Την αίσθηση συντονισμένου συναγερμού έδωσαν μέσα στην εβδομάδα οι αντιδράσεις της Ιταλίας και της Ισπανίας στην επίθεση που δέχθηκαν από τις αγορές, καθώς οι δύο χώρες ψήφισαν προγράμματα λιτότητας και ραγδαίες περικοπές δαπανών. Σε ανάλογο κλίμα κινήθηκαν οι αντιδράσεις που προκάλεσε η υποβάθμιση του χρέους της Ιρλανδίας από τη Moody’s στην κατηγορία των ομολόγων σκουπιδιών.
Ειδικότερα, ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών, Τζούλιο Τρεμόντι, πέτυχε να ψηφισθεί την Τετάρτη από τη Γερουσία και χθες από την κάτω βουλή πρόγραμμα περικοπών ύψους 79 δισ. ευρώ, που προβλέπει μεταξύ άλλων αύξηση της αμοιβής για ιατρική συνταγή και του εισιτηρίου εισόδου στα επείγοντα των νοσοκομείων, έκτακτη εισφορά για συντάξεις άνω των 90.000 ευρώ και πάγωμα όσων συντάξεων αντιστοιχούν στο πενταπλάσιο της βασικής. Πρόκειται για ενισχυμένη εκδοχή προγράμματος που αρχικά προέβλεπε περικοπές μόνον 40 δισ. ευρώ και προσπαθούσε ματαίως να προωθήσει ο κ. Τρεμόντι. Στη γειτονική μας χώρα την αίσθηση του συναγερμού έδωσε πρώτα απ’ όλα ο πρωθυπουργός, Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όταν απηύθυνε μια εντελώς αντίθετη με τη συνήθη ελαφρότητά του έκκληση για ενότητα.
Στην Ισπανία, άλλωστε, με περιορισμένη πλειοψηφία ενέκρινε το κοινοβούλιο περικοπές δαπανών κατά 3,8% για το 2012, ενώ έχουν προηγηθεί ραγδαίες περικοπές δαπανών από το περασμένο έτος, όταν η Ισπανία άρχισε να δρομολογεί τη δημοσιονομική της εξυγίανση. Πρόκειται για περικοπές ύψους 117,4 δισ. ευρώ που ενέκρινε η κυβέρνηση στις 24 Ιουνίου. Και μολονότι πολιτικοί και οικονομικοί αναλυτές εξακολουθούν να θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, η υπουργός Οικονομικών, Ελενα Σαλγάδο, προειδοποίησε πως ενδέχεται τον Σεπτέμβριο να προχωρήσει η κυβέρνηση σε περαιτέρω μείωση του ορίου δαπανών. Η ίδια κάλεσε, άλλωστε, τις χώρες-μέλη της Ευρωζώνης να κινηθούν γρήγορα για να αποτρέψουν τη μετάδοση της κρίσης χρέους σε όλη τη νομισματική ένωση στο πλαίσιο συνέντευξής της στη γερμανική εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung. Στην ίδια συνέντευξη τόνισε πως «οι αγορές επιτίθενται σε όσες χώρες έχουν είτε χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης είτε υψηλό χρέος, όπως η Ιταλία ή το Βέλγιο».
Σε ό,τι αφορά την απόφαση της Moody’s να υποβαθμίσει το χρέος της Ιρλανδίας στο Ba1 αναμένεται πως θα συμπαρασύρει και τις βαθμολογίες που της έχουν δώσει οι Standard & Poor’s και Fitch Ratings. Η υπηρεσία διαχείρισης χρέους της χώρας εκτίμησε πως η κίνηση «θα δυσχεράνει την επιστροφή της χώρας στις αγορές το 2012» όπως προέβλεπε το σχέδιο του υπουργού Οικονομικών, Μάικλ Νούναν. Δεδομένου, όμως, ότι η Ιρλανδία φαίνεται να επιτυγχάνει τους στόχους του μνημονίου, η κίνηση προκάλεσε σχόλια για τον ρόλο των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης, με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μανουέλ Μπαρόζο να αντιδρά όπως και προ ημερών στην αντίστοιχη περίπτωση της Πορτογαλίας, και να τονίζει πως εμπνέει προβληματισμό η χρονική στιγμή που επελέγη για την υποβάθμιση. Είχε, άλλωστε, προηγηθεί πρόταση του Επιτρόπου Εσωτερικής Αγοράς, Μισέλ Μπαρνιέ, να απαγορευθεί η αξιολόγηση χωρών που βρίσκονται σε καθεστώς στήριξης.