Το κλίμα άρχισε να ταράσσεται επικινδύνως από τη νέα εκτίμηση του Αλαν Γκρίνσπαν. Ο ισχυρότερος και ικανότερος πρόεδρος που έχει περάσει από τη διοίκηση της FED, στη νεότερη οικονομική ιστορία της Αμερικής, δήλωσε ότι η τρέχουσα αναταραχή που πλήττει βίαια τις αγορές είναι σχεδόν «πανομοιότυπη» με αυτές που συνέβησαν το 1987 και το 1998. Την εκτίμηση αυτή του κ. Γκρίνσπαν τη μετέδωσε αρχικώς η ιντερνετική σελίδα της Wall Street Journal.
«Η συμπεριφορά την οποία παρακολουθούμε τις τελευταίες επτά εβδομάδες είναι ταυτόσημη σε πολλά σημεία με ό,τι συνέβη το 1998 καθώς και με το κραχ της Wall Street το 1987», φέρεται να είπε ο κ. Γκρίνσπαν σε εκδήλωση το βράδυ της Πέμπτης στην Ουάσιγκτον. Η εκτίμηση αυτή του Γκρίνσπαν επανέφερε τους φόβους, πιέζοντας τους πάντες να ξανασκεφθούν τις επενδυτικές τους επιλογές.
Ο Αλαν Γκρίνσπαν εντόπισε έναν σοβαρότατο κίνδυνο προειδοποιώντας εμμέσως τους πάντες. Δηλαδή, την κυβέρνηση, τους τραπεζίτες και τις αγορές.
Απλώς να θυμίσω ότι ο Αλαν Γκρίνσπαν ανέλαβε τα ηνία της FED την 11η Αυγούστου του 1987 και τον Οκτώβριο του 1987 το μεγαλύτερο Χρηματιστήριο στον κόσμο ζούσε τη μαύρη τραγωδία του χρηματιστηριακού κραχ. Τη «Μαύρη Δευτέρα» στις 19 Οκτωβρίου του 1987, ο δείκτης Dow Jones κατέγραψε τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση στην ιστορία της Wall Street, χάνοντας το 22% της αξίας του. H σημαντική αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων ήταν η αιτία-αφορμή που προκάλεσε τότε το ολέθριο κραχ, που παρέσυρε όλα τα Χρηματιστήρια του κόσμου.
Το 1998 η Ρωσία ήταν αυτή που έδωσε το καίριο χτύπημα, καθώς είχε προηγηθεί η κρίση της NA Ασίας το 1997, στο ηλικίας τότε 6 ετών LTCM, που το δημιούργησε και διαχειριζόταν ο περίφημος Jonn Meriwether, πρώην αντιπρόεδρος της Salomon Βrothers.
Η Ρωσία εξαναγκάστηκε να κηρύξει παύση πληρωμών στο εσωτερικό της χρέος, «τσακίζοντας» όμως στα χρέη τα hedge funds και βυθίζοντας σε πρόσθετες απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων τους διάφορους κερδοσκόπους. Ετσι τιμωρήθηκε ένα από τα πανίσχυρα αμερικανικά hedge funds. Πάντως, ο διαβόητος Αμερικανός κερδοσκόπος Τζορτζ Σόρος (Ουγγροεβραίος στην καταγωγή) τότε στην κρίση της Ρωσίας έχασε 2 δισ. δολάρια.
Αλλά αυτό που γκρεμίστηκε τον Σεπτέμβριο του 1998 ήταν το Long-Term Capital Management (LTCM), το μεγαλύτερο στον κόσμο αμερικανικό κερδοσκοπικό hedge fund. Μέσα σε μια νύχτα τότε ο Αλαν Γκρίνσπαν απέτρεψε την κατάρρευσή του, χορηγώντας αμέσως κεφάλαια ύψους 3,75 δισ. δολαρίων, καθώς είχε κλυδωνιστεί το τραπεζικό σύστημα της Αμερικής και η Wall Street! Οι πλούσιοι ιδρυτές του LTCM, μεταξύ των οποίων δύο Αμερικανοί καθηγητές τιμηθέντες με Νόμπελ Οικονομίας, οι Myron Scholes και Robert Merton, και ένας πρώην τραπεζίτης, ο αντιπρόεδρος της Fed, David Mullins, χρεοκόπησαν.
