Λοιπόν, χθες ήταν η σειρά του προέδρου της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, να τιμήσει(!) την επέτειο της χρεοκοπίας της Lehman Brothers. Σε ομιλία στο πανίσχυρο Ινστιτούτο Brookings, στην Ουάσιγκτον. Ο Μπερνάνκι αφού εκθείασε τα μέτρα με τα οποία αντιμετώπισε τη χειρότερη ύφεση από το 1930, προφανώς δικαιολόγησε την πολιτική των ριζοσπαστικών μεθόδων της «quantitative easing». Μια πολιτική που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην 95χρονη ιστορία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ. Πώς, όμως, και πότε θα γίνει η αντίστροφη μέτρηση της ανακύκλωσης; Στο μείζον αυτό πρόβλημα ο κ. Μπερνάνκι απέφυγε να απαντήσει χθες.
Επειδή η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής μέσω των μηδενικών επιτοκίων έχει εξαντληθεί, η FED εξαναγκάστηκε στις 18 Μαρτίου να υιοθετήσει την πολιτική της αποκαλούμενης quantitative easing. Δηλαδή, χαλάρωση νομισματικής πολιτικής όχι μέσω του κόστους του χρήματος, αλλά μέσω της ποσότητάς του με την εκτύπωση νέου χρήματος. Με όχημα την πολιτική αυτή και προκειμένου να αποτρέψει την οικονομική καταστροφή, η FED ξεκίνησε τις αγορές μακροπρόθεσμων ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου συνολικής αξίας 300 δισ. δολαρίων.
Ωστόσο, το μήνυμά του ήταν και χθες σαφές: «Τα επιτόκια θα παραμείνουν στα μηδενικά επίπεδα για αρκετό ακόμη χρονικό διάστημα…». Το βασικό επιτόκιο (επιτόκιο που είναι καθοριστικής σημασίας, αφού προσδιορίζει το κόστος χρήματος επί της οικονομίας) μειώθηκε στα ιστορικά χαμηλά επίπεδα μεταξύ 0 – 0,25% πέρυσι τον Δεκέμβριο.
Η άποψη ότι ο κόσμος των επενδύσεων είναι διασπαρμένος από συνεχείς πιθανές «παγίδες», παραμένει κραταιά. Και με τους Αμερικανούς να επιπλέουν ήδη σε πελάγη χρέους, ουδείς μπορεί να επαναπαύεται με τη σκέψη ότι θα εξακολουθήσουν να δανείζονται περισσότερα με τα μηδενικά επιτόκια που θα παραμείνουν επί μακρόν ακόμη.
Τα χειρότερα της πιστωτικής κρίσης προφανώς έχουν περάσει, αλλά τα μεγάλα ερωτήματα που άφησε πίσω μένουν να απαντηθούν. Οι γενναίες ενέσεις ρευστότητας και η μείωση των αμερικανικών επιτοκίων σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα, έχουν λειάνει τις οδυνηρές συνέπειες της κρίσης. Η καταστροφή αποφεύχθηκε και οι ενδείξεις σταθεροποίησης που παρουσιάζει η αμερικανική οικονομία, αντιληπτές πλέον από τους πάντες.
Υπάρχει, όμως, και ένα δυσοίωνο μήνυμα στη χθεσινή ομιλία του Μπεν Μπερνάνκι. Η ανεργία πλήττει βίαια ολόκληρη πλέον την επικράτεια και αναμένεται να επιδεινωθεί. Σε μάχη επιβίωσης από την βαθιά ύφεση και τις συνέπειες της εφιαλτικής πιστωτικής ασφυξίας, οι τομείς της οικονομίας συνεχίζουν να απολύουν. Το μείζον πρόβλημα της ανεργίας είναι υπαρκτό. Από την έναρξη της κρίσης πριν από δύο χρόνια, χάθηκαν 6,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, έχοντας ανεβάσει στα 15 εκατ. τον αριθμό των ανέργων Αμερικανών, εξέλιξη που αποτελεί βαθιά πληγή και ντροπή για την Αμερική. Οντως, η αμερικανική οικονομία έχει προσφέρει στοιχεία που δημιούργησαν ελπίδες αισιοδοξίας στη Wall Street και ανακούφιση στη Fed. Οι παρενέργειες από τη «φούσκα» της αμερικανικής στεγαστικής πίστης και το πιστωτικό κραχ, που έχει διαλύσει τον ιστό της κοινωνίας και της οικονομίας, έχουν σχεδόν ξεπεραστεί. Και σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στο μέτωπο του υποτονικού (ακόμη) πληθωρισμού, έχουν αποθερμάνει τους φόβους επενδυτών και κεντρικών τραπεζιτών.
Ο πρόεδρος της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα αλλάξει η νομισματική πολιτική εάν δεν βελτιωθούν οι συνθήκες στην αγορά εργασίας. Δηλαδή, τα επιτόκια στις ΗΠΑ θα συνεχίσουν να κυμαίνονται σε μηδενικά επίπεδα.