Παρά το έντονο ύφος που υιοθετούν οι Αμερικανοί πολιτικοί απέναντι στους τραπεζίτες, εκείνοι δεν πτοούνται. Την ίδια ώρα, το σαράκι των επισφαλών δανείων κατατρώει ακόμη τις κεφαλαιακές δομές των τραπεζών, θέτοντας σε κίνδυνο την όποια ανάκαμψη. Η χρηματοπιστωτική κρίση έχει όντως παρέλθει, καθώς έχει επιστρέψει η ρευστότητα στις αγορές, τα χρηματιστήρια έχουν καταγράψει υψηλά κέρδη, οι τράπεζες κατορθώνουν να αντλούν κεφάλαια και έχουν εξαφανισθεί οι επικίνδυνες αποκλίσεις στις αποδόσεις ομολόγων. Οι προβλέψεις του ΟΟΣΑ είναι σαφώς πιο απαισιόδοξες από εκείνες προ μηνών και όλα προοιωνίζονται ήδη την ανάκαμψη.
Ομως, όλες αυτές οι ενθαρρυντικές ενδείξεις πρέπει να ιδωθούν μέσα στη γενικότερη εικόνα: το χρηματοπιστωτικό σύστημα παραμένει με χαμηλή κεφαλαιοποίηση, ενώ εξακολουθεί να επιβαρύνεται από αγνώστων διαστάσεων τοξικά στοιχεία ενεργητικού. Σε ό, τι αφορά την επικείμενη ανάκαμψη, έχει ακριβώς τα χαρακτηριστικά μιας ασθενικής ανάκαμψης, καθώς οι δείκτες για τις χώρες υψηλού εισοδήματος είναι σαφώς κάτω από το μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξής τους. Γι’ αυτό και εξακολουθεί να συντρέχει ο ίδιος κίνδυνος εκτίναξης της ανεργίας.
Η απαισιόδοξη εκτίμηση είναι πως ο κόσμος δεν έχει διδαχθεί τα μαθήματα που πρέπει να διδαχθεί σε ό, τι αφορά τη διαχείριση της παγκόσμιας οικονομίας στο μέλλον. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα εξέρχεται από την κρίση με πολύ περισσότερες παγίδες από εκείνες που το οδήγησαν σ’ αυτήν. Βεβαίως, η παγκόσμια ύφεση οδεύει στο τέλος της. Οι οικονομίες της Ασίας βελτιώνονται λόγω της εντυπωσιακής ανάκαμψης της Κίνας, όπου ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 16% την περίοδο Απριλίου – Ιουνίου. Στις ΗΠΑ και στην Ευρωζώνη έχει αναχαιτιστεί η συρρίκνωση του ΑΕΠ ήδη από το καλοκαίρι. Και καθώς οι εταιρείες ανανεώνουν τα αποθέματά τους, η παγκόσμια ανάπτυξη μπορεί να ενισχυθεί τους επόμενους μήνες.
Αυτή θα ήταν μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη. Αλλά, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Στην προκειμένη περίπτωση, η ανάκαμψη φαίνεται αρκετά ευάλωτη. Η αύξηση της ζήτησης που πυροδοτείται, κυρίως, από τα κρατικά κεφάλαια ενίσχυσης δεν μπορεί να αντέξει σε βάθος χρόνου. Σε παγκόσμια κλίμακα, οι κυβερνήσεις έχουν παρέμβει για να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Στις ΗΠΑ, η αύξηση του ελλείμματος του προϋπολογισμού κατά 12% έχει αντισταθμίσει την πτώση της ζήτησης από τον ιδιωτικό τομέα. Το 75%, περίπου, της ανάπτυξης στην Κίνα πυροδοτήθηκε από κυβερνητικά μέτρα είτε μέσα από δημόσιες δαπάνες είτε με μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας.
Οι κυβερνήσεις έχουν τη δυνατότητα να αποκρούσουν τις βαριές συνέπειες μιας κρίσης, αλλά η διόγκωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων δεν είναι η οδός για μία βιώσιμη ανάπτυξη. Κάποια στιγμή, η συσσώρευση κρατικού χρέους θα περιορίσει τα περιθώρια ελιγμών και οι πολιτικοί δεν θα έχουν τη δυνατότητα να φανούν γενναιόδωροι. Η σταθερή ανάκαμψη απαιτεί την αποκατάσταση της ζήτησης από την πλευρά των ιδιωτών. Η κρίση έχει αφαιρέσει 13 τρισ. δολάρια από τον πλούτο των νοικοκυριών στις ΗΠΑ και κατά συνέπεια έχει κλονίσει τις ισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας. Η Γερμανία και η Ιαπωνία πρέπει να λάβουν μέτρα για την απελευθέρωση των κλάδων υγείας και εκπαίδευσης, ενώ οι ΗΠΑ θα πρέπει να επικεντρωθούν στο πρόβλημα της κατακόρυφης πτώσης της ακίνητης περιουσίας εκατομμυρίων πολιτών. Τα εμπόδια και οι προκλήσεις παραμένουν μεγάλα και φαίνεται να μετακινούνται από τη μακροοικονομία στη μικροοικονομία.