H ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΓΟΡΑ

4' 9" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στους κινδύνους ή τις παγίδες για τις οικονομίες τους, η Κεντρική Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών (FED) και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στοχοποιούν, εκτός από τον πληθωρισμό, και τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και τις δημοσιονομικές ανισορροπίες. Θεωρούν, αμφότερες, ότι ο κόσμος πλέει σε… ωκεανούς ρευστού χρήματος, τα επιτόκια δανεισμού είναι ακόμη χαμηλά, ενώ οι πληθωριστικοί κίνδυνοι παραμένουν… Και απειλούν με νέες αυξήσεις των επιτοκίων.

Αντίθετα, οι λαοί και οι επενδυτές καταγγέλλουν τις δύο αυτές Κεντρικές Τράπεζες ως «εστίες κινδύνου» για τα νοικοκυριά και τις αγορές. Φυσικά γνωρίζετε την από μακρού διατυπωμένη άποψη της στήλης που έχει ακαδημαϊκές ρίζες και τώρα κατακλύζει στην κυριολεξία ξανά τα διάσημα sites του «έξυπνου» χρήματος. Καίριοι επικριτές των κεντρικών τραπεζών υπήρξαν οι Adam Smith, Walter Bagehot, Friedrich Hayek και Milton Friedman, υποστηρίζοντας ένα ελεύθερο τραπεζικό σύστημα στο οποίο οι ιδιωτικές τράπεζες θα επιτραπεί να εκδίδουν τα δικά τους τραπεζογραμμάτια μέσα σε ανταγωνιστικές συνθήκες με τις άλλες τράπεζες. Ειδικότερα, ο Hayek πίστευε πως το μονοπώλιο του κράτους επί της προσφοράς χρήματος ήταν η κύρια αιτία της πυροδότησης του πληθωρισμού κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Δεν είναι τυχαίο που οι αγορές αμφισβητούν την αξιοπιστία της ΕΚΤ και της FED… Ομως, τα νοικοκυριά έχουν ήδη υπερδανειστεί για να αγοράσουν σπίτια και η νέα αύξηση στα ευρωπαϊκά επιτόκια στο 3,5% μεταφράζεται σε αύξηση 50% στις καταβολές των εντόκων δόσεων. Ο αντίκτυπος στις χώρες-μέλη της Ευρωζώνης, όπου η πλειονότητα των στεγαστικών δανείων έχει δοθεί με κυμαινόμενο επιτόκιο, όπως και στη χώρα μας, θα είναι σοβαρός, καθώς η EKT δεν πρόκειται να κάνει κάτι για να αποτρέψει από τη χρεοκοπία τους δανειζομένους καθώς διαμορφώνει τα επιτόκια για το σύνολο της Ευρωζώνης. H Ιρλανδία, η Ισπανία και η Ελλάδα έχουν απολαύσει τα οφέλη της ενιαίας πολιτικής με το φθηνό χρήμα, αλλά τώρα θα επωμιστούν το κόστος.

Η ΕΚΤ την Πέμπτη αύξησε το επιτόκιο του ευρώ κατά 0,25% στο 3,5% (από 3,25%), στα υψηλότερα επίπεδα πέντε ετών. Ηταν η 6η στη σειρά αύξηση από τον περασμένο Δεκέμβριο, που άρχισε ο τρέχων ανοδικός κύκλος των επιτοκίων του ευρώ. Πάντως, σε σφυγμομέτρηση 53 οικονομολόγων που πραγματοποίησε το Reuters, η συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή οι 40 από τους 53, προβλέπει το επιτόκιο του ευρώ να αυξάνεται κατά 0,25% στο 3,75% εντός του πρώτου τριμήνου του νέου έτους (πιθανώς τον Μάρτιο). Ενώ οι 27 στους 53 προβλέπουν μια ακόμη αύξηση κατά 0,25% στο 4%. Επίσης, προβλέπουν κατά μέσον όρο το επιτόκιο του ευρώ να τερματίζει το 2007 στα επίπεδα του 3,75%. Ενώ ορισμένες τράπεζες, όπως η Citigroup, υποστηρίζουν ότι ενδεχομένως αυτή να είναι και η τελευταία αύξηση της ΕΚΤ και να προβεί σε διακοπή του κύκλου των αυξήσεων.

Οι προβλέψεις για το τι θα κάνει η FED στην επικείμενη συνεδρίασή της, είναι ομόφωνες. Οι πάντες προβλέπουν ότι την ερχόμενη Τρίτη 12 Δεκεμβρίου, τα αμερικανικά επιτόκια θα παραμείνουν για τέταρτη φορά στα ίδια επίπεδα του 5,25%. Αντίθετα, για τις μελλοντικές κινήσεις της FED επικρατεί σύγκρουση απόψεων μεταξύ των αγορών και των Αμερικανών τραπεζιτών. Ο πρόεδρος της FED Μπεν Μπερνάνκι δήλωσε ότι ανησυχεί για τον πληθωρισμό, ενώ οι αγορές διαβλέπουν τους κινδύνους που απορρέουν από τη σοβαρή επιβράδυνση της αναπτυξιακής πορείας της αμερικανικής οικονομίας. Ως εκ τούτου οι αγορές θεωρούν ότι η κρίση στην αγορά κατοικίας θα εξαναγκάσει τη FED να μειώσει τα επιτόκια ενδεχομένως και στη συνεδρίαση του Ιανουαρίου.

– Μια σπουδαία ανάλυση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), που ως γνωστόν λειτουργεί ως «η τράπεζα των κεντρικών τραπεζών» κυρίως επειδή εναρμονίζει τον ρόλο τους στη νομισματική πολιτική, προβάλει ορισμένες ανησυχητικές ομοιότητες μεταξύ της παγκόσμιας οικονομίας του σήμερα και αυτής στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70.

Οπως και σήμερα έτσι και τότε τα βραχυπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια παρέμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα χαμηλά σε πραγματικούς όρους, με συνέπεια ο δανεισμός να έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις. Πράγματι, η πρόσβαση στο χρήμα ήταν ασυνήθιστα εύκολη σε παγκόσμιο επίπεδο, με τα πραγματικά επιτόκια να είχαν υποχωρήσει στο μηδέν σε πολλές χώρες.

Μια δεύτερη ομοιότητα ήταν η εξαγωγή της χαλαρής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ σε άλλες χώρες. Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 κάτι ανάλογο συνέβη με το σύστημα σταθερών ισοτιμιών, Bretton Woods, που ανάγκαζε άλλες χώρες να χαλαρώνουν τη συναλλαγματική τους πολιτική για να διατηρούν σταθερές τις ισοτιμίες τους ως προς το αδύναμο δολάριο. H κατάρρευση του δολαρίου μεταξύ 2002-2004 οδήγησε στη συσσώρευση συναλλαγματικών διαθεσίμων σε δολάρια εκ μέρους των κεντρικών τραπεζών της Κίνας και άλλων ασιατικών χωρών, με συνέπεια να εφαρμόζουν μια πιο χαλαρή νομισματική πολιτική από αυτή που θα στόχευαν υπό άλλες συνθήκες. Ως αποτέλεσμα, η παγκόσμια ρευστότητα να αυξηθεί με τους ταχύτερους ρυθμούς που έχουν καταγραφεί από τη δεκαετία του ’70. Υπάρχουν όμως και ορισμένες σημαντικές διαφορές μεταξύ των πλουσίων οικονομιών του παρόντος σε σχέση με τα τέλη της δεκαετίας του ’60 και τις αρχές της δεκαετίας του ’70. H απορρύθμιση των αγορών, η νέα τεχνολογία και η ένταξη της κινέζικης οικονομίας στην παγκόσμια οικονομία έχουν οδηγήσει στη μείωση των τιμών πολλών αγαθών, καθιστώντας ευκολότερο τον έλεγχο του πληθωρισμού από τις κεντρικές τράπεζες. Ομως… αυτό δεν το γνωρίζουν οι «δυστυχείς» κεντρικοί τραπεζίτες.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή