Μήπως η Αμερική χρειάζεται μια ύφεση;

Μήπως η Αμερική χρειάζεται μια ύφεση;

3' 14" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενας πρώην οικονομολόγος του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης είχε πει: «Καμία περίοδος μεγάλης ανάπτυξης μεταπολεμικά δεν τελείωσε στην ώρα της. Ολες δολοφονήθηκαν από τη FED». Κάθε περίοδος ύφεσης από το 1945, με εξαίρεση εκείνη του 2001, ήρθε έπειτα από μία απότομη αύξηση του πληθωρισμού που ανάγκασε την κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια. Αλλά η σημερινή FED δεν είναι καθ’ έξιν δολοφόνος. Αυτό φαίνεται από τις ενέσεις ρευστότητας που προσφέρει.

Αλλά θα πρέπει πάντα μία κεντρική τράπεζα να προσπαθεί να αποφεύγει την ύφεση; Ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει μία μορφή ηθικού κινδύνου. Εάν ο κόσμος πιστεύει ότι πάντα ύστερα από περιόδους μεγάλης ανάκαμψης, η FED θα παρεμβαίνει για να προλάβει την ύφεση, τότε οι καταναλωτές, οι επιχειρήσεις, οι επενδυτές και οι πιστωτές θα ενθαρρυνθούν και θα παίρνουν μεγαλύτερα ρίσκα, δανείζοντας περισσότερα και αποταμιεύοντας λιγότερα. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα βρέθηκε σε ύφεση μόνο στο 5% του χρονικού διαστήματος, έναντι 22% των προηγούμενων 25 ετών. Εν μέρει αυτό οφείλεται στις δομικές αλλαγές που έχουν καταστήσει την οικονομία σταθερότερη. Αλλά μήπως οφείλεται στις επαναλαμβανόμενες ενέσεις αδρεναλίνης που χορηγούνται κάθε φορά που δείχνει ότι η οικονομία επιβραδύνεται;

Πολλά από τα σημερινά προβλήματα της αμερικανικής οικονομίας μπορεί να οφείλονται στην επιβράδυνση του 2001, μετά δηλαδή το ξεφούσκωμα των εταιρειών νέας τεχνολογίας. Υστερα από αυτή τη μακρόχρονη ανάπτυξη, το ΑΕΠ δεν μειώθηκε για δύο συνεχόμενα τρίμηνα, όπως απαιτεί ο ορισμός της ύφεσης. Γενικά υποστηρίζεται ότι οι ΗΠΑ επέδειξαν μεγάλη ευελιξία στη μείωση των επιτοκίων, στη διαχείριση των αποθεμάτων και στον έλεγχο του πληθωρισμού. Την ίδια στιγμή, η αμερικανική οικονομία έλαβε τη μεγαλύτερη νομισματική και φορολογική βοήθεια στην ιστορία της. Με τη μείωση των επιτοκίων (μεγαλύτερη από ό,τι θα επέτρεπε ο κανόνας του Τέιλορ), η FED ενθάρρυνε την αύξηση των τιμών των ακινήτων που αντιστάθμισε τις απώλειες από τις μετοχές και επέτρεψε στα νοικοκυριά να πάρουν μεγαλύτερα δάνεια και να αυξήσουν με τον τρόπο αυτό τις δαπάνες τους. Και από καθαρή τύχη, με τις περικοπές των φόρων που σχεδιάστηκαν όταν η οικονομία ήταν ακόμα ισχυρή, η ζήτηση ενισχύθηκε ακριβώς τον σωστό χρόνο.

Πολλοί πιστεύουν ότι η FED θα επαναλάβει και τώρα το ίδιο τέχνασμα. Αλλά η αποτροπή της ύφεσης με οποιοδήποτε κόστος δεν είναι δουλειά μιας κεντρικής τράπεζας. Στόχος της είναι να συγκρατεί τον πληθωρισμό, να προστατεύει το χρηματοπιστωτικό σύστημα και να αποτρέπει μία κρίση. Το οικονομικό και κοινωνικό κόστος μιας ύφεσης είναι μεγάλο: Ανεργία, μείωση μισθών και κερδών, και χρεοκοπίες. Ωστόσο, υπάρχουν και μερικοί που υποστηρίζουν τα οφέλη από μία ύφεση. Μερικοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι η ύφεση είναι ένα απαραίτητο χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικονομικής ανάπτυξης. Ο Joseph Schumpete υποστήριξε ότι η ύφεση είναι μία διαδικασία «δημιουργικής καταστροφής» στην οποία οι ανεπαρκείς εταιρείες αποβάλλονται.

Ενα ακόμα πλεονέκτημα της ύφεσης είναι ότι αυτή εξαγνίζει τις υπερβολές της ανάπτυξης που προηγήθηκε, αφήνοντας την οικονομία σε μία πιο υγιή βάση. Οι παρεμβάσεις της FED κατά το ξεφούσκωμα των εταιρειών της νέας οικονομίας καθυστέρησε αυτή τη διαδικασία και αντικατέστησε τη μία φούσκα με μία άλλη. Μία ύφεση σήμερα θα μείωνε το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής δεδομένου ότι οι καταναλωτές θα αναγκάζονταν να περικόψουν τις δαπάνες τους. Η καθυστέρηση στον ερχομό της ύφεσης κατά τις προηγούμενες περιόδους ενθάρρυνε περισσότερο τον δανεισμό και έχει καταστήσει την ενδεχόμενη διόρθωση πιο επίπονη. Ετσι, το δίλημμα της FED ίσως να μην είναι να αποφασίσει μεταξύ κρίσης και μη κρίσης, αλλά μεταξύ μιας ήπιας ύφεσης σήμερα ή μιας απότομης αργότερα.

Ο διοικητής της FED, Μπεν Μπερνάνκι, δεν θα κάνει το λάθος. Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να δρουν με τρόπο ώστε να σταματούν την εξέλιξη της ύφεσης σε μεγάλη ύφεση. Είναι μάλλον λάθος να τις σταματούν γενικά.

Ομως, ακόμα κι αν μία ύφεση είχε μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα στην αμερικανική οικονομία, θα ήταν πολιτική αυτοκτονία. Ενας κεντρικός τραπεζίτης που θα το σκεφτόταν, σύντομα θα ήταν άνεργος. Αυτό όμως δεν αποτελεί εμπόδιο στους μη διπλωμάτες οικονομολόγους να αναρωτιούνται για το πότε μία ύφεση θα μπορούσε να ήταν καλή για την οικονομία.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή