Η διάχυση της πιστωτικής κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο μας πλησιάζει απειλητικά, καθώς ξεπερνά εύκολα τις διαστάσεις των… εφιαλτικών ελληνικών πυρκαγιών στην Πελοπόννησο και των εφιαλτικότερων προθέσεων των Τούρκων (όπως οι ίδιοι το δηλώνουν υπερήφανα) υποψηφίων της Ξάνθης για να μας κυβερνήσουν: ταχύτητα επέκτασης, αποτυχία πρόβλεψης της κατεύθυνσης και αδυναμία χειρισμού. Οι κίνδυνοι υπάρχουν και μας αφορούν αφού δεν υφίσταται πλέον «σινικό τείχος» μεταξύ του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος με την Ελλάδα. Με τους ξένους να ελέγχουν περισσότερο από το 50% της κεφαλαιοποίησης του χρηματιστηρίου Αθηνών, οι κίνδυνοι αυτοί σήμερα είναι ακόμη μεγαλύτεροι από εκείνους της φούσκας του 1999 – 2000.
Η μορφή της χρηματοπιστωτικής πυραμίδας, που στήθηκε επί μια 5ετία από τις αμερικανικές τράπεζες και στην Αθήνα τον τελευταίο χρόνο μέσω της J.P. Morgan και των Παπαμαρκάκηδων, γκρεμίστηκε. Στην πράξη, ο χρηματοπιστωτικός τομέας μετατράπηκε σ’ ένα τεράστιο καζίνο, όπου ο τζόγος με βάση μια εικονική τεράστια ρευστότητα μετρούσε παραπλανητικά τις επιδόσεις οικονομιών και αγορών.
Το εγκληματικά ευφυές της σύγχρονης πυραμίδας ήταν η συνεχής διάχυση του ρίσκου. Δηλαδή το στεγαστικό δάνειο το δικό σου καλύφθηκε μαζί με άλλα από ομόλογο που εξέδωσε μια ελληνική τράπεζα, μέσω μιας επενδυτικής «α λα» J.P. Morgan. Τα ομόλογα εμπεριείχαν ή μετατρέπονταν σε δομημένα, αγοράστηκαν από επενδυτές ανά τον κόσμο, αφού πέρασαν στα χέρια ειδικών hedge funds τύπου Παπαμαρκάκη, πήγαν στα χαρτοφυλάκια κυρίως ευρωπαϊκών τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών, οι οποίες τα συνένωσαν με άλλες επενδύσεις για να εκδώσουν νέα σύνθετα ομόλογα -και να προχωρήσουν έτσι σε νέα διάχυση του ρίσκου- που τα αγοράζουν άλλες τράπεζες, οι οποίες τα διέθεσαν σε πελάτες τους.
Και μετά ήρθαν το ντόμινο… και το χάος!!! Στην πράξη κανείς δεν γνωρίζει ποιος χρωστά τελικά σε ποιον. Εξάλλου, ποιος είπε ότι τα χρέη στην ουσία ξεπληρώνονται; Γι’ αυτόν τον «ιερό» σκοπό υπάρχουν οι Κεντρικές Τράπεζες!!!
Προχθές Παρασκευή η Τράπεζα της Αγγλίας εξαναγκάσθηκε να χορηγήσει επειγόντως κεφάλαια στη Northern Rock, από τα κορυφαία τραπεζικά ιδρύματα παροχής ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων, για να τη διασώσει από την κατάρρευση. Και να ληφθεί υπόψη ότι η Northern Rock είχε περισσότερα από 200 δισ. δολάρια κεφάλαια ενεργητικού στα τέλη Ιουνίου και δεν είχε καμία σχέση με την καταρρέουσα αμερικανική subprime αγορά στεγαστικών δανείων μηδαμινής φερεγγυότητας. Ωστόσο έπεσε θύμα της οδυνηρής πιστωτικής κρίσης που προκλήθηκε εξαιτίας της subprime αγοράς. Είναι το πρώτο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που καλείται να διασώσει η Κεντρική Τράπεζα της Βρετανίας μετά την αλλαγή της νομοθεσίας της το 1998.
Η είδηση είναι ότι η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς διερευνά αν οι κορυφαίες αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες της Wall Street έχουν ζημίες από τα θυγατρικά τους ειδικά επενδυτικά οχήματα -όπως αυτά που αποκαλούνται conduits- και τα δομημένα επενδυτικά οχήματα -όπως αυτά που αποκαλούνται SIVs- τα οποία πουλούσαν αφειδώς βραχυπρόθεσμα χρεόγραφα βασισμένα στα subpime στεγαστικά δάνεια. Οπως αποκάλυψε η εφημερίδα Wall Street Journal, η Citigroup και άλλες τράπεζες θα βρεθούν εγκλωβισμένες με τεράστιες ζημίες από τα θυγατρικά τους επενδυτικά οχήματα καθώς αυτά έχουν εκδώσει βραχυπρόθεσμο χρέος δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Υπολογίζεται ότι κυκλοφορούν conduits αξίας 1,4 τρισ. δολαρίων και τρομοκρατούν τους επενδυτές, καθώς ουδείς γνωρίζει σε ποιες τράπεζες ανήκουν ούτε ποιες τα έχουν αγοράσει επειδή δεν εμφανίζονται πουθενά στα βιβλία τους. Πάντως, είναι φαιδρό το γεγονός ότι οι επενδυτικές τράπεζες επιδίδονται καθημερινώς σε αρνητικές συστάσεις κερδοφορίας η μια εις βάρος της άλλης. Τελευταία ήταν στη σειρά η Lehman Brothers που προβλέπει κάθετη πτώση της κερδοφορίας τρίτου τριμήνου λόγω της κρίσης για την Goldman Sachs, την Bear Stearns, την Morgan Stanley και τη Merrill Lynch. Ηδη η Merrill Lynch υποβάθμισε τις προβλέψεις κερδοφορίας για τη Citigroup, τη Lehman Brothers και την Bear Stearns.
Οι γερμανικές τράπεζες έχουν υποστεί βαρύτατο πλήγμα από τις επενδύσεις τους στην αμερικανική subprime αγορά στεγαστικών δανείων. Ηδη δύο τράπεζες -η IKB και η Sachsen LB- που ανήκουν στα γερμανικά ομοσπονδιακά κρατίδια και ειδικεύονται στις χορηγήσεις επενδύσεων των μικρού και μεσαίου μεγέθους γερμανικών επιχειρήσεων -τις γνωστές Mittelstand- διεσώθηκαν με κυβερνητικά και τραπεζικά κεφάλαια από τη χρεοκοπία.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με την τακτική των «ενέσεων» ρευστότητας καταπολεμά την κρίση που πλήττει τη διατραπεζική αγορά. Την εβδομάδα που πέρασε πλημμύρισε με έξτρα ρευστό χρήμα ύψους 75 δισ. ευρώ (104 δισ. δολάρια) τις εμπορικές τράπεζες για δανεισμό διάρκειας τριών μηνών. Στόχος να ρίξει τα τρίμηνα επιτόκια της διατραπεζικής αγοράς που παραμένουν πεισματικά υψηλά στην Ευρωζώνη επειδή οι τράπεζες αρνούνται να δανείσουν η μια την άλλη για περίοδο μεγαλύτερη της μιας εβδομάδας.
Φυσικά οι νομισματικές αρχές των ΗΠΑ, καθώς εδρεύει εκεί η FED, έχουν τα εργαλεία να θωρακίσουν το τραπεζικό σύστημα και να προστατεύσουν την αμερικανική οικονομία από την «πιστωτική ασφυξία» (credit crunch). Αλλά, φαίνεται ότι ήδη είναι πλέον αργά…
Πάντως, με βεβαιότητα αναμένεται από τους πάντες ότι τα αμερικανικά επιτόκια θα μειωθούν την Τρίτη. Στο μόνο που διαφωνούν οι αγορές είναι το μέγεθος της μείωσης. Οι περισσότεροι επενδυτές αισιοδοξούν ότι θα μειωθούν κατά μισή ποσοστιαία μονάδα στο 4,75%, από το τρέχον 5,25%. Τα αμερικανικά επιτόκια κρατιούνται σταθερά στο 5,25% από τις 29 Ιουνίου του 2006.
Οι προβλέψεις που θέλουν το επιτόκιο του δολαρίου να μειώνεται στα επίπεδα του 4,5% μέχρι το τέλος του έτους κυκλοφορούν και κάνουν παιχνίδι με ισχυρές πιθανότητες και ενδεχομένως στο 4,25%. Ενώ τώρα όλο και περισσότεροι παίζουν το ευρω-επιτόκιο να αυξάνεται στα επίπεδα του 4,25% και ενδεχομένως στο 4,5% μέχρι το τέλος του έτους. Η προοπτική αυτή προκαλεί έντονες πιέσεις στο δολάριο καθώς χάνει το πλεονέκτημα της διαφοράς του επιτοκίου με το ευρώ. Το δολάριο κατολίσθησε στα χαμηλότερα επίπεδα 15 ετών έναντι των έξι κυριοτέρων νομισμάτων ενός δείκτη που καταρτίζει η FED και που σταθμίζεται με βάσει εμπορικούς όρους. Εναντι του ευρώ, το δολάριο σπάει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο και βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από ναδίρ των 1,40 δολαρίων ανά ευρώ.
Η FED χωρίς να διστάσει καθόλου μείωσε στις 17 Αυγούστου το προεξοφλητικό επιτόκιο κατά μισή ποσοστιαία μονάδα στο 5,75%, από 6,25%, ανοίγοντας τον δρόμο του άμεσου δανεισμού στις τράπεζες που υποφέρουν από ρευστότητα και, ταυτόχρονα, αύξησε την περίοδο του δανεισμού σε 30 ημέρες. Ομολογώντας εμμέσως πλην σαφώς τους υπαρκτούς κινδύνους να τιναχτεί στον αέρα το σύστημα εξαιτίας της κρίσης ρευστότητας. Με την κίνησή της αυτή επιβεβαίωσε τη ραγδαία επιδείνωση της πιστωτικής κρίσης που έχει μολύνει το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ.