Μπουγάδες… τρισ. ευρώ στήνονται παγκοσμίως και εκατομμυρίων ευρώ στην Ελλάδα κάθε χρόνο. Τα πλοκάμια του ξεπλύματος χρήματος είναι απλωμένα παντού. Σε όλες τις χώρες και τα συναντάμε σχεδόν σε όλους τους κλάδους. Ορισμένες φορές συνδέονται και με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Επίσης, τα πλοκάμια του ξεπλύματος εξαπλώνονται και μεταλλάσσονται με ταχύτατους ρυθμούς, γεγονός το οποίο αποτελεί το βασικότερο πρόβλημα εντοπισμού τους.
Σύμφωνα με Εκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας που δημοσιοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες, ο παγκόσμιος τζίρος από εγκληματικές πράξεις υπολογίζεται σε 1-1,6 τρισ. δολάρια τον χρόνο! Το μέγεθος αυτό είναι τόσο μεγάλο – αρκεί να αναλογιστεί κάποιος ότι μόνον 100 εκατ. δολάρια αρκούν για να εμβολιαστούν 4 εκατομμύρια παιδιά, να εξασφαλισθεί παροχή νερού σε 250.000 σπίτια ή να χρηματοδοτηθεί η θεραπεία άνω των 600.000 ανθρώπων που πάσχουν από έιτζ για ένα έτος.
Διεθνής Δράση
Η Διεθνής Δράση για το ξέπλυμα χρήματος (FATF) έχει συγκεντρώσει για εκπαιδευτικούς λόγους χαρακτηριστικές περιπτώσεις ξεπλύματος χρήματος που έχουν εντοπιστεί διεθνώς. Οι πιο απλές περιπτώσεις έχουν σχέση με ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων (εμβάσματα). Ενας άλλος προσφιλής τρόπος είναι οι τριγωνικές συναλλαγές μεταξύ εταιρειών (ανύπαρκτων ή υπαρκτών). Επίσης, προσφιλής είναι η αγορά λαχείων ή κερδισμένων λαχνών τυχερών παιχνιδιών ή ακόμα και η δημιουργία επιχειρήσεων – «βιτρίνων», τις οποίες κάποιος εξαγοράζει και στη συνέχεια ξαφνικά πτωχεύουν κ.λπ.
Ολοι αυτοί οι τρόποι θεωρούνται πλέον μάλλον ξεπερασμένοι. Οι ευφάνταστοι «μετρ» του ξεπλύματος έχουν χρησιμοποιήσει και άλλους τρόπους, όπως μεταφορά πολύτιμων λίθων, βύθισμα σκαφών προκειμένου να παίρνουν την ασφάλεια και δικαιολογούν χρήματα κ.λπ. Μέχρι και τη λειτουργία φιλανθρωπικού ιδρύματος υπεράνω πάσης υποψίας έχει χρησιμοποιηθεί ως πλυντήριο χρήματος.
Στην Ελλάδα τα κρούσματα ξεπλύματος χρήματος παρουσίασαν έξαρση το 2004, όταν δεσμεύτηκαν ύποπτα κεφάλαια σχεδόν 30 εκατομμύρια ευρώ. Το 2005 τα κεφάλαια αυτά μειώθηκαν και έφτασαν τα 9 εκατομμύρια ευρώ, πλησιάζοντας τα επίπεδα του 1999. Οι περισσότερες περιπτώσεις ξεπλύματος χρήματος έχουν εντοπιστεί σε τελωνεία, τράπεζες και ανταλλακτήρια συναλλάγματος. Τις περισσότερες φορές οι επιτήδειοι προσπάθησαν να περάσουν χρήματα από τα σύνορα ή να καταθέσουν μεγάλα κεφάλαια σε τραπεζικό λογαριασμό τοις μετρητοίς. Ακόμη εντοπίστηκαν περιπτώσεις κατά τις οποίες παρατηρήθηκε συστηματική (συχνή) μεταφορά εμβασμάτων και μικροκαταθέσεων.
Κάθε επιχείρηση ξεπλύματος χρήματος είναι τις περισσότερες φορές καλοστημένη. «Ειδικά τελευταία που τα πράγματα έχουν γίνει πιο αυστηρά, οι επιτήδειοι προσέχουν και την παραμικρή λεπτομέρεια», λέει στην «Κ» τραπεζικό στέλεχος αρμόδιο για περιπτώσεις ξεπλύματος.
Πρόσφατα η Αρχή για το ξέπλυμα και η Τράπεζα της Ελλάδος και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έστειλαν στις τράπεζες ορισμένες λεπτομέρειες συμπεριφοράς που μπορούν να προδώσουν έναν πελάτη υπεράνω υποψίας μπροστά στο ταμείο: Ξαφνική εφίδρωση, παράκληση να ανάψει τσιγάρο, στρέψιμο του βλέμματος σε άλλη πλευρά πριν απαντήσει σε μία ερώτηση, είναι μερικά που μπορούν να προδώσουν και να κινήσουν υποψίες. «Οι άνθρωποι που προσπαθούν να καταθέσουν μαύρο χρήμα συνήθως δεν ενδιαφέρονται για το ύψος των προμηθειών, ούτε για το ύψος του επιτοκίου», αναφέρει τραπεζικό στέλεχος.
«Επίσης, είναι πολύ ψύχραιμοι και για πράγματα που δεν πρέπει. Ακόμη κρατούν μία στάση πολύ φιλική με τον ταμία ή με το στέλεχος που τους εξυπηρετεί. Για παράδειγμα μιλούν στον ενικό, σε χτυπούν στην πλάτη και γελούν σαν να σε ξέρουν χρόνια. Αλλοι, κρατούν μια στάση σαν να βαριούνται και ότι η όλη συζήτηση είναι χάσιμο χρόνου και ότι πρέπει να τελειώσουμε γρήγορα με οποιαδήποτε προμήθεια ή επιτόκιο, διότι δεν ασχολούνται με τέτοιες λεπτομέρειες».
Προέλευση
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο ξεπλύματος και την προέλευση του μαύρου χρήματος, κατά καιρούς στην Ελλάδα παρατηρούνται διάφορες εξάρσεις. Για παράδειγμα, το 2001 είχε παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση του μαύρου χρήματος που είχε προέλθει από εκβιασμούς.
Επίσης, στην Ελλάδα είναι λίγα τα κρούσματα που έχουν εντοπιστεί σε καζίνο. Μικροποσά, σε σχέση τουλάχιστον με αυτά που εντοπίζονται κάθε χρόνο, είναι συνήθως αυτά που ξεπλένονται μέσω κερδισμένων δελτίων και λαχείων (τυχερά παιχνίδια).
Εμβάσματα σε μετανάστες
Η ιστορία εξελίχθηκε στην Αυστραλία. Μία εταιρεία μεταφοράς κεφαλαίων υποψιάστηκε μία πελάτισσα: Δεχόταν σε τακτά χρονικά διαστήματα εμβάσματα, τα οποία δεν εισέπραττε η ίδια, αλλά μία φίλη της με εξουσιοδότηση. Σύμφωνα με τη FATF, οι περιπτώσεις ξεπλύματος με εμβάσματα, συνήθως έχουν αυτή τη μορφή: Μικροκαταθέσεις σε πολλούς τραπεζικούς λογαριασμούς διαφόρων τραπεζών και οι εισπράξεις γίνονται από ένα άλλο πρόσωπο με εξουσιοδότηση. Συνήθως οι περιπτώσεις αυτές σχετίζονται με ξέπλυμα χρήματος που έχει προέλθει από σωματεμπορία.
Επιχείρηση διαμαντιών
Ενας από τους λογαριασμούς μιας εταιρείας διαμαντιών εμφανίστηκε να λαμβάνει μεγάλα ποσά σε δολάρια από καταθέσεις άλλων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνταν στον ίδιο χώρο. Ενας από τους διευθυντές της εταιρείας διατηρούσε έναν λογαριασμό σε άλλη τράπεζα στο εξωτερικό. Η αστυνομία είχε ήδη την πληροφορία ότι είχε ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τα συγκεκριμένα φυσικά πρόσωπα και τη μεταφορά διαμαντιών από την Αφρική. Τα μεγάλα ποσά που μεταφέρθηκαν από την εταιρεία εμπορίας διαμαντιών στέλνονταν κυρίως στο ίδιο πρόσωπο που κατοικούσε σε άλλο κράτος. Πηγές της αστυνομίας αποκάλυψαν ότι το πρόσωπο αυτό και τα άλλα δύο είχαν ρευστοποιήσει επιταγές για την αγορά διαμαντιών από έναν επαναστατικό στρατό σε μια αφρικανική χώρα. Τότε τα διακίνησαν λαθραία σε άλλη χώρα για λογαριασμό μιας τρομοκρατικής οργάνωσης.
Ακριβά αυτοκίνητα
Στη χώρα Α κάποιοι έκλεβαν πολυτελή αυτοκίνητα. Στη συνέχεια άλλαζαν τον αριθμό πλαισίου και τον αριθμό κυκλοφορίας και τα ασφάλιζαν. Μετά τα μετέφεραν σε μία άλλη χώρα, όπου προκαλούσαν ατύχημα και σημαντική ζημιά. Εισέπρατταν την αποζημίωση από την ασφαλιστική εταιρεία και η απόδειξη της είσπραξης ήταν η νομιμοποίηση του «βρώμικου» χρήματος.
Η ιστορία αυτή έχει διάφορες παραλλαγές.
Και φιλανθρωπικό ίδρυμα
Μία τράπεζα ανέφερε ότι ένας ιδιώτης που είχε μισθό περίπου 17.000 δολαρίων τον χρόνο πραγματοποιούσε τζίρο στον λογαριασμό του γύρω στα 356.000 δολάρια. Οι έρευνες έδειξαν ότι ο συγκεκριμένος ιδιώτης δεν υπήρχε και ότι ο λογαριασμός είχε ανοιχθεί παράνομα. Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι ο λογαριασμός είχε σχέση με μία φιλανθρωπική οργάνωση από ξένη χώρα και ότι τον χρησιμοποιούσαν για τη συγκέντρωση κεφαλαίων για μία τρομοκρατική οργάνωση.