«Οταν ολόκληρη Barclays ζητά να δανειστεί φτηνό χρήμα και δύσκολα το βρίσκει στη διατραπεζική, τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά στις αγορές». Με αυτόν τον αρκετά εύγλωττο τρόπο, γνωστός Ελληνας τραπεζίτης περιέγραφε στα μέσα της εβδομάδας στην «Οικονομική Καθημερινή» τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται διεθνώς, με αφορμή την τελευταία κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη. Μια κρίση, που σε πρώτη φάση δείχνει να αφήνει ανέπαφο τον ελληνικό χρηματοπιστωτικό κλάδο, ο οποίος όμως παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
«Είναι απολύτως φυσικό να είμαστε σε εγρήγορση, μετά και το κλίμα που εισπράξαμε στο Λονδίνο», υποστήριζε στέλεχος μεγάλου τραπεζικού ομίλου, που συμμετείχε στο Greek Day, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, στα γραφεία του Bloomberg, με πρωτοβουλία της Deutsche Bank, στο τέλος της περασμένης εβδομάδας. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, τη Δευτέρα το πρωί, εξέφραζε την ανησυχία του για τα όσα «εισέπραξε», κυρίως ως κλίμα, στη βρετανική πρωτεύουσα, αλλά έσπευδε να προσθέσει ότι «εμείς δεν έχουμε λόγο να φοβόμαστε, αφού δεν είμαστε εκτεθειμένοι σε επικίνδυνα στεγαστικά δάνεια, ούτε σε άλλου είδους προϊόντα ρίσκου». Μάλιστα, προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, υποστήριζε ότι δεν είναι λίγοι εκείνοι οι παράγοντες που πιστεύουν πως «η Ελλάδα, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως επενδυτικό καταφύγιο, για τα μεγάλα ξένα σπίτια».
Προς το παρόν όμως, όπως προκύπτει και από τα επίσημα στοιχεία που δίνει η Ενωση Θεσμικών Επενδυτών, μεγάλες εισροές κεφαλαίων δεν σημειώνονται. Αντιθέτως, συνεχίζονται οι εκροές, αλλά -η αλήθεια είναι- με ασφαλώς χαμηλότερους ρυθμούς σε σύγκριση με πριν από έξι ή επτά μήνες. Το γεγονός αυτό κρίνεται ως θετικό, αλλά όχι και αρκετό ώστε να δικαιολογήσει «στροφή». Κατά συνέπεια, η κατάσταση αναμονής συνεχίζεται και σε αυτό το μέτωπο.
Σε αυτή τη φάση πάντως τα μάτια όλων, αλλά κυρίως των Ελλήνων και ξένων τραπεζιτών και θεσμικών επενδυτών, είναι στραμμένα στην κρίσιμη συνεδρίαση της 18ης Σεπτεμβρίου, της Federal Reserve (Fed). «Ολοι πλέον θεωρούν δεδομένο ότι αμέσως μετά ο διοικητής της, Μπεν Μπερνάνκι, θα ανακοινώσει μείωση των επιτοκίων. Το θέμα είναι κατά πόσο», επισημαίνεται αρμοδίως, αν και δεν είναι λίγοι εκείνοι που προδικάζουν μια αποκλιμάκωση της τάξης των 50 μονάδων βάσης (μβ). Ακόμα και στην Αθήνα. Ορισμένοι μάλιστα, περισσότερο υποψιασμένοι, θυμούνται ότι στα τέλη του χειμώνα που μας πέρασε ένας Αμερικανός καθηγητής οικονομικών, ο οποίος ήταν ομιλητής σε εκδήλωση του Alba, είχε μιλήσει για μειώσεις (όταν η τάση ήταν ανοδική) και είχε προβλέψει ότι «στο εξής θα αποτιμώνται σε «πενηνταράκια». Δηλαδή, θα είναι της τάξης των 50 μβ. Το γεγονός τότε είχε προκαλέσει εντύπωση. Οπως όμως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, κανονικά