Ενα από τα μεγαλύτερα, ίσως, επίτευγματα του πρώην εισαγγελέα της Νέας Υόρκης, Ελιοτ Σπίντζερ, στην εκστρατεία του κατά των αρπακτικών και των ατίθασων της Γουόλ Στριτ ήταν η δημιουργία του πλαισίου Global Settlement (Παγκόσμιος Διακανισμός). Βάσει αυτού, ένας αριθμός μεγάλων τραπεζών αναγκάστηκε να επιβάλλει αυστηρούς διαχωρισμούς μεταξύ των τμημάτων αναλύσεων, που παρείχαν συστάσεις μετοχών, και των επενδυτικών τραπεζιτών τους, οι οποίοι τις προωθούσαν. Μήπως, όμως, ο οξυδερκής πρώην εισαγγελέας και νυν κυβερνήτης της Νέας Υόρκης παρέλειψε κάτι ακόμη; Σύμφωνα με τα πορίσματα έρευνας που παρουσιάστηκε στην ετήσια συνάντηση της Ακαδημίας για τη Διοίκηση Επιχειρήσεων (Academy of Management) στη Φιλαδέλφεια, ο κ. Σπίτζερ θα μπορούσε να είχε διερευνήσει μια ακόμη αξιοπερίεργα στενή σχέση. Αναφερόμαστε σε αυτήν μεταξύ των αναλυτών και των ανθρώπων που διευθύνουν και κινούν τα νήματα στις εταιρείες που καλύπτουν.
Στην έρευνα αυτή διερευνάται η σχέση μεταξύ των αναλυτών και των πελατών τους. Αυτοί που την πραγματοποίησαν εκμαίευσαν μέσα σε μια διετία πληροφορίες που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οπως προκύπτει, τα δύο τρίτα των αναλυτών παραδέχονται ότι έχουν ευνοϊκή μεταχείριση από τις εταιρείες που καλύπτουν, γεγονός που επηρεάζει την αμεροληψία τους. Σύμφωνα με τον κανόνα της ισότιμης αποκάλυψης πληροφοριών (Fair Disclosure) που υιοθετήθηκε το 2000, οποιαδήποτε στοιχεία μιας εταιρείας που παρέχονται σε έναν αναλυτή θα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε όλους. Αλλά πολλά άλλα ατοπήματα προστατεύονται απόλυτα από το νόμο. Στην έρευνα αποκαλύπτονται μια σειρά από χάρες. Ορισμένες εταιρείες συστήνουν αναλυτές στα στελέχη άλλων εταιρειών, τους παρέχουν συμβουλές για την καριέρα τους, τους συστήνουν για κάποια θέση εργασίας ή προσφέρονται να τους φέρουν σε επαφή με άλλους πελάτες.
Αυτές οι χάρες δεν γίνοται ανιδιοτελώς. Οσο απογοητευτικά είναι τα αποτελέσματα μιας εταιρείας, τόσο πρόθυμα είναι τα υψηλόβαθμα στελέχη εταιρειών να παρέχουν μια ευνοϊκή μεταχείριση στους αναλυτές που την καλύπτουν. Είναι ανησυχητικό ότι το επιθυμητό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται. Εάν η κερδοφορία μιας εταιρείας έχει αποδυναμωθεί, τότε μια χάρη σε αναλυτή μειώνει τη βαθμίδα υποβάθμισης της μετοχής. Η πιθανότητα αυτή ενισχύεται κατά 65% στην περίπτωση που η εταιρεία αποτελεί στόχο εξαγοράς.
Ακόμα χειρότερη είναι η ένδειξη της χαλιναγώγησης της συμπεριφοράς των αναλυτών, ύστερα από την «ψυχανάλυση» των επιχειρηματικών στελεχών. Με άλλα λόγια, εάν ένας διευθύνων σύμβουλος ή οικονομικός διευθυντής αγνοεί έναν αναλυτή έπειτα από μια αρνητική σύσταση μετοχής ή ακόμη και υποβάθμιση, τότε αυτό διαδίδεται στον ευρύτερο χώρο με αποτέλεσμα οι υπόλοιποι να φροντίζουν να μην επαναλάβουν μια τόσο «απαράδεκτη» συμπεριφορά. Ετσι περιορίζονται οι πιθανότητες μιας άλλης υποβάθμισης μετά την απρόσμενη πτώση της κερδοφορίας.
Κανένα από αυτά τα περιστατικά δεν αποτελούν στοιχείο δωροδοκίας. Ούτε οι αναλυτές αποκομίζουν γρήγορα κέρδη, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις της εσωτερικής πληροφόρησης. Αλλά πολλά ερωτηματικά γεννούνται για την αντικειμενικότητά τους, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που ο κλάδος αναλύσεων μετοχών βρίσκεται ήδη στο στόχαστρο. Ο Σάντι Μπράγκ της Integrity Research Associates, μια εταιρεία που παρακολουθεί τον κλάδο των αναλυτών, επισημαίνει ότι τα επενδυτικά κεφάλαια απομακρύνονται σταδιακά από τον «παραδοσιακό» τομέα των αναλύσεων και απευθύνονται σε ειδικούς μικρότερων εταιρειών που δεν εκδίδουν συστάσεις μετοχών και επομένως δεν «παίζουν αυτά τα παιχνίδια». Αυτή η έρευνα, υπογραμμίζει ο ίδιος, απλά θα επιταχύνει μια διαδικασία εκ νέου επισκόπησης του κλάδου. Απ’ ό,τι φαίνεται, τελικά, οι επίστημονες που ανέλαβαν αυτήν την έρευνα κάνουν μεγάλη… «χάρη» στους επενδυτές μετοχών.