Η 10ετής επέτειος είναι ακόμη «μαύρη» στις θύμισες: στις 2 Ιουλίου 1997 ξεκίνησε η καταστροφική χρηματιστική κρίση της Ασίας από την Ταϊλάνδη, η οποία εξάντλησε τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα, προσπαθώντας να υπερασπιστεί το νόμισμά της από κύμα κερδοσκοπικών επιθέσεων. Η κρίση εξαπλώθηκε γρήγορα καθώς οι επενδυτές απέσυραν τα κεφάλαιά τους από την Ινδονησία, τη Μαλαισία και τη Νότια Κορέα. Πλήγμα δέχθηκαν και το Χονγκ Κονγκ, οι Φιλιππίνες, η Σιγκαπούρη και η Ταϊβάν. Ποτέ άλλοτε δεν είχε βιώσει ο κόσμος τέτοιας κλίμακας και ταχύτητας φυγή κεφαλαίων, με αποτέλεσμα την κατάρρευση αγορών και οικονομιών. Δέκα χρόνια αργότερα, πολλοί πιστεύουν ότι οι οικονομίες αυτές έχουν ανακάμψει πλήρως. Αλλοι εικάζουν πως η νοτιοανατολική Ασία οδεύει προς άλλο ένα χρηματοοικονομικό σοκ.
Η κρίση του 1997/98 διέφερε από προηγούμενες. Σε αντίθεση με τη Λατινική Αμερική, όπου είχαν ξεσπάσει οι περισσότερες κρίσεις αναδυόμενων αγορών, στη νοτιοανατολική Ασία επικρατούσε χαμηλός πληθωρισμός, ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί και αξιόλογος μέσος όρος ανάπτυξης της τάξης σχεδόν του 8% για τρεις δεκαετίες. Το σοκ, επομένως, ήταν ακόμα πιο απρόσμενο και δραματικό. Ωστόσο, εκ των υστέρων, διαπιστώνουμε ότι συμπτώματα υπήρχαν άφθονα: ένας συνδυασμός αδύναμων χρηματοοικονομικών συστημάτων, το βιαστικό άνοιγμα των οικονομιών στο ξένο κεφάλαιο και μια πολιτική σύνδεσης των τοπικών νομισμάτων με το δολάριο. Η σχέση αυτή των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών με το δολάριο ενθάρρυνε τράπεζες και άλλες εγχώριες εταιρείες να δανείζονται σημαντικά ποσά σε δολάρια και με χαμηλότερους τόκους από εκείνους της πατρίδας τους. Οσο συνέρρεαν τα δολάρια, τόσο εκτινασσόταν ο δανεισμός, όπως και οι τιμές των ακινήτων και των μετοχών. Και μετά ήλθε το χάος…
Δέκα χρόνια αργότερα, οι χρηματοοικονομικές αγορές της περιφέρειας αναπτύσσονται ξανά με ταχείς ρυθμούς, με μέσο όρο ετήσιας ανάπτυξης 8% την τελευταία τριετία. Ομως, τώρα δεν είναι το ίδιο ευάλωτες σε νέα κρίση…
Η μεγάλη αλλαγή από την περασμένη δεκαετία είναι η ανάδυση της Κίνας ως οικονομικής υπερδύναμης. Αλλες ασιατικές οικονομίες απώλεσαν εξαγωγές προς όφελος της Κίνας, όμως η χώρα εισάγει αρκετό κεφαλαιακό εξοπλισμό και εξαρτήματα από την περιφέρεια. Θα μπορούσε η χώρα αυτή να γίνει η πηγή της επόμενης κρίσης; Η Κίνα επηρεάστηκε λιγότερο το 1997/98, χάρη στον αυστηρό κεφαλαιακό έλεγχο. Μη υποτιμώντας το νόμισμά της, απέτρεψε επιδείνωση των οικονομικών της. Ομως, η χώρα αυτή ίσως διδάχτηκε το λάθος μάθημα: ήτοι, την ανάγκη διατήρησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του γουάν σταθερής με το δολάριο και της συγκέντρωσης μαζικών δολαριακών διαθεσίμων.