Στις 15 Μαΐου του 2009, η ΔΕΣΦΑ και η Gazprom υπέγραψαν συμφωνία για τη σύσταση κοινοπραξίας που αφορά την κατασκευή του ελληνικού τμήματος του αγωγού φυσικού αερίου South Stream.
O South Stream αποτελεί ένα έργο αγωγών φυσικού αερίου που θα συνδέσει το σύστημα μεταφοράς αερίου της Ρωσίας με το δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η επέκταση μέσω της Ελλάδας, η οποία καταλήγει στη Ν. Ιταλία, θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη στην ελληνική οικονομία λόγω των επενδύσεων, των εσόδων από φόρους, καθώς και των ετήσιων διαμετακομιστικών τελών. Επίσης, θα ικανοποιήσει τις αυξανόμενες ανάγκες της Ελλάδας σε φυσικό αέριο, οι οποίες αναμένονται να διπλασιαστούν τα επόμενα χρόνια. Σε ένα γενικότερο επίπεδο, με συνολική ετήσια χωρητικότητα 63 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, ο South Stream θα συνεισφέρει ουσιαστικά στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, ως ένας επιπλέον συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα παγκοσμίως μεγαλύτερα αποθέματα αερίου της Gazprom και την ευρωπαϊκή αγορά.
Η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα θέματα της πολιτικής ατζέντας της Ε.Ε. Και ορθώς συμβαίνει αυτό. Η τελευταία διαμετακομιστική κρίση με την Ουκρανία «άνοιξε τα μάτια» σε πολλούς, οι οποίοι συνειδητοποίησαν ότι η αποκλειστική εξάρτηση από μια χώρα, μέσω της οποίας μεταφέρεται το 80% των ρωσικών ποσοτήτων αερίου προς τους Ευρωπαίους πελάτες, δεν είναι ούτε υγιής ούτε επιθυμητή. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και η Ρωσία έχουν συμφέρον για την εξασφάλιση της διαμετακόμισης του αερίου. Θα πρέπει να διαφοροποιήσουμε τις ενεργειακές οδούς προμήθειας, ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους διακοπών της τροφοδοσίας, ανεξάρτητα από το αν οι διακοπές προκαλούνται από τις διαμετακομιστικές χώρες ή από φυσικές καταστροφές, ατυχήματα και τρομοκρατικές ενέργειες. Εμείς στη Gazprom ενστερνιζόμαστε πλήρως τη στρατηγική αυτή. Η κατασκευή νέων αγωγών τροφοδοσίας, όπως ο South Stream, μέσω εναλλακτικών οδών, δεν θα μειώσει μόνο τους κινδύνους μεταφοράς για την Ευρώπη, αλλά θα ενισχύσει ταυτόχρονα την ικανότητα της Gazprom να αναδιαμορφώνει τις διαδρομές των προμηθειών αερίου προς τους πελάτες της.
Ο South Stream, που προγραμματίζεται να τεθεί σε λειτουργία από το 2015, ακολουθεί μια απλή αλλά επιτακτική λογική: Είναι ένα εμπορικά βιώσιμο έργο. Η Gazprom αποτελεί μια εμπορική οντότητα και σκοπός μας είναι να προσδίδουμε αξία στους μετόχους μας. Ο South Stream θα διασχίσει τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες από οποιοδήποτε άλλο αγωγό. Οταν οκτώ χώρες συμφωνούν να φιλοξενήσουν ένα κοινό έργο, έξι από τις οποίες αποτελούν μέλη της Ε.Ε., τότε δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο South Stream δεν αποτελεί μόνο ένα έργο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για την Ευρώπη, αλλά είναι πραγματικά ένα ευρωπαϊκό έργο.
Σε εξέλιξη βρίσκεται στην Ευρώπη ο διάλογος για την ενεργειακή ασφάλεια. Ωστόσο, γίνεται συνεχής αναφορά στην αντιλαμβανόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, ενώ παραβλέπεται το γεγονός ότι η Ρωσία είναι ισότιμα εξαρτημένη από την ευρωπαϊκή αγορά. Υπάρχει, επίσης, αρκετή ρητορική, σε ορισμένες πρωτεύουσες της Ε.Ε., σύμφωνα με την οποία ο South Stream είναι αντίπαλος στον αγωγό Nabucco. Το συγκεκριμένο επιχείρημα αψηφά κάθε λογική. Για να καλύψει η Ευρώπη τη ζήτηση φυσικού αερίου στο μέλλον στην επικράτειά της, θα χρειαστεί περισσότερους από έναν ή δύο αγωγούς. Σε αντίθεση με ορισμένες απόψεις, η Gazprom δεν αντιτίθεται στο έργο Nabucco και δεν το θεωρεί απειλή για την οικονομική σκοπιμότητα του South Stream, ο οποίος διαθέτει μια σταθερή βάση πόρων.
Η Gazprom είναι έτοιμη να προχωρήσει σε επενδύσεις για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Βέβαια, αυτό απαιτεί σταθερές δεσμεύσεις από τους πελάτες μας προτού ξεκινήσουμε τις επενδύσεις. Η ασφάλεια της προμήθειας και η ασφάλεια της ζήτησης αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Εάν οι ηγέτες της Ε.Ε. έχουν πάρει στα σοβαρά το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας, θα ήταν λογικό να αποστείλουν ένα σαφές μήνυμα, ότι η Ε.Ε. υποστηρίζει όλα τα έργα αγωγών τροφοδοσίας που έχουν σχεδιαστεί για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης.
*Ο κ. Α. Medvedev είναι αντιπρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής της Gazprom και γενικός διευθυντής της Gazprom Export.