Ο πληθωρισμός δεν έχει ξορκιστεί…

Ο πληθωρισμός δεν έχει ξορκιστεί…

3' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ηαιτιακή σχέση μεταξύ της μεγάλης υποχώρησης του πληθωρισμού παγκοσμίως -σε όλες τις ανεπτυγμένες και σε αρκετές αναδυόμενες οικονομίες- κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες και της παγκοσμιοποίησης, που συμπίπτει χρονικά, ίσως έχει υπερεκτιμηθεί. Μάλιστα υπάρχουν ενδείξεις ότι η ευεργετική επίδραση της παγκοσμιοποίησης κατά του πληθωρισμού φαίνεται να έχει ανασταλεί αυτήν την περίοδο, ίσως και να αντιστρέφεται. Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα άρθρου των οικονομολόγων της Τράπεζας της Γαλλίας Laure Frey και Gilles Moec, που δημοσιεύεται σε πρόσφατο δελτίο της γαλλικής κεντρικής τράπεζας και εγείρει ορισμένους ενδιαφέροντες προβληματισμούς.

Σύμφωνα με τους δύο συγγραφείς, οι ωφέλειες της παγκοσμιοποίησης για τον πληθωρισμό είναι περισσότερο μια σειρά από βραχυπρόθεσμα «ευνοϊκά σοκ», δηλαδή διαδοχικές αλλά ανεξάρτητες μεταξύ τους πτώσεις των τιμών των προϊόντων, παρά μια μακροπρόθεσμη διαρθρωτική αλλαγή των πληθωριστικών προσδοκιών των καταναλωτών και επιχειρήσεων, όπως αναφέρεται συχνά. Εχει συμβεί και το δεύτερο, αλλά αυτό, ισχυρίζονται, πρέπει να αποδοθεί στην αξιόπιστη και συνεπή πολιτική των κεντρικών τραπεζών όλου του κόσμου (ε, αν δεν παινέψεις το σπίτι σου…).

Δύο πράγματα έχουν αλλάξει τώρα που θέτουν σε αμφισβήτηση αυτήν την αιτιακή σχέση. Το πρώτο είναι η αύξηση των τιμών των πρώτων υλών εξαιτίας της ζήτησης από τις αναδυόμενες οικονομίες και κυρίως την Κίνα και την Ινδία, που σταδιακά πιέζουν και τις τιμές των επεξεργασμένων προϊόντων. Κατά τη γνώμη μας, αυτή η πτυχή είναι περισσότερο σύνθετη από όσο το θέτουν οι δύο οικονομολόγοι της Τράπεζας της Γαλλίας, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα συζήτησης. Παράλληλα έχει υποχωρήσει το ποσοστό του παραγωγικού δυναμικού που είναι ανεκμετάλλευτο, δηλαδή βρίσκεται σε εφεδρεία προλαμβάνοντας ενδεχόμενη αύξηση των τιμών. Αυτό συμβαίνει και στην αγορά εργασίας, όπου καταγράφεται μείωση της ανεργίας, προς ανησυχία των δύο οικονομολόγων της Τράπεζας της Γαλλίας (αλήθεια, γιατί οι κεντρικοί τραπεζίτες αγαπούν τόσο πολύ την ανεργία – εννοείται των άλλων, όχι τη δική τους).

