Με κατά κύματα πωλήσεις μετοχών συντονίστηκε και το Χρηματιστήριο Αθηνών στην καταιγίδα που πλήττει τις κεφαλαιαγορές από την Πέμπτη. Ούτως ή άλλως, το διεθνές χρηματιστηριακό κλίμα ήταν βαρύ τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά παρά τις έντονες διακυμάνσεις υπήρχε μια κάποια ισορροπία. Φαίνεται ότι αυτά άλλαξαν.
Στη διάρκεια της Παρασκευής, οι διεθνείς επενδυτές προέβησαν σε έντονες ρευστοποιήσεις για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, διότι σε περιόδους μεγάλων ανησυχιών το ασφαλές αντίδοτο είναι να διατηρεί κανείς μεγάλα αποθέματα ρευστού. Ετσι, μπροστά στο ενδεχόμενο «ταλαιπωρίας» των χρηματιστηριακών δεικτών τις επόμενες εβδομάδες, δεν ήταν λίγοι οι διαχειριστές κεφαλαίων που έσπευσαν να διασφαλίσουν κέρδη και κεφάλαια προκειμένου να αγοράσουν τίτλους σε χαμηλότερες τιμές στο μέλλον.
Δεύτερον, διότι όσα hedge funds είναι ή νιώθουν ότι μπορεί να είναι εκτεθειμένα σε πιστωτικούς κινδύνους που συνδέονται με την τραπεζική κρίση των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ, έσπευσαν να πωλήσουν μετοχές προκειμένου να εξασφαλίσουν κεφάλαια τα οποία (ενδεχομένως) να χρειαστούν για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των μεριδιούχων τους.
Μάλιστα, στη συγκεκριμένη συγκυρία εμφανίστηκε ένα μάλλον καινούργιο φαινόμενο. Οι διαχειριστές των επενδυτικών κεφαλαίων άρχισαν να ξεπουλάνε τα λεγόμενα «βαριά» χαρτιά, σε αντίθεση με την πρακτική του παρελθόντος, οπότε τον πρώτο στόχο αποτελούσαν οι μετοχές της «περιφέρειας». Ο λόγος είναι απλός: Οι μετοχές υψηλής κεφαλαιοποίησης ρευστοποιούνται γρήγορα και σε τιμές σχετικά καλύτερες από εκείνες της μικρής κεφαλαιοποίησης. Για όσους θέλουν γρήγορη απεμπλοκή από το χρηματιστήριο, αυτός είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος.
Ομως, με την (απο)επενδυτική αυτή συμπεριφορά οι βασικοί δείκτες των μεγάλων διεθνών χρηματαγορών σημείωσαν μεγάλες απώλειες. Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου ξεπέρασε το 3% σε πτώση, για να διορθώσει προς το τέλος της συνεδρίασης λίγο πάνω από το ποσοστό αυτό, το ίδιο και στο Παρίσι, ενώ μόνο το Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης κατόρθωσε να έχει αξιοπρεπέστερες απώλειες μεταξύ 1,5% και 2%. Τα ίδια φαινόμενα ταλαιπώρησαν και το ελληνικό χρηματιστήριο, που ξεκίνησε με σημαντική πτώση κοντά το 2%, «μάζεψε» σε πτώση λιγότερη του 1% περί το μεσημέρι, για να αρχίσει μετά μια σταδιακή διολίσθηση, η οποία εντάθηκε με τρία «σκαλοπάτια» από το -2% στο -2,5% και μετά στο -3% και στο -3,5%. Εκεί παρουσιάστηκε σημαντική αντίδραση με αποτέλεσμα οι απώλειες να περιοριστούν στο περίπου 2,5%.
Η ταλαιπωρία του Χρηματιστηρίου Αθηνών, βεβαίως, δεν είναι ανεξήγητη. Με τους ξένους θεσμικούς επενδυτές να κατέχουν περίπου το 52% της συνολικής κεφαλαιοποίησης της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, είναι προφανές ότι οι εντολές που αφορούν σε πωλήσεις μετοχών αγγίζουν όλες τις τοποθετήσεις που έχουν τα αλλοδαπά επενδυτικά κεφάλαια σε όλα τα χρηματιστήρια, μικρά ή μεγάλα.
Ωστόσο, το φαινόμενο αυτό έχει και τη «θετική» πλευρά του. Σημαίνει ότι τα ελληνικά επενδυτικά κεφάλαια αντιμετωπίζουν περιορισμένες απώλειες σε σχέση με το παρελθόν, όταν κυριαρχούσαν στη Σοφοκλέους. Πολύ δε περισσότερο οι μικροεπενδυτές που μετά την καταστροφή του 1999 παραμένουν εν πολλοίς εκτός του χρηματιστηριακού παιχνιδιού. Μάλιστα, όπως σημειώνουν μερικοί αναλυτές, οι θεσμικοί επενδυτές χρησιμοποιούν περισσότερα κεφάλαια από αυτά που πραγματικά διαθέτουν, εκμεταλλευόμενοι τις μεθόδους κεφαλαιακής μόχλευσης που προσφέρουν οι τράπεζες αλλά και οι κατά τόπους χρηματιστηριακές νομοθεσίες (με τον γνωστό «αέρα»). Ομως, έτσι, υπάρχει το περιθώριο του χρόνου ώστε οι απώλειες που σήμερα φαντάζουν σημαντικές, να μετριαστούν μόλις οι αγορές αρχίσουν να ηρεμούν.
