Σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με την προοπτική μιας σταθερής ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας διατύπωσαν, σε κλειστό δείπνο, δύο κορυφαίοι διεθνείς οικονομολόγοι, αλλά και δύο από τους μεγαλύτερους επενδυτές του πλανήτη. Ο φόβος τους είναι μήπως, ύστερα από ένα μεσοδιάστημα, επανακάμψει στην οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών η ύφεση (περί το δεύτερο εξάμηνο του 2010), πράγμα που θα επηρεάσει αναμφίβολα και την πορεία των οικονομικών εξελίξεων σε παγκόσμια κλίμακα.
Την αγωνία αυτή εξέφρασαν συγκεκριμένα οι διεθνείς επενδυτές Τζον Πόλσον και Τζορτζ Σόρος, αλλά και οι διάσημοι οικονομολόγοι Τζόζεφ Στίγκλιτς και Νουριέλ Ρουμπίνι. Οι τέσσερις προσωπικότητες της διεθνούς οικονομικής σκηνής συναντήθηκαν πριν από μία εβδομάδα και συζήτησαν για τα σημαντικότερα θέματα της αμερικανικής οικονομίας, στο Σαουθάμπτον της Νέας Υόρκης, σε δείπνο που οργάνωσε ο δραστήριος Ελληνας του χρηματοοικονομικού τομέα Στέλιος Ζαββός.
Από τους προβληματισμούς και τους διαλόγους που μας μετέφερε ο κ. Ζαββός, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι αυτή η σπουδαία παρέα δεν αποκλείει τη «διπλή ύφεση» στην αμερικανική οικονομία. Δηλαδή, μετά τη σταθεροποίηση της οικονομίας των ΗΠΑ -που σημειώνεται το τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους και προβλέπεται και για το πρώτο τρίμηνο του 2010- θεωρεί πιθανό να ξαναγυρίσει η Αμερική σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Το πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία που τείνει να διαμορφωθεί και παράλληλα τους κινδύνους που εγκυμονεί η σημερινή κατάσταση για το μεταπροσεχές διάστημα, προσδιόρισε η συγκεκριμένη παρέα, μιλώντας κυρίως για τέσσερα κρίσιμα προβλήματα:
Το πρώτο είναι η αυξανόμενη αποταμίευση του αμερικανικού νοικοκυριού, η οποία έχει φθάσει στο 6% από το 1% που ήταν πριν από την κρίση. Αυτή η αύξηση αφαιρείται στην ουσία από τη δύναμη κατανάλωσης στην αγορά και περιορίζει την προοπτική ανάπτυξης μετά το τέλος του περίφημου δημοσιονομικού πακέτου. Το χρέος του αμερικανικού νοικοκυριού βρίσκεται σήμερα στο 134% της πραγματικής του αξίας, άρα η τάση είναι να μειωθεί και αυτό συνεπάγεται ότι θα πιεστεί περαιτέρω η αγοραστική ζήτηση.
Το δεύτερο μείζον πρόβλημα είναι η ολοένα και μεγαλύτερη ανεργία, η οποία πλησιάζει στο 10% και θεωρείται πολύ πιθανό να αυξηθεί ακόμη περισσότερο μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2010. Αμεσες συνέπειες θα είναι πάλι η μικρότερη ιδιωτική κατανάλωση, οι λιγότεροι φόροι και σημαντικότερα προβλήματα στις μισθώσεις κατοικιών και γραφείων.
Τρίτο θέμα είναι τα μεγάλα δάνεια ακινήτων που έχουν χορηγηθεί από τις τράπεζες και πλησιάζουν το 1,5 τρισ. δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι ο δανεισμός θα πρέπει να ανανεωθεί για 250 δισ. δολ. ανά χρόνο, ενώ οι πραγματικές αξίες των ακινήτων αυτών έχουν μειωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα η ανανέωση του δανείου να είναι πολύ υψηλότερη από την τρέχουσα αξία του κτιρίου.
Στην πιθανότητα επανεμφάνισης της ύφεσης, τέταρτον, συμβάλλει και η διαρκής αλυσίδα των πτωχεύσεων των κατοικιών, εξαιτίας της αδυναμίας αποπληρωμής στεγαστικών δανείων. Το ζήτημα αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα διαφορετικά, ορισμένα εκατομμύρια σπίτια θα πρέπει να κατασχεθούν από τις τράπεζες, οι οποίες, βγάζοντας τα ακίνητα στον πλειστηριασμό για να πάρουν πίσω τα λεφτά τους, θα πιέσουν ακόμη περισσότερο τις αξίες στην αγορά ακινήτων.