Το δεύτερο είναι ότι φαίνεται να «συντονίζονται» οι φάσεις του οικονομικού κύκλου στις σημαντικότερες οικονομίες του κόσμου. Αυτή η παρατήρηση είναι ιδιαίτερα σημαντική και αξίζει να ασχοληθούμε περισσότερο. Ερμηνεύοντας λίγο πιο ελεύθερα το άρθρο, μπορούμε να περιγράψουμε την κατάσταση ως εξής. Το άνοιγμα των οικονομιών στο διεθνές εμπόριο -δηλαδή η παγκοσμιοποίηση- είχε ως αποτέλεσμα την αλληλοσυμπλήρωση των οικονομικών κύκλων των διαφόρων χωρών. Δηλαδή, όταν μια οικονομία βρισκόταν σε ανοδική φάση του οικονομικού κύκλου που κανονικά τροφοδοτεί τις πληθωριστικές πιέσεις, μπορούσε να εκμεταλλευτεί το παραγωγικό πλεόνασμα μιας οικονομίας σε καθοδική φάση. Αυτό ήταν ευνοϊκό και για τις δύο – η πρώτη απέφευγε τον πληθωρισμό και η δεύτερη μια βαθύτερη ύφεση. Αλλά αυτές οι ευεργετικές ωφέλειες της παγκοσμιοποίησης ίσως αποδειχτεί ότι ήταν μια εφάπαξ διαδικασία και όχι μια μόνιμη κατάσταση. Γιατί τελικά η ίδια η παγκοσμιοποίηση οδήγησε σε συντονισμό των οικονομικών κύκλων – όλες οι οικονομίες βαδίζουν ταυτόχρονα στις ανοδικές και τις καθοδικές φάσεις με αποτέλεσμα να αχρηστεύεται το πλεονέκτημα που περιγράψαμε προηγουμένως. Οπως αναφέραμε ήδη, οι αγορές έχουν αρχίσει να παραδέχονται ότι ο πληθωρισμός θα είναι υψηλότερος από όσο πιστεύαμε μέχρι τώρα – αλλά βραχυπρόθεσμα. Μακροπρόθεσμα διατηρούν την πεποίθηση ότι θα παραμείνει χαμηλός (χάρη στην εμπιστοσύνη τους στις κεντρικές τράπεζες, όπως πιστεύουν οι δύο οικονομολόγοι – επειδή, όπως πιστεύουμε εμείς, ακόμη δεν μπορούν να δουν ξεκάθαρα προς τα πού πάει ένας κόσμος που αλλάζει και προτιμούν να αφήσουν τις προβλέψεις τους ως έχουν). Στο διάστημα που μεσολάβησε από τη συγγραφή του γαλλικού άρθρου (έχει επεξεργαστεί δεδομένα έως το δεύτερο τρίμηνο του 2006) μέχρι σήμερα, οι αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων ομολόγων στη ζώνη του ευρώ έχουν ανέβει ακόμη περισσότερο, καθώς οι αγορές περιμένουν αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ενώ έχουν μείνει σχετικά σταθερές για τις μεγαλύτερες διάρκειες.

Είναι εντυπωσιακό πόσο χαμηλές είναι οι αποδόσεις των ομολόγων διάρκειας άνω των δέκα ετών. Σαν να πιστεύουν οι αγορές ότι ο πληθωρισμός έχει ξορκιστεί για πάντα… σαν να έχει εφευρεθεί το αεικίνητο. Αλλά, κατά τη δική μας άποψη, το δίπολο «υψηλός πληθωρισμός σήμερα – χαμηλός πληθωρισμός αύριο» δεν φαίνεται ιδιαίτερα πειστικό. Είναι όμως ένας καλός οδηγός να βαδίζει κανείς σήμερα – «έτσι είναι αν έτσι νομίζετε». Να παρατηρήσουμε ότι «υψηλός πληθωρισμός σήμερα» για τις αγορές και τους αναλυτές σημαίνει κάτι παραπάνω από 2% – δηλαδή χαμηλός με κάθε ιστορικό μέτρο σύγκρισης. «Χαμηλός πληθωρισμός σήμερα – υψηλός πληθωρισμός κάποτε στο μέλλον», φαίνεται λοιπόν να είναι ένα πιο πειστικό σχήμα (αλλά λιγότερο χρήσιμο λόγω της ασάφειας στην πρόβλεψη). Διάφορες δυνάμεις που δουλεύουν υπογείως, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση κατέχει ο υπερδανεισμός των νοικοκυριών παγκοσμίως, μεταβάλλουν το σκηνικό στη μακρά διάρκεια.

Το βέβαιο είναι ότι βρισκόμαστε σε μια φάση καμπής στα ζητήματα του παγκόσμιου πληθωρισμού και πώς αυτός επηρεάζει την οικονομία, αλλά ακόμη δεν έχει γίνει επαρκώς αντιληπτό πού πάει το πράγμα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή