Τις στιγμές «ευφορίας» που έζησαν την Παρασκευή όλες οι αγορές μετά τη γενναιόδωρη κίνηση σωτηρίας από την Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ προς τις πληττόμενες επενδυτικές τράπεζες, τις διαδέχτηκαν χτες οι επιφυλάξεις. Ενώ η Wall Street αναζητούσε ισορροπίες που τις βρήκε λίγο πριν από το τέλος των συναλλαγών. H Wall χτες κατέβαλλε προσπάθειες μέσα σε μια συνεχή σύγκρουση ερμηνειών… Με συνέπεια ο δείκτης Dow Jones των 30 πολυεθνικών βιομηχανικών και τραπεζικών κολοσσών να ακροβατεί από το συν στο πλην, κλείνοντας τελικώς με σημαντική άνοδο.
Η FED χωρίς να διστάσει καθόλου προσέφερε στην Ουάσιγκτον και στη Wall Street το «χρυσωμένο» χάπι μείωσης του προεξοφλητικού επιτοκίου. Ομολογώντας έτσι τους υπαρκτούς κινδύνους να τιναχτεί στον αέρα το σύστημα. Την Παρασκευή μείωσε το προεξοφλητικό της επιτόκιο κατά μισή ποσοστιαία μονάδα στο 4,75%, από 5,25%. Ωστόσο, με την απόφασή της αυτή επιβεβαίωσε τη ραγδαία επιδείνωση της πιστωτικής κρίσης που έχει μολύνει το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ.
Το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι αυτό που η FED δανείζει χρήμα κατ’ ευθείαν τις τράπεζες και καθορίζεται από τις 12 περιφερειακές Κεντρικές Τράπεζες, όμως εγκρίνεται από το Συμβούλιο της FED. Ενώ το βασικό επιτόκιο το αποφασίζει η 19μελής FOMC (Federal OpeMarket Committee), που αποτελείται από τα μέλη του συμβουλίου της FED και τους προέδρους ορισμένων περιφερειακών κεντρικών τραπεζών και καθορίζει τα overnight δάνεια από τις τράπεζες προς τους άλλους χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς.
Απλώς να θυμίσω ότι το φθινόπωρο του 1998 ο «σοφός» τραπεζίτης Αλαν Γκρίνσπαν μείωσε το βασικό επιτόκιο τρεις φορές κατά 0,25% (29 Σεπτεμβρίου, 15 Οκτωβρίου, 17 Δεκεμβρίου) από τα επίπεδα του 5,5% στο 4,75% και διέσωσε έτσι την αμερικανική οικονομία από τη διεθνή χρηματιστική θύελλα που απειλούσε το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ εξαιτίας της χρεοκοπίας της Ρωσίας και την οδυνηρή κατάρρευση του Long-Term Capital Management (ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο αμερικανικά κερδοσκοπικά Hedge Funds) τον Σεπτέμβριο του 1998.
Η καταρρέουσα subprime αγορά στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ, όπου οι αμερικανικές τράπεζες βρίσκονται πλήρως εκτεθειμένες στους χαμηλής φερεγγυότητας Αμερικανούς οφειλέτες, ξερνάει ζημίες και τις παρασύρει. Παράλληλα, ταπείνωσε τόσο το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών όσο και τη FED ότι η κρίση στη sυbprime αγορά είναι υπό έλεγχο και ότι «δεν κινδυνεύει το ευρύτερο χρηματοοικονομικό σύστημα». Το δίχτυ που περιέβαλλε με προστασία και ασφάλεια την οικονομία και την επιχειρηματική Αμερική, κινδυνεύει να ξεφτίσει με παρενέργειες δραματικές.
Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι τίποτα φυσικά δεν εγγυάται την προστασία της παγκόσμιας και της αμερικανικής οικονομίας από τις παγίδες ενός φαύλου κύκλου ύφεσης. Απλώς, όμως, αυτό είναι μια υπόθεση. Για τον λόγο αυτό οι Νομισματικές Αρχές των ΗΠΑ με τα εργαλεία τους έσπευσαν να προστατεύσουν την αμερικανική οικονομία από το ενδεχόμενο η «πιστωτική ασφυξία» (credit crunch) να πλήξει άμεσα και σοβαρά το χρηματοοικονομικό σύστημα των ΗΠΑ.
Τελικώς, οι φόβοι για εξάπλωση της πιστωτικής κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, επιβεβαιώθηκαν. Η άποψη ότι αυτή η επικίνδυνη (subprime) αγορά στεγαστικών δανείων χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης έχει εισέλθει σε ανεξέλεγκτη κρίση, ήταν κοινός τόπος. Ομως, οι τραπεζίτες της FED το αγνοούσαν(;)
Μόλις πριν από δύο μήνες ο Μπεν Μπερνάνκι από το ίδιο βήμα του Κογκρέσου είχε διαβεβαιώσει τη Wall Street και τους Αμερικανούς βουλευτές ότι δεν υπάρχει «λόγος ανησυχίας» και ότι δεν έχει αλλάξει την άποψή του για την αμερικανική οικονομία και την αγορά κατοικίας. Τότε πίστευε ότι η αγορά κατοικίας ξεπερνά τα προβλήματα και η σημαντική επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας θα ξεπερασθεί καθώς η οικονομική επέκταση επανέρχεται σε σταθερή τροχιά με μέτριους αναπτυξιακούς ρυθμούς. Ενώ, τώρα, εξαναγκάζεται σε κινήσεις σωτηρίας. Αν και νωρίτερα φέτος οι αγορές υπέστησαν κρίσεις, το σύστημα ανέκτησε δυνάμεις και ισορροπίες. Ετσι είχε δημιουργηθεί η εντύπωση πως οι αγορές είναι άτρωτες σε κάθε κίνδυνο, με συνέπεια να επαναπαύονται οι επενδυτές. Ομως, οι κίνδυνοι που απορρέουν γενικώς από την επιδείνωση της κρίσης στην αγορά κατοικίας των ΗΠΑ, τη χειρότερη των τελευταίων 16 ετών, που συνθλίβει τη στεγαστική πίστη, εξακολουθούν να κυριαρχούν. Ετσι όπως ο κλάδος των ακινήτων επηρεάζει τις επιδόσεις της οικονομίας, πυροδοτεί την ανασφάλεια που έχει επικρατήσει στις αγορές για τα subprime δάνεια. Εάν η ανησυχία για τις ισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας δεν υποκινεί τις αγορές νομισμάτων, τότε το δολάριο σταθεροποιείται. Σε κάθε περίπτωση, έχει ήδη υποστεί μια αξιόλογη πτώση. Ο δείκτης σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ δείχνει μια κατά 25% πτώση του δολαρίου από το ρεκόρ του 2002.