δεν θα έπρεπε. Γιατί, όπως επιβεβαιώνουν όλοι όσοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στο χώρο, η κρίση μόλις τότε ξεκινούσε, αλλά το διέβλεπαν ελάχιστοι και κανείς από αυτούς δεν μπορούσε να προβλέψει τις διαστάσεις της. «Ούτε καν η HSBC», όπως λέει χαρακτηριστικά Ελληνας τραπεζίτης, ο οποίος παράλληλα υπενθυμίζει: «Πριν από περίπου μία δεκαετία, ο συγκεκριμένος τραπεζικός κολοσσός προχώρησε στην εξαγορά ενός αμερικανικού πιστωτικού ιδρύματος, το οποίο ειδικευόταν στα στεγαστικά δάνεια περιορισμένης κάλυψης. Η έδρα της βρισκόταν στο Τέξας και πολλοί τότε είχαν θεωρήσει την κίνηση αυτή ιδιοφυή, λόγω της ρευστότητας που δημιουργούσε η επιστροφή του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα. Σήμερα, αποδεικνύεται ότι ήταν μια πολύ κακή επιλογή, αφού η συγκεκριμένη τράπεζα βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, ενώ η οικονομία της Κίνας απογειώνεται. Δηλαδή, η HSBC έκανε δύο απανωτά λάθη, τα οποία τώρα της στοιχίζουν ακριβά».
Μάλιστα, τραπεζικοί αναλυτές εφιστούν την προσοχή στις ανακοινώσεις των εννεαμήνων, που επίκεινται. Κι αυτό γιατί, όπως υποστηρίζουν, τότε θα αποκαλυφθεί σε όλο του το μεγαλείο το ακριβές μέγεθος των ριψοκίνδυνων επενδύσεων που έγιναν όλο το προηγούμενο διάστημα. Πάντως, η BNP-Paribas, σημειώνουν, από την οποία άρχισε το ξετύλιγμα του κουβαριού, φαίνεται να μετράει πολύ λιγότερες απώλειες, απ’ ό,τι αρχικά υπολογιζόταν. Κι αυτό είναι ένα παρήγορο γεγονός.
Κανείς δεν μιλά πλέον για αύξηση
Δεν πέρασαν ούτε δύο μήνες από τότε που ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Νίκος Γκαργκάνας, επιστρέφοντας από μια σύνοδο των κεντρικών τραπεζών, που είχε πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), έλεγε στους επικεφαλής των ελληνικών τραπεζών ότι επίκεινται νέες αυξήσεις επιτοκίων. Μάλιστα, η αίσθηση που του είχε δημιουργηθεί ήταν πως θα ακολουθούσαν δύο έως το τέλος του έτους. Αυτό πρακτικά συνεπάγονταν ένα άλμα της τάξης της μισής ποσοστιαίας μονάδας τουλάχιστον.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τον Δεκέμβριο του 2005 έως τα μέσα του καλοκαιριού είχαν γίνει εννέα αλλεπάλληλες αυξήσεις, γεγονός το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα το βασικό παρεμβατικό επιτόκιο της ΕΚΤ να φτάσει από το 2% στο 4%. Κι όλα έδειχναν ότι θα ακολουθούσαν άλλες δύο τουλάχιστον, που θα ανέβαζαν τον πήχυ ακόμη πιο ψηλά. Οι αγορές όμως αποδείχθηκαν, για ακόμα μια φορά, απρόβλεπτες. Κανείς, πλέον, δεν μιλά για αύξηση, αλλά μόνο για μείωση, ενώ το κύριο αντικείμενο της συζήτησης είναι πόσο μεγάλη θα είναι. Αρκετοί τραπεζίτες, ακόμα και Ελληνες, προεξοφλούν ένα άλμα 50 μονάδων βάσης από τη Fed, η οποία, κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα παρασύρει και την ΕΚΤ σε ανάλογη κίνηση. Αλλοι, περισσότερο συντηρητικοί, προβλέπουν μια κίνηση 25 μονάδων βάσης. Αλλωστε, κανείς δεν θέλει να δώσει χείρα βοηθείας σε κερδοσκόπους.