Οι πιγκουίνοι της Ανταρκτικής συσπειρώνονται στριμώχνονται, για να ζεσταθούν και όσοι βρίσκονται στο μέσον σπρώχνουν εκείνους που βρίσκονται στην εξωτερική γραμμή. Παρομοίως τα οικονομικά προβλήματα περικυκλώνουν τις αγορές εκθέτοντας τη μία ομάδα χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων μετά την άλλη σε παγερούς ελέγχους. Εξαιτίας της κρίσης στις στεγαστικές τράπεζες Αμερικής και Βρετανίας, εκείνα που εκτίθενται τώρα είναι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που εξαρτώνται απο τις χρηματαγορές. Το κρύο, όμως, το αισθάνονται όλοι.
Οι επενδυτικές τράπεζες προσπαθούν να μειώσουν την έκθεσή τους σε δεσμεύσεις που τώρα φαίνονται στους επενδυτές υπερβολικά γενναιόδωρες. Η αμερικανική στεγαστική τράπεζα ΡΗΗ ανακοίνωσε στις 17 Σεπτεμβρίου ότι ενδέχεται να ακυρωθεί η έναντι 1,8 δισ. δολαρίων σχεδιαζόμενη πώλησή της στην General Electric και την Blackstone εξαιτίας δυσχερειών στη χρηματοδότηση. Την ίδια ημέρα η Bank of America προειδοποίησε ότι η κρίση πίστωσης ενδέχεται να πλήξει τα κέρδη της. Αναπόφευκτα οι επενδυτές ειναι νευρικοί. Η ανάκαμψη των μετοχών, που ακολούθησε, οφείλεται σε τρία καταπραϋντικά: στη μείωση των αμερικανικών επιτοκίων, την ενίσχυση της Northern Rock στη Βρετανία και τα καλύτερα από τις προβλέψεις αποτελέσματα που παρουσίασε η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Lehman Brothers. Η κατάσταση, πάντως, παραμένει τεταμένη και οποιαδήποτε καινούργια ζημιά από δάνεια μειωμένης εξασφάλισης θα μπορούσε να αναζωπυρώσει την ανησυχία. Κάποιοι φόβοι είναι υπερβολικοί. Τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης είναι εκ των πραγμάτων επισφαλής επιχείρηση. Οσες τράπεζες έλαβαν ενισχύσεις εξαιτίας της μεγάλης ζημιάς που υπέστησαν, είχαν εκτεθεί σε ασυνήθιστα μεγάλους κινδύνους ρευστότητας. Η πλειονότητα των τραπεζών που έχουν γνωρίσει κερδοφορία ετών δεν αντιμετωπίζουν (ακόμη) κίνδυνο χρεωκοπίας. Οπως επισημαίνει ο Ιαν Λινελ της εταιρείας πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, η ικανότητα των τραπεζών να απορροφούν προβλήματα είναι μεγάλη.
Αν, όμως, είναι απίθανη μια εκτεταμένη κρίση ρευστότητας, είναι πολύ πιθανότερη μία ραγδαία πτώση κερδών στον κλάδο. Η κρίση του καλοκαιριού θα πλήξει τις τράπεζες με πολλούς τρόπους. Οι τράπεζες θα κερδίζουν λιγότερα χρήματα από τα σύνθετα δομημένα προϊόντα και από συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν εταιρείες ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων. Καθώς θα επιστρέφουν τα δάνεια στους ισολογισμούς, οι τράπεζες θα αναγκάζονται να διατηρούν περισσότερα κεφάλαια. Η αύξηση του κόστους δανεισμού στη διατραπεζική αγορά θα διαβρώσει τα περιθώρια κέρδους και θα μειώσει την αύξηση του δανεισμού. Μέρος του αυξημένου κόστους θα μεταβιβασθεί στους δανειολήπτες που θα μειώσουν τη ζήτησή τους για πίστωση αυξάνοντας τον κίνδυνο επιβράδυνσης στην αγορά κατοικιών. Κάποιες τράπεζες έχουν περισσότερες δυνατότητες να ανταπεξέλθουν σε τέτοια προβλήματα. Περιορίζοντας την εξάρτησή τους από τις αγορές χονδρικής, οι τράπεζες με ισχυρή βάση καταθέσεων λιανικής βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση. Χρήσιμη είναι, άλλωστε, η διαφοροποίηση. Ενδέχεται να αυξηθούν πολύ οι επενδύσεις στις αναδυόμενες αγορές. Κάποιοι υποθέτουν ότι οι αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες ενδέχεται να αναζητήσουν καταφύγιο στους μεγαλύτερους τραπεζικούς ομίλους. Η στιγμή δεν είναι κατάλληλη για φιλόδοξες εξαγορές, αλλά όταν το περιβάλλον θα έχει παγώσει, θα είναι λογικό να αρχίσουν συσπειρώσεις.