Επιφυλάξεις και αντιπαραθέσεις εξακολουθεί να προκαλεί η απόφαση που έλαβε προ ημερών η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) να αντλήσει 60 εκατ. βαρέλια πετρέλαιο από τα αποθέματα των 28 χωρών-μελών της και να τα διαθέσει στην παγκόσμια αγορά με έναν ρυθμό της τάξης των δύο εκατ. βαρελιών την ημέρα επί 30 ημέρες. Αφού πρώτα προκάλεσε αρνητικές αντιδράσεις μεταξύ αναλυτών κι ενώ οι τιμές του «μαύρου χρυσού» έχουν ήδη επανέλθει στα προ της παρέμβασης επίπεδα, η ΙΕΑ επιμένει πως η πολιτική της αποδίδει καρπούς. Η απόφαση, που προκάλεσε την αντίδραση του ΟΠΕΚ και προσέλαβε, προς στιγμήν τουλάχιστον, μια χροιά αναμέτρησης δυνάμεων με το διεθνές καρτέλ, αντιμετωπίσθηκε αρνητικά και από αναλυτές της αγοράς ενέργειας, που τη θεωρούν από εσφαλμένη έως περιττή.
Αδιέξοδο
Είχε προηγηθεί το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθαν περίπου δύο εβδομάδες νωρίτερα οι συνομιλίες μεταξύ των χωρών-μελών του διεθνούς καρτέλ, που δεν κατόρθωσαν να συμφωνήσουν στο πλαφόν παραγωγής του. Οι διαφωνίες δίχασαν τον ΟΠΕΚ ανάμεσα στους «σκληρούς» που, υπό την ηγεσία του Ιράν, θέλουν να διατηρηθεί η παραγωγή στα υφιστάμενα επίπεδα και μαζί τους και οι τιμές, και στο άλλο στρατόπεδο ουσιαστικά μόνον τη Σαουδική Αραβία, τη μοναδική από τις 12 χώρες-μέλη του που διαθέτει σημαντική πλεονασματική παραγωγική δυνατότητα και είναι αποφασισμένη να προχωρήσει σε αύξηση της παραγωγής.
Δεδηλωμένη πρόθεση της ΙΕΑ ήταν να εξισορροπήσει την απουσία του πετρελαίου της Λιβύης, η παραγωγή του οποίου έχει μειωθεί κατά 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα από την ημέρα που άρχισε ο εμφύλιος στη βορειοαφρικανική χώρα. Εμμεσος στόχος της ήταν να συμπιέσει τις τιμές του «μαύρου χρυσού». Η παρέμβασή της δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, καθώς τις τελευταίες εβδομάδες τόσο στελέχη της ΙΕΑ όσο και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, είχαν αφήσει να εννοηθεί ότι πρέπει να ληφθεί δράση για να αναχαιτισθεί η ανοδική πορεία των τιμών του πετρελαίου.
Μείωση
Με κριτήριο τη μείωση των τιμών φαίνεται μάλλον να επαληθεύονται όσοι αναλυτές έσπευσαν να χαρακτηρίσουν την απόφαση από περιττή έως και εντελώς εσφαλμένη. Τις δύο πρώτες ημέρες, τα προθεσμιακά συμβόλαια του Brent υποχώρησαν στα 105 δολάρια το βαρέλι αλλά τις τελευταίες ημέρες έχουν επιστρέψει σε επίπεδα γύρω στα 111 δολάρια κοντά στα οποία βρίσκονταν πριν από την παρέμβαση. Πολλοί αναλυτές είχαν προεξοφλήσει πως ο αντίκτυπος της παρέμβασης θα ήταν μικρότερος από αυτόν στον οποίο προσέβλεπε η ΙΕΑ. Ανάμεσά τους η Goldman Sachs, που εκτιμά πως συνολικά για το τρέχον έτος η μείωση των τιμών του Brent θα κυμανθεί από έξι ώς οκτώ δολάρια το βαρέλι, μολονότι στην πρώτη της εκτίμηση αμέσως μετά την παρέμβαση εκτιμούσε πως οι τιμές θα μειωθούν κατά 10 ώς 12 δολάρια το βαρέλι. Η τράπεζα έσπευσε μάλιστα να προεξοφλήσει πως τελικά θα φθάσει στην αγορά λιγότερο πετρέλαιο από όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί και θα περιορισθεί έτσι οποιοσδήποτε αντίκτυπος της κίνησης της ΙΕΑ.
Τεχνητή αύξηση
Στην ιστοσελίδα Seeking Alpha, ο αναλυτής Ιαν Μακάμπερ επισημαίνει πως η παρέμβαση της ΙΕΑ θα αυξήσει τεχνητά την προσφορά πετρελαίου για 309 ημέρες αλλά δεν πρόκειται να οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγής παγκοσμίως. Ο ίδιος τονίζει πως η παρέμβαση ενός πολυεθνικού οργανισμού δεν πρόκειται ούτε να τονώσει την εμπιστοσύνη των πετρελαϊκών εταιρειών ώστε να επεκτείνουν τις επενδύσεις τους και να αυξήσουν την παραγωγή ούτε των επενδυτών ώστε να αγοράσουν μετοχές ενεργειακών εταιρειών.
Από μια εντελώς διαφορετική οπτική γωνία, το περιοδικό Economist επισημαίνει πως κατά τις προηγούμενες περιστάσεις, στις οποίες διοχετεύθηκε στην αγορά πετρέλαιο από τα αποθέματα, ήταν σαφές πως υπήρχε όντως επιτακτική ανάγκη: κατά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970, μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990 και μετά τον τυφώνα «Κατρίνα» το 2005. Το βρετανικό περιοδικό φθάνει μάλιστα στο σημείο να θεωρήσει επιζήμια την παρέμβαση καθώς ενισχύει την αβεβαιότητα και την αστάθεια στις αγορές πετρελαίου.
Σύμφωνα, πάντως, με την ΙΕΑ, παρά την ανάκαμψη των τιμών του πετρελαίου, η παρέμβασή της αποδίδει. Εκτιμά ιδιαίτερα πως θα πουληθεί μια «σημαντική μερίδα από τα 30 εκατ. βαρέλια που θα απελευθερώσει η υπηρεσία αποθεμάτων των ΗΠΑ».