Ο πρώτος εορτασμός της Ημέρας Εργασίας στη Νέα Υόρκη το 1882 ήταν περισσότερο ένας πανηγυρισμός της αξιοπρέπειας της εργασίας, παρά διαδήλωση προς τιμήν της οκτάωρης απασχόλησης, η οποία προηγουμένως ήταν δεκάωρη ή και δωδεκάωρη.
Το Κογκρέσο ανακήρυξε την Ημέρα Εργασίας σε εθνική εορτή το 1894, και στο πέρασμα του χρόνου εξελίχθηκε σε μία ημέρα αργίας, παρά σε μία στιγμή καθορισμού του καθεστώτος εργασίας, πέραν από εκείνη που ορίζουν οι εργατικές ενώσεις. Οχι, όμως, και εφέτος.
Εφέτος ήταν ο πιο ζοφερός εορτασμός απο τις αρχές της δεκαετίας του 1980 (τον Σεπτέμβριο του 1982, το ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ είχε φθάσει στο 10,1). Με το ποσοστό της ανεργίας στο 9,7% τον Αύγουστο και ενώ αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, οι ευχάριστες ειδήσεις είναι σπάνιες.
Μία δεξαμενή σκέψεων, το Economic Policy Institute, έχει ζωγραφίσει με ζοφερά χρώματα την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην αγορά εργασίας.
Ιδού μερικά παραδείγματα:
1) Από την εποχή που εκδηλώθηκε η οικονομική ύφεση, τον Δεκέμβριο του 2007, ο αριθμός των θέσεων εργασίας που χάθηκαν ανέρχεται στα 6,9 εκατομμύρια. Το ένα τρίτο των σημερινών ανέργων έχει παραμείνει στην ανεργία περισσότερο από ένα εξάμηνο, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από πέρυσι, που τυγχάνει να είναι και το πιο υψηλό μεταπολεμικώς.
2) Η αύξηση των μισθών έχει μειωθεί δραματικά. Το πρώτο εξάμηνο του 2007 οι μισθοί και οι αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν κατά 3,7% σε ετήσια βάση, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2009 αυξήθηκαν κατά μόλις 1,3%.
3) Το ποσοστό της ανεργίας και της «υποαπασχόλησης» είναι 16,8%. Στο ποσοστό αυτό συμπεριλαμβάνονται οι επισήμως άνεργοι και οι απασχολούμενοι υπό καθεστώς μειωμένου ωραρίου, οι οποίοι όμως θα προτιμούσαν να έχουν μία εργασία πλήρους ωραρίου.
Το άγχος σχετικά με την εργασιακή κατάσταση έχει ενταθεί, και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις που αξιολόγησε ο Κάρλιν Μπάουμαν, αναλυτής του Ινστιτούτου της Αμερικανικής Επιχειρηματικότητας.
Σύμφωνα με ένα γκάλοπ που πραγματοποίησε τον περασμένο Αύγουστο, το 31% των εργαζομένων ανησυχεί μήπως απολυθεί από την εργασία του, ποσοστό αυξημένο κατά 15% σε σχέση με πέρυσι. Επιπλέον, το 32% ανησυχεί μήπως ο μισθός του μειωθεί. Πέρυσι, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 16%. Περίπου ένας στους δύο, σε ποσοστό που αγγίζει το 46%, ανησυχεί για ενδεχόμενες περικοπές των επιδομάτων του. Το αντίστοιχο ποσοστό πέρυσι ήταν 27%.
Οπως επισημαίνει, μάλιστα, ο Λάρι Κατς από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, «σε μία σφιγμένη οικονομία, όπως εκείνη που είχαμε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι επιχειρήσεις επιδεικνύουν περισσότερη επιθυμία να εκμεταλλευθούν τους μη προνομιούχους εργαζομένους».
Ωστόσο, η δημιουργία θέσεων απασχόλησης αποτελεί ιστορικά την ισχύ της αμερικανικής οικονομίας. Η ικανότητά της να παραμείνει ισχυρή θα πλαισιώνει πάντοτε την οικονομική συζήτηση μεταξύ εκείνων που επιθυμούν περισσότερο κράτος και εκείνων που επιθυμούν λιγότερο κρατικό παρεμβατισμό. Μεταξύ εκείνων που φοβούνται τα δημοσιονομικά ελλείμματα και εκείνων που υποστηρίζουν περισσότερα πακέτα στήριξης της οικονομίας. Μεταξύ εκείνων που θεωρούν την πενιχρή αύξηση των μισθών ως περιοριστική για την ανάκαμψη και εκείνων που εκτιμούν ότι ενθαρρύνει την απασχόληση. Τη φετινή Ημέρα Εργασίας, οι μελλοντικές θέσεις εργασίας αποτελούν ένα τεράστιο ερώτημα.
Μαύρες προβλέψεις
Για τη μείωση της ανεργίας απαιτείται οικονομική ανάπτυξη αρκετά ταχεία, ώστε να απορροφήσει τους σημερινούς ανέργους, και επιπλέον μία φυσική αύξηση του εργατικού δυναμικού.
Το 1982, την ύφεση την προκάλεσε κυρίως η επιθυμία για την τιθάσευση του πληθωρισμού, λέει ο Νάιτζελ Γκολτ, του ΙΗS Global Insight. Οταν επετεύχθη αυτό, η Fed μείωσε το βασικό της επιτόκιο, δίνοντας ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη.
Η υψηλή ανεργία σήμερα είναι προϊόν της χρηματοπιστωτικής κρίσης, υπογραμμίζει ο κ. Γκολτ. Και καθώς τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά αποπληρώνουν τα χρέη τους, οι δαπάνες τους ενδέχεται να επιβραδυνθούν.
Οι παρενέργειες της παράτασης του υψηλού ποσοστού της ανεργίας -εάν πράγματι συμβεί κάτι τέτοιο- δεν έχουν πλήρως εξερευνηθεί.
Χωρίς εργασία, οι άνεργοι δεν μπορούν να αποκτήσουν εξειδίκευση. Οι απόφοιτοι ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αντιμετωπίζουν ήδη δυσκολίες στην εξεύρεση εργασίας.
Το υψηλό ποσοστό της ανεργίας μπορεί να συμπιέσει τους μισθούς επί σειρά ετών. Επιπλέον, μπορεί να ενισχύσει τον προστατευτισμό και μακροχρονίως τη φτώχεια.
Οπωσδήποτε, οι σημερινές ζοφερές προβλέψεις για την κατάσταση της οικονομίας ενδέχεται να είναι λανθασμένες, όπως ήταν και οι υπερεκτιμημένες προβλέψεις προτού ξεσπάσει η χρηματοοικονομική κρίση. Ορισμένοι οικονομολόγοι παραπέμπουν σε περισσότερη αισιοδοξία.
«Οι βιομηχανίες διεθνώς κάνουν πολύ βαθιές περικοπές στην παραγωγή τους», λέει ο Ντέιβιντ Χένσλεϊ της JP Morgan Chase. Και όπως προσθέτει, «οι άνθρωποι έχουν σκεφθεί μήπως οδεύουμε προς μια νέα Μεγάλη Υφεση».