«Δύο αιώνες μετά, δεν έχουμε ακόμη απαντήσει στο κυρίαρχο ζήτημα του ρόλου του κράτους στην οικονομία, ζήτημα μείζονος σημασίας που αναδείχθηκε επίκαιρο παρά ποτέ στις στιγμές της κρίσης». Η επισήμανση αυτή ανήκει στον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Την έκανε χθες στον θόλο του ιστορικού κτιρίου Federal Hall, πλησίον της Wall Street, όπου οι πατέρες του Εθνους δύο αιώνες πριν (!) είχαν θέσει με έμφαση το ίδιο ερώτημα.
Επέτειος της χρεοκοπίας της 4ης μεγαλύτερης επενδυτικής τράπεζας της Wall Street, της Lehman Brothers, και ο Αμερικανός πρόεδρος επέλεξε το ιστορικό κτίριο σε μια προσπάθεια να «συνετίσει» τους τραπεζίτες απευθυνόμενος πρωτίστως στο Κογκρέσο. Δεν είναι τυχαίο ότι, παράλληλα χθες, ο Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε την επιβολή δασμών ύψους 35% στις εισαγωγές κινεζικών ελαστικών αυτοκινήτων, προκαλώντας την οργίλη αντίδραση του Πεκίνου. Απλώς ο Αμερικανός πρόεδρος επικύρωσε την απόφαση του Κογκρέσου, που πίεζε αφόρητα να επιβληθούν οι δασμοί αυτοί στην Κίνα.
Στη χθεσινή ομιλία του ο Μπαράκ Ομπάμα δεν είπε τίποτε το καινούργιο, απλώς υπενθύμισε το νέο θεσμικό πλαίσιο εποπτείας που έχει καταθέσει προς έγκριση στο Κογκρέσο για να μην ξανασυμβεί (;) η τρέχουσα κρίση, η χειρότερη από τη Μεγάλη Υφεση του 1929/30. Απλώς επανέλαβε τις ριζικές αλλαγές στην εποπτεία της Wall Street και του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο Ομπάμα εκχωρεί ρυθμιστικού χαρακτήρα εξουσίες στην Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, την περιβόητη Fed. Θεσπίζεται στους κόλπους της ένα εποπτικό συμβούλιο που θα παρακολουθεί στενότατα όλες τις εξελίξεις στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Εξίσου αυστηρά θα επιτηρούνται από τον νεοσύστατο θεσμό όλες οι τραπεζικές δραστηριότητες, οι οποίες θεωρούνται υπαίτιες για τη δεινή κρίση που έπληξε χωρίς προηγούμενο τον Αμερικανό πολίτη. Αλλά θα επιτηρούνται και οι δραστηριότητες των χρηματοπιστωτικών εταιρειών, πέραν ενός ορισμένου μεγέθους και εμβέλειας.
Ενα χρόνο μετά τη μεγαλύτερη χρεοκοπία στην οικονομική ιστορία των ΗΠΑ και δύο χρόνια από τη χειρότερη χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε στην Αμερική από το 1930, με πρωτοφανείς συνέπειες στο τραπεζικό σύστημα και στην πραγματική οικονομία σε ολόκληρο τον κόσμο, προφανώς η αμερικανική οικονομία δεν βρίσκεται πλέον στο χείλος της καταστροφής. Ομως οι παρενέργειες από τη «φούσκα» της αμερικανικής στεγαστικής πίστης και το πιστωτικό κραχ δεν έχουν ακόμη πλήρως αμβλυνθεί. Και με τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς να επιπλέουν ήδη σε πελάγη χρεών, ουδείς μπορεί να επαναπαύεται με τη σκέψη ότι θα μπορούν να δανείζονται συνεχώς και περισσότερα με τα μηδενικά επιτόκια.
Ο αμερικανικός λαός «μάτωσε» και μαζί ολόκληρος ο κόσμος από τη χρηματοπιστωτική κρίση, που μεταλλάχθηκε σε οικονομική, με δεινές κοινωνικές επιπτώσεις. Ωστόσο, η ελπίδα για την «εξυγίανση» του τραπεζικού συστήματος με ρυθμίσεις και επόπτες -ικανούς και αδιάφθορους- που θα πατάξουν τη διαπλοκή και τις απάτες των τραπεζιτών της Wall Street δεν προχωράει. Η Αμερική, αφού σύρθηκε στην κυριολεξία στην ταπείνωση από την κατάρρευση της Lehman Brothers και την επικίνδυνη βύθιση της κεφαλαιοποίησης των μεγαλύτερων τραπεζών των ΗΠΑ, όπως της Citigroup, και αφού εξαναγκάστηκε να διασώσει από τη χρεοκοπία τον ασφαλιστικό γίγαντα American International Group, χθες διά του προέδρου Ομπάμα αναθέρμανε τις ελπίδες.
Ομως, ένα χρόνο μετά και παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης Ομπάμα να υλοποιηθεί η εξυγίανση από τα «τοξικά» του τραπεζικού συστήματος της χώρας, οι τράπεζες αρνούνται να πουλήσουν τα «τοξικά» τους. Ο υπουργός Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ έχει δημιουργήσει ένα Ταμείο, το Public-Private Investment Program (PPIP), με το οποίο επιδοτεί τα ιδιωτικά κεφάλαια για να αγοράσουν τα «τοξικά».