κοινοβούλιο, το οποίο πρέπει να ψηφίζει νέους νόμους, δείχνει ιδιαίτερα εχθρικό σε κάθε μεταβολή.
Ολόκληρο τον Αύγουστο η Βουλή αργεί, οπότε η πρόταση του υπουργικού συμβουλίου να επιτραπούν οι εισαγωγές πετρελαίου από ιδιώτες και να περιοριστούν οι σημαντικές ελλείψεις καυσίμων έπεσε στο κενό· οι τιμές της βενζίνης στη μαύρη αγορά αναρριχήθηκαν στα ύψη.
Ενας από τους λίγους επιχειρηματίες που δεν έχουν διακόψει τις δραστηριότητές τους στη Βαγδάτη είναι ο Μιουνέμ αλ-Καφατζί, γενικός διευθυντής της ασφαλιστικής εταιρείας Al-Ameen Insurance, ο οποίος ασφαλίζει σπίτια και οχήματα από φωτιά και κλοπή. Οι επισκέψεις του σε πελάτες περιορίζονται αυστηρά στις πολύ κοντινές αποστάσεις ή τις υποκαθιστά το τηλέφωνο και το Ιντερνετ.
Τα ασφάλιστρα ενός μικρού οικογενειακού αυτοκινήτου ισοδυναμούν με το 4% της αξίας του ετησίως και φθάνει το ανώτερο τα 50.00 δολάρια· συγκριτικά η μεταφορά αγαθών από το Αμμάν στη Βαγδάτη κοστίζει 2 δηνάρια ανά 1.000 δηνάρια (67 σεντς) αξία προϊόντος. Φυσικά, δεν παρέχεται κάλυψη από πολεμικές ή τρομοκρατικές ενέργειες, οι οποίες θα απαιτούσαν τρομακτικά υψηλά ασφάλιστρα